Turkish Language 1 Ara 13. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
I. Alfabeleri Kirilleştirilen ilk Türk soylu halk Çuvaşlar olmuştur
II. Çuvaş Türkçesinin ilk gramerini hazırlayan ve Kiril alfabesini Çuvaşçaya ilk uygulayan kişi bir papazdır.
III. 1926’da yapılan Bakü Türkoloji Kongresi’nde bütün Türklerin, Latin alfabesini kullanması yolunda bir karar alınmıştır ve bütün Türk toplulukları bu kararı uygulamıştır.
IV.Eski Sovyetler Birliği’nde yaşayan Türk halklarının Rus-Kiril alfabesini kullanmaları yolunda Moskova’nın aldığı karar üzerine Türk toplulukları Kiril alfabesine geçmişlerdir.
V. Bugün Rusya federasyonu içerisinde yaşayan bütün Türk halklarıyla Kazakistan ve Kırgızistan Kiril alfabesini kullanmaya devam etmektedirler.
Türkçe'nin Kiril alfabesi ile kullanılması ile ilgili yukarıdakilerden hangisi ya da hangileri söylenebilir?
I, II, III, IV ve V |
I, II, III ve IV |
I, II ve III |
I, III, IV ve V |
I, II, IV ve V |
Kiril alfabesi asimilasyon politikalarının bir aracı olarak kullanılmış ve alfabeleri Kirilleştirilen ilk Türk soylu halk Çuvaşlar olmuştur. Çuvaş Türkçesinin ilk gramerini hazırlayan ve Kiril alfabesini Çuvaşçaya ilk uygulayan kişi bir papazdır. Daha sonra Sibirya Türk halklarını Hristiyanlaştırmak amacıyla kurulan bir misyoner örgütü Yakut, Altay, Şor Türklerinin konuşma dillerine Kiril alfabesini uygulamış ve mümkün olduğunca küçük parçalara ayırma düşüncesiyle her birinin konuşma dili yazı dilleri hâline getirilmiştir. Müslüman olmayan Türk halklarının konuşma dilleri, Kiril alfabesini kullanan yazı dilleri durumuna getirilirken Müslüman Türk toplulukları içinde de bazı aydınlar Kiril harflerinin kabul edilmesi gerektiğini savunmaya başlamışlardır. Hatta bunlardan bir kısmı kendi halklarının dillerine ait alfabe ve dil bilgisi kitaplarını Kiril harfleriyle yazıp yayınlamışlardır. 1926’da yapılan Bakü Türkoloji Kongresi’nde bütün Türklerin, Latin alfabesini kullanması yolunda bir karar alınmış ve Çuvaşlar dışında kalan bütün Türk toplulukları bu kararı uygulamışlardır. Eski Sovyetler Birliği’nde yaşayan Türk halklarının Rus-Kiril alfabesini kullanmaları yolunda Moskova’nın aldığı karar üzerine 1939’da Azerbaycanlılar, Tatarlar, Yakutlar ve Hakaslar, 1940’da Kazak, Kırgız, Başkurt, Karakalpak ve Özbekler, 1943’te Tuvalılar, 1957’de de Gagavuz Türkleri Latin alfabesini bırakıp Kiril alfabesine geçmişlerdir. Sovyetler Birliğinin dağılmasından sonra bağımsız olan Türk Cumhuriyetlerinden bir kısmı yeniden Latin alfabesini kullanmaya başlamışlardır. Bugün Rusya federasyonu içerisinde yaşayan bütün Türk halklarıyla Kazakistan ve Kırgızistan Kiril alfabesini kullanmaya devam etmişlerdir.
Doğru cevap E'dir.
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi hem ön, hem yuvarlak hem de dar bir ünlüdür?
o |
ü |
ö |
u |
e |
Artlık/Önlük: Ağız boşluğunun ön ve art bölümleriyle ilgili karşıtlık; /a/-/e/, /ı/-
/i/, /o/-/ö/, /u/-/ü/ ayrımlarını belirler. Dilin ön tarafının tümsekleşmesiyle ağzın
arka bölgesinde art ünlüler /a, ı, o, u/, dilin arka tarafının tümsekleşmesiyle ağız
boşluğunun ön tarafında ön ünlüler /e, i, ö, ü/ oluşur.
• Düzlük/Yuvarlaklık: Dudakların düzleştiği ya da yuvarlaklaştığı düz/yuvarlak
karşıtlığı a/-/o/, /ı/-/u/, /e/-/ö/, /i/-/ü/ ayırımlarını belirler. Dudakların yuvarlaklaşması durumunda yuvarlak ünlüler /o, u, ö, ü/, düzleşmesi durumunda ise düz
ünlüler /a, e, ı, i/ oluşur.
