Turkish Language 1 Final 48. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Sözcükle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
Yazıda boşluklarla birbirinden ayrılır.
|
Dilin en temel bileşenidir.
|
En az iki kök biçimbirimden oluşur.
|
Seslerin ve/veya biçimlerin dizimiyle oluşur.
|
Eklenmeyle çekimlenir.
|
2.Soru
Birleşik sözler ve deyimler ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
Birleşik sözlerin bir kısmı bitişik yazılır, deyimler ise kesinlikle bitişik yazılmaz. |
Birleşik sözcüğü oluşturan iki sözcük arasına başka hiçbir ek giremezken deyimde girebilir. |
Birleşik sözcüğü oluşturan iki sözcük de değiştirilemezken deyimi oluşturan sözcüklerden biri bazen değiştirilebilir. |
Deyimde de birleşik sözcükte de iki sözcük arasına soru edatı girebilir. |
Deyimler derin anlama sahip yapılar iken birleşik sözcüklerin böyle bir özelliği yoktur. |
Birleşik sözlerin bir kısmı bitişik yazılır, deyimler ise kesinlikle bitişik yazılmaz. Birleşik sözcüğü oluşturan iki sözcük de değiştirilemezken deyimi oluşturan sözcüklerden biri bazen değiştirilebilir. Deyimler derin anlama sahip yapılar iken birleşik sözcüklerin böyle bir özelliği yoktur. Bu iki yapı, anlam bakımından birbirinden tamamen farklıdır. Birleşik sözcüğü oluşturan iki sözcük arasında başka hiçbir ek giremezken deyimde girebilir. Aynı durum ek için de geçerlidir. Örneğin “göze almak” deyiminde “Göze mi almış?” kullanımında deyimin iki sözcüğü arasına soru edatı getirilmiştir.
3.Soru
Aşağıdaki sözcüklerden hangisi farklı bir biçimde oluşturulmuştur?
nasıl |
yolcu |
iletişim |
güçlenmek |
bakış |
Türkçede türetme, birleştirme ve ekleme olmak üzere iki yolla gerçekleştiriliir. Nasıl sözcüğü “ne+asıl” sözcüklerinin birleşmesi suretiyle yani birleştirme yoluyla oluşturulmuştur. Diğer seçeneklerde verilen sözcükler ise ekleme yoluyla oluşturulmuştur.
4.Soru
Köken bakımından diller ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
Çeşitli dillerin ortak bir ana/ata dilden türediği esasına dayanır. |
Türkçe ve Arapça aynı dil ailesinde yer alır. |
İbranice, Hami-Sami dilleri arasında yer alır. |
Almanca ve İngilizce aynı dil ailesinde yer alır. |
Kaynak ya da genetik sınıflandırma olarak adlandırılabilir. |
Köken bakımından diller çeşitli dillerin ortak bir ana/ata dilden türediği esasına dayanır. Kaynak ya da genetik sınıflandırma olarak da adlandırılabilir. Almanca ve İngilizce aynı dil ailesinde yer alır. İbranice ve Arapça, Hami-Sami dillerindendir. Türkçe ise Altay dilleri arasında bulunur yani Türkçe ve Arapça aynı dil ailesinde yer almaz.
5.Soru
'Pek çok dilde yaşandığı gibi Türkçeye de İngilizceden söz akışı olduğu bir gerçektir. Sözlerin bir bölümü teknoloji, iktisadi ve siyasal ilişkiler, kültürel etkilenmeler sonucunda gelmektedir' bu açıklamaya aşağıdaki kelimelerden hangisi örnek olarak gösterilemez?
Forex
|
Leasing
|
Fulya
|
Mobbing
|
Laptop
|
6.Soru
1926’da bütün Türklerin aynı alfabeyi kullanmaları yönündeki tavsiye kararı aşağıdaki kongrelerin hangisinde alınmıştır?
İstanbul Türkoloji Kongresi
|
Taşkent Türkoloji Kongresi
|
Kazan Türkoloji Kongresi
|
Bakü Türkoloji Kongresi
|
Kaşgar Türkoloji Kongresi
|
7.Soru
Anlatımı güçlendirmek üzere ikileme oluşturulurken ya aynı sesi veren aynı sözcük tekrarlanır ya da sesleri birbirini andıran sözcükler yan yana kullanılır. Bazı durumlarda ikilemeyi oluşturan sözcüklerin başındaki ünsüzlerin benzeşmesi ile ön seste benzerlik
sağlanmış olur. Aşağıdaki ikilemelerden hangisi buna örnektir?
yırtık pırtık |
kırık dökük |
kör kütük |
allak bullak |
akça pakça |
Anlatımı güçlendirmek üzere ikileme oluşturulurken ya aynı sesi
veren aynı sözcük tekrarlanır ya da sesleri birbirini andıran sözcükler yan yana kullanılır.
