Turkish Language 1 Final 33. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
“Şimden gerü divanda, dergâhta, bargâhta, çarşıda ve bazarda Türkçeden başka dil konuşulmaya” diyerek ferman çıkarmış olan Türk sultanının ismi nedir?
Fatih Sultan Mehmed |
Gazneli Mahmud |
Yavuz Sultan Selim |
Karamanoğlu Mehmed Bey |
Karesi Mehmed Bey |
Gündelik dilde, öğretim hayatında, kitle iletişim araçlarında ve sosyal medyada Türkçenin kullanımında yaşanan sorunların başında Türkçeye karşı kayıtsızlık ve duyarsızlık, toplumda Türkçe bilincinin gereğince yaygınlaşmamış olması gelmektedir. Geçmişte de Türkçeye karşı kayıtsızlığın, duyarsızlığın yaşandığı bir dönemde Karamanoğlu Mehmet Bey, “Şimden gerü divanda, dergâhta, bargâhta, çarşıda ve bazarda Türkçeden başka dil konuşulmaya” diyerek ferman çıkarmıştır.
2.Soru
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir deyim kullanılmıştır?
Patlayan lastiği değiştirmek saatlerini aldı. |
Planlı çalışarak aradaki farkı kapatmak çok kolay. |
Malı mülkü çok olmasına rağmen kimi kimsesi yoktu. |
Bir işletme kurarken her detayı düşünmek gerekiyor. |
Kardeşim bilgisayarını bozduğumu öğrenince küplere bindi. |
‘Kardeşim bilgisayarını bozduğumu öğrenince küplere bindi.’ cümlesinde "küplere binmek" sinirlenmek anlamında kullanılmıştır. Doğru cevap E'dir.
3.Soru
Türkçede Bilim terimleri üzerine yapılan çalışmalar ışığında aşağıdaki sözcüklerden hangisi dead cat bounce sözcüğünün karşılığı olarak türetilmiştir?
azel |
çokel |
değerdeşlik |
çevrilgen |
son çırpınış |
Bilim terimleri üzerine çalışmaların günümüzde de yürütülmekte olduğunu belirtmek
gerekir. Örneğin iktisat, bankacılık, borsa alanında tekel sözü örnek alınarak oligopol karşılığında azel, polyopoly karşılığında ise çokel; parity için değerdeşlik; convertibile yerine çevrilgen, dead cat bounce için ise son çırpınış gibi terimler türetilmiştir.
4.Soru
Bir sözcüğün genel kabul görmüş ve yaygınlaşmış biçimde söylenişine ne isim verilmektedir?
Seslerin düşürülmesi
|
Ses türemesi
|
Ölçünlü söyleniş
|
Ses atlanması
|
Yazım yanlışı
|
5.Soru
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde belirtili isim tamlaması vardır?
Vişne reçelini çok severdi. |
Pencerenin camı kırılmıştı. |
Odayı gül kokusu kaplamıştı. |
Dedem tam bir insan sarrafıydı. |
Kapı kolu bozulmuş açılmıyordu. |
Belirtili ad tamlaması: İlk sözcüğün ilgi eki –(n)In + ikinci sözcüğün iyelik eki –sI
almasıyla oluşan ad tamlamasıdır.
B seçeneğinde pencere -nin ilgi eki cam - ı iyelik eki almıştır. Diğer seçeneklerde sözcükler ilgi eki almamıştır ve belirtisiz isim tamlaması oluşturmuştur. Doğru yanıt B
6.Soru
Aşağıdaki sözcüklerden hangisi Türkçeye İtalyancadan geçmemiştir?
iskele |
madalya |
vagon |
tabela |
antika |
İskele, madalya, tabela ve antika sözcükleri Türkçeye İtalyancadan geçmiştir. Vagon sözcüğü ise Fransızcadan geçmiştir.
Doğru yanıt C'dir.
7.Soru
Son zamanlarda Çay içmek, kahve içmek yerine çay almak, kahve almak; özür dilerim yerine üzgünüm; hoşça kal, allahaısmarladık, sağlıcakla kal yerine kendine iyi bak gibi kullanışlar Türkçenin yapısına aykırı olduğu kadar kültürümüzde de yeri bulunmayan ifade türleridir. Bu ifade türleri neyin yansımasıdır?