• Darlık/Genişlik: Alt çenenin üst çeneye yaklaştığı veya üst çeneden uzaklaşmasına bağlı dar/geniş karşıtlığı ise a/-/ı/, /e/-/i/, /ö/-/ü/, /o/-/u/ ayırımlarını belirler.
Alt çene ve üst çenenin birbirinden uzaklaşmasıyla, ağız boşluğu genişler, dolayısıyla geniş ünlüler /a, e, o, ö/; alt çene ile üst çenenin birbirine yaklaşmasıyla ağız
boşluğu daralır ve dar ünlüler /ı, i, u, ü/ oluşur.
3.Soru
26 Eylül 1932’de toplanmış olan büyük Türk dil kurultayı nerede yapılmıştır?
Çırağan Sarayı
|
Beylerbeyi Sarayı
|
Türkiye Büyük Millet Meclisi
|
Dolmabahçe Sarayı
|
Pembe Köşk
|
4.Soru
Dil, kültür ve toplum ilişkisi ile ilgili aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
Dil, kültürün varlığını ve devamlılığını sağlar. |
Dil, sözlü ve yazılı kültür ögelerini bizzat yaratır. |
Dil kullanımında toplumsal mesafe belirleyicidir. |
Dil davranışları, toplumsal statüden bağımsızdır. |
Dil, bireyin dünya görüşünü belirleyen bir olgudur. |
Toplumsal statü, yaş, eğitim, toplumsal roller, cinsiyet vb. toplumsal unsurlar, bireylerin dil davranışlarını etkilemektedir. Doğru cevap D' dir.
5.Soru
Ad soylu sözcüklerin yüklem olarak kullanılmasını, eylem cümlelerinde ise birleşik çekimler sağlayan eklere ne ad verilir?
Durum ekleri
|
İyelik ekleri
|
Soru ekleri
|
Çoğul ekleri
|
Ek eylemler
|
6.Soru
Aşağıdakilerden hangisi bir dilin lehçe, ağız vb. sözlü ve yazılı farklı biçimleri ile karma dillerin ve sözel olmayan dillerin tamamını veya herhangi birini ifade etmektedir?
Gösterge |
Gösteren |
Değişke |
Ölçünlü dil |
Standart dil |
Değişke (Dil değişkesi, varyant): Bu terim, bir dilin lehçe, ağız vb. sözlü ve yazılı farklı biçimleri ile karma dillerin ve sözel olmayan dillerin tamamını veya herhangi birini ifade etmektedir.
7.Soru
Aşağıdaki sözcüklerin hangisinde bağımlı biçim birim yoktur?
silgi |
yerli |
buldozer |
kelebekler |
doğu |
'buldozer' sözcüğünde herhangi bir ek yoktur, bu da bağımlı bir biçim birim olmadığını göstermektedir. Doğru cevap C'dir.
8.Soru
Aşağıdakilerden hangisi bilinen en eski yazılı belge niteliği taşımaktadır?
Orhun Kitabeleri
|
Göktürk Yazıtları
|
Kiş Tableti
|
Hitit Yazıtları
|
Esik Kurganı
|
9.Soru
Aşağıda verilen dillerden hangisi tarihsel sıralama yapıldığında en eskidir?
Japonca |
İngilizce |
Türk dili |
İtalyanca |
Macarca |
Tarihi bilinen ilk belgeyi Çoyr yazıtı olarak kabul edip diğer bazı dillerin ilk belgeleriyle karşılaştırdığımızda şöyle bir durumla karşılaşırız:
Türk dili : MS 687- 692, Çoyr yazıtı.
Japonca : MS 712, Nihon Şoki.
İngilizce : En eski belgesi MS 8. yüzyıla aittir.
Fransızca-Almanca : En eski belgeleri, 843 yılında iki kardeş arasında bir antlaşmadır.
İtalyanca : 17. yüzyılda oluşmuştur.
Macarca : Tihanyi Vakıfnamesi MS 1057.
10.Soru
Johanson ve Csató (2006) coğrafi, genetik ve tipolojik ölçütleri esas alarak yaptığı sınıandırmada Türk dillerini kaç gruba ayırır?
5 |
6 |
7 |
8 |
9 |
Johanson ve Csató (2006) coğrafi, genetik ve tipolojik ölçütleri esas alarak yaptığı sınıandırmada Türk dillerini altı gruba ayırır:
1. Güneybatı (GB), Oğuz Türkçesi
2. Kuzeybatı (KB), Kıpçak Türkçesi
3. Güneydoğu (GD), Uygur Türkçesi
4. Kuzeydoğu (KD), Sibirya Türkçesi
5. Çuvaşça, Ogur/Bulgar grubu
6. Halaçça, Argu Türkçesi
Doğru cevap B'dir.
11.Soru
Aşağıdakilerden hangisi maddi kültürü oluşturan öğeler arasında yer almaz?