Çeviri yoluyla yapılan aktarımların |
İngilizce özentisinin |
Türkçenin yapısal gelişmesinin |
Dilimizin söz varlığının yetersizliğinin |
Dilimizi kullananların yetersizliğinden |
Son zamanlarda çeviri yoluyla yeni ifade türleri de ortaya çıktı. Sözler Türkçe ama anlatım kalıbı yabancı kaynaklı: Çay içmek, kahve içmek yerine çay almak, kahve almak; özür dilerim yerine üzgünüm; hoşça kal, allahaısmarladık, sağlıcakla kal yerine kendine iyi bak gibi kullanışlar Türkçenin yapısına aykırı olduğu kadar kültürümüzde de yeri bulunmayan ifade türleridir. Sorunun doğru cevabı A seçeneğidir.
8.Soru
Miktar arttıkça etki azalır.
Bu cümlenin sırayla yapı, anlam, yüklemin türü ve ögelerinin dizilişine göre türleri nelerdir?
bağlı, ünlem, eylem, kurallı |
sıralı, olumlu, ad, devrik |
birleşik, olumlu, eylem, kurallı |
basit, ünlem, ad, devrik |
devrik, emir, eylem, kurallı |
Yapısına göre: Birleşik Cümle
İçinde esas yargının bulunduğu bir temel cümle ile onu anlam ve görev bakımından tamamlayan bir veya birden fazla yan cümleden oluşan cümlelere birleşik cümle denir. Yan cümle(ler) temel cümlenin yargısını, şart, sebep, dilek açıklama gibi anlamlarla tamamlar, destekler (Eker, 2006). Bu anlamda birleşik cümle, içinde birden fazla yargı bulundurur. burada da bir koşul söz konusu olduğu için birleşik cümledir.
Anlamına göre: Olumlu cümle
Yüklemin türüne göre: Eylem cümlesi
Öğelerinin dizilişine göre: Kurallı cümle
Doğru cevap C seçeneğidir.
9.Soru
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ses olaylarından “ötümlüleşme” vardır?
Gönlüm bu topraktan ayrı değildir.
|
Dinledim kuşların teranesini.
|
Sevmedim dünyada şanı şöhreti.
|
Bütün zenginlerden daha zenginim.
|
Sevgi yürekten yüreğe konar.
|
10.Soru
Aşağıdakilerden hangisi yapı ve kuruluş bakımından eksiz ikilemelere örnektir?
deste deste |
fırıl fırıl dönmek |
sere serpe |
uslu uslu |
için için |
Eksiz olanlar: top top kumaş, deste deste para, çuval çuval un…
11.Soru
Deyimlerle ilgili aşağıdakilerden hangisi doğru değildir ?
İçerisinde organ adları olan deyimler bulunmaktadır |
İçerisinde akıl sözcüğü geçen deyimler bulunmaktadır |
Deyimler bazen manzum özellik gösterirler ve uyaklı yapılardır |
Türkçedeki deyimlerin çok küçük bir kısmı mastarla biter |
Deyimler gerçek anlamından az çok farklı bir anlam taşırlar |
Türkçedeki deyimlerin büyük bir kısmı mastarla biter
12.Soru
Seçeneklerden hangisi deyimlerle birleşik sözler arasındaki farklardan biridir?
Deyimler yargı bildirmezler. |
Birleşik sözcüğü oluşturan iki sözcük arasında başka hiçbir ek ya da sözcük giremez. |
Birleşik sözler de deyimler gibi kalıplaşmış ifadelerdir |
Deyimlerle birleşik sözler sadece anlamca farklılık içerirler. |
Birleşik sözler deyimlerin bir parçasıdır. |
Deyimlerle birleşik sözler yapı bakımından birbirine benzedikleri için zaman zaman karıştırılabilmektedirler.
Bu karışma daha çok iki sözcükten oluşan deyimlerle birleşik sözlerde
olmaktadır. Deyimler ve birleşik sözler biçim özellikleri bakımından farklıdırlar:
1. Deyimi oluşturan iki sözcük kesinlikle bitişik yazılmazken, birleşik sözlerin bir kısmı bitişik yazılır.
2. Birleşik sözcüğü oluşturan iki sözcük arasında başka hiçbir ek ya da sözcük giremezken deyimde girebilir.
3. Deyimleri oluşturan ikinci sözcük normal bir fiil olarak çekimlenir: Göz koydu, göz koymuş, göz koyar vb. “Göz mü koyuyor” kullanımında da deyimin iki sözcüğü arasına soru edatı getirilmiştir. Birleşik sözcükte bu mümkün olmaz.
4. Birleşik sözcüğü oluşturan iki sözcük de değiştirilemezken, deyimi oluşturan sözcüklerden biri zaman zaman değiştirilebilir.
5. Anlam bakımından da bu iki yapı birbirinden farklıdır. Deyimler derin anlama sahip yapılar iken, birleşik sözcüklerin böyle bir özelliği yoktur.
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Türkçe kökenli sözcüklerde bulunan ikincil ünsüzlerdir?
b, p, t
|
d, f, k
|
c, f, ğ
|
g, l, m
|
n, r, y
|
14.Soru
Göktürkçe için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
Yazıtlarda kullanılan dil son derece gelişmiştir.
|
Kurallı bir dil bilgisinin varlığı dikkati çeker.
|
Orhon Yazıtları'nda deyimler, atasözü niteliğini kazanmış söz kalıpları vardır.
|
Üslup son derece akıcı ve sürükleyicidir.
|
Dillerine diğer dillerden çok sayıda sözcük almıştır.
|
15.Soru
Türkçenin bilim dili olmasının tarihi nasıl başlamıştır ?
Cumhuriyet döneminde yapılan üniversite reformuyla |
Uygurların X.yüzyılda çeşitli bilim dallarında yazdıkları eserlerde |
2. Meşrutiyetle |
Karamanoğlulları'nın Türkçeyi resmi dil ilan etmesiyle |
Türk adıyla kurulan Göktürk Devleti ile |
Türkçenin bilim dili olmasının tarihî, Uygurların X. yüzyılda çeşitli bilim dallarında yazdıkları eserlerde kendi dillerinin söz varlığından yararlanarak türettikleri terimleri
kullanmalarıyla başlatılmaktadır. Uygurların başka dillerden yaptıkları çevirilerde yabancı kökenli terimleri, kavramları kendi dillerinden türettikleri terimlerle karşılamaları,
Türk dilinin bin yıl öncesinden bilim dili niteliğini kazandığını ortaya koymaktadır
16.Soru
Cümle çözümlemelerinde yükleme sorulan hangi soru sözcüğü yer tamlayıcısını (dolaylı tümleci) buldurur?
Ne zaman
|
Hangi yöne
|
Hangi şartla
|
Hangi durumda
|
Kimden
|
17.Soru
I. Ötümlü, diş, süreksiz (patlayıcı), ağız II. Ötümlü, çift dudak, sürekli (akıcı), geniz Yanda özellikleri verilen ünsüzler sırasıyla aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?
b ve n
|
d ve n
|
h ve r
|
g ve p
|
d ve m
|
18.Soru
Tanzimat Dönemi’nde İtalyancadan Türkçeye geçen sözcükler daha çok hangi alanda yoğunlaşmıştır?
Spor
|
Sağlık
|
Edebiyat
|
Denizcilik
|
İletişim
|
19.Soru
"Yaz tatilinde okulun tüm duvarları boyandı." cümlesinin çatısı aşağıdaki seçeneklerin hangisinde doğru olarak verilmiştir?
İşteş çatı |
Edilgen çatı |
Dönüşlü çatı |
Ettirgen çatı |
Olumsuzluk çatısı |
Cümlenin dil bilgisel (sözde) öznesinin yüklemin bildirdiği eylemden etkilendiğini veya eylemin hedefi olduğunu gösteren çatı türü edilgen çatıdır. : Edilgen çatı -l- eki ile kurulur. Ünlülerle veya -l- ünsüzü ile biten eylemlerde ise edilgen çatılar -n- eki ile kurulur: boya- >boyan-, bil- > bilin- vb.
20.Soru
Aşağıdaki sözcüklerin hangisi ünlü ile başlayan bir ek aldığında ünsüz yumuşar?
kitap
|
millet
|
şefkat
|
kask
|
cumhuriyet
|
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