Mimari |
El sanatları |
Geleneksel kıyafetler |
Araç-gereçler |
Davranış kalıpları |
12.Soru
Aşağıdakilerden hangisinde tür ve görev bakımından sözcük türleri yer almaktadır? 1. Ad, sıfat, zarf, zamir, edat, bağlaç, ünlem, eylem. 2. Ad, zarf, sıfat, terim, edat, eylem, bağlaç, zamir. 3. Aktarma, argo, terim, yerlileştirme, soyut anlam. 4. Birleştirme, türetme, kalıplaşma, örnekseme. 5. Aktarma, birleştirme, soyut anlam, mecaz anlam.
Yalnız 1
|
2 ve 3
|
Yalnız 3
|
4 ve 5
|
Yalnız 5
|
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi, dilin özelliklerindendir?
Dil, zihinsel bir organdır. |
Dil, canlılar arasında anlaşmayı sağlar. |
Dil, sınırsız anlamın sınırlı kullanımıdır. |
Dil, yazılı anlaşmalar sistemidir. |
Dil, içgüdüsel iletişim sistemidir. |
Amaç 1
14.Soru
İnsanların doğuştan itibaren yakın çevresinden öğrendiği ve geliştirdiği dil aşağıdakilerden hangisidir?
Ana Dil |
Ana Dili |
Resmi Dil |
Yazın Dili |
Yapay Dil |
İnsanların doğuştan itibaren yakın çevresinden öğrendiği ve geliştirdiği dil ana dilidir. Ana dil ise bir dile kaynaklık eden dildir. Doğru cevap B' dir.
15.Soru
Bugün elimizde biri Mısır'da, biri Taşkent'te, diğeri de Viyana'da olan üç yazma nüshası bulunan eser aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?
Divanü Lügati't Türk |
Atabetü'l Hakayık |
Seyahatname |
Muhabbetname |
Kutadgu Bilig |
Bugün elimizde biri Mısır'da, biri Taşkent'te, diğeri de Viyana'da olan üç yazma nüshası bulunan eser Kutadgu Bilig'dir. Doğru cevap E'dir.
16.Soru
Çeşitli bilim, sanat ve meslek alanlarında kullanılan özel anlamlı sözcüklerdir. Yazının dilinin kimi sözcükler bilim, sanat, spor, vb. alanlarda özel anlamlar kazanır bu olaya ne ad verilir?
Terim anlamı
|
Gerçek Anlamı
|
İş Anlamı
|
Kültürel Anlamı
|
Aktarma Anlamı
|
17.Soru
Aşağıdakilerden hangisi dil ve kültürel davranışlar ve düşünme biçimleri arasındaki ilişkiyi tartışan meşhur kuramlardan biridir?
Whorf Hipotezi |
Etkileşim kuramı |
Yansıma kuramı |
Tek köken kuramı |
Ünlem kuramı |
Dil ve kültürel davranışlar ve düşünme biçimleri arasındaki ilişkiyi tartışan meşhur kuramlardan biri Whorf Hipotezi olarak bilinen kuramdır. Bu kurama göre dil, düşünceyi, toplumsal davranışları ve toplumsal davranış örüntülerini belirleyen bir kalıptır. Bu durumda, bir dilin yapısı, o dili konuşanların dünya görüşlerini de belirlemekte ve biçimlendirmektedir. Doğru cevap A'dır.
18.Soru
"İnsanın ve genellikle annesi bebeklik döneminden birlikte olduğu dil topluluğunun üyeleriyle etkileşim aracılığıyla edindiği dildir". Yukarıda tanımlanan dil biçimi aşağıdaki seçeneklerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
Ağız |
Diyalekt |
Jargon |
Ana Dil |
Ana Dili |
İnsanın ve genellikle annesi bebeklik döneminden birlikte olduğu dil topluluğunun üyeleriyle etkileşim aracılığıyla edindiği dildir. Birinci dil, asıl dil olarak da nitelendirilir. Doğru cevap E'dir.
19.Soru
Sözcüklerin ilk harflerinin tamamının veya bir bölümünün bir araya getirilmesi
ile oluşturulmasına ne ad verilir?
Karma |
Kasıtlı yaratma |
Tarama |
Kısaltma |
Ters türetme |
Sözcüklerin ilk harflerinin tamamının veya bir bölümünün bir araya getirilmesi
ile oluşturulmasına kısaltma denir. Doğru cevap D'dir.
20.Soru
Aşağıdakilerden hangisi “Yeni Lisan Hareketinin” ilkelerinden biri değildir?
Yazı dilini konuşma diline yaklaştırmak
|
Tamlamaları, Türkçe kurallara göre yapmak
|
Öteki Türk lehçelerinden kelime almamak
|
Dilimizdeki Arapça ve Farsça gramer kurallarını kullanmamak
|
Dilimize girmiş olan Arapça ve Farsça sözcükleri dilimizden atmak
|
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