İkilemeyi oluşturan sözcüklerin başındaki ünsüzlerin benzeşmesi ile ön seste benzerlik
sağlanmış olur: Cümbür cemaat, çul çaput, çerden çöpten, çekip çevirmek, bet beniz, çoluk çocuk, döl döş, düğün dernek, kış kıyamet, kol kanat, kör kütük, sağ salim, soy sop, kul kurban, yarım yamalak, yalan yanlış, yamru yumru, zar zor, saçma sapan, toz toprak vb.
Bazen de ses benzerliğine bağlı ritim son seste oluşturulur: Kırık dökük, yırtık pırtık,
eciş bücüş, az buz, tuz buz, süklüm püklüm, selam kelam, haşır neşir, hesap kitap, yaza boza, dur otur, giyim kuşam, dirlik düzenlik, halim selim, akça pakça vb.
İkilemelerdeki sözcüklerde ünlüler de bir sistem içerisinde kullanılırlar. Özellikle yansımalarda birinci sözcüğün ilk hecesinde “a” sesi varsa, ikinci sözcüğün ilk hecesinde “u” ünlüsü yer alır: Çarpık çurpuk, tak tuk, çat çut, cart curt, takır tukur, gacır gucur, şapır şupur, allak bullak…
Doğru yanıt C
8.Soru
Deyimlerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
Deyimler yargı bildirmezler. |
Deyimler benzetme, kıyaslama yoluyla bir durumu açıklamak için kullanılırlar. |
Deyimlerde yer alan sözcükler başta, ortada ve sonda birtakım değişiklikler gösterebilirler. |
Deyimler bir gözlem ve tecrübenin sonucunda ortaya çıkmış ve herkesçe benimsenmiş bir yargıyı dile getirirler. |
Deyimlerin amacı bir durumu ya da kavramı özel bir kalıp içinde çekici ve etkili bir anlatımla belirtmektir. |
Bir gözlem ve tecrübenin sonucunda ortaya çıkmış ve herkesçe benimsenmiş bir yargıyı dile getirmek için atasözleri kullanılır. Doğru cevap D'dir.
9.Soru
"Anıtkabir'deki törende konuşurken sesi titriyordu." cümlesinin öğeleri sırasıyla hangi şıkta verilmiştir?
Dolaylı Tümleç- Zarf Tümleci- Nesne -Yüklem |
Özne- Yüklem-Nesne- Zarf Tümleci |
Dolaylı Tümleç- Zarf Tümleci- Özne- Yüklem |
Zarf Tümleci- Dolaylı Tümleç- Nesne- Yüklem |
Nesne- Zarf Tümleci- Dolaylı tümleç- Yüklem |
Bu cümleyi beraber öğelerine ayıralım. 'Anıtkabir'deki törende' öbeği bulunma halini bildiren dolaylı tümleç, 'konuşurken' kelimesi zaman bildiren zarf tümleci, 'sesi' kelimesi ne sorusuna veren 3. tekil kişi iyeliği almış özne ve 'titriyordu' kelimesi ise çekimlenmiş yüklemdir. Doğru cevap C şıkkıdır
10.Soru
Aşağıda verilen cümlelerin hangisinde birleşik eylem öbeği bulunmaktadır?
Otogarda otobüsü beklerken saatler bir türlü geçmedi. |
Çocuk alışveriş merkezinde kaybolmuştu. |
Kendisine marketten çikolatalı dondurma almıştı. |
Ona çok kızgınım, buraya gelmesin. |
Gel de neler çektiğimi gör. |
Birleşik eylem bir ad ve bir yardımcı eylemle ya da iki eylemin birleşmesinden oluşan sözcük öbeğidir. Birleşik eylemlerde anlamca kaynaşma söz konusudur
11.Soru
Aşağıdakilerden hangisi birleşik sözcüğün özelliğidir?
İki sözcük kesinlikle bitişik yazılmaz |
İki sözcük arasında başka hiçbir ek ya da sözcük girebilir. |
İkinci sözcük normal bir fiil olarak çekimlenir. |
Sözcüklerden biri zaman zaman değiştirilebilir. |
Derin anlama sahip yapılar değillerdir. |
- Deyimi oluşturan iki sözcük kesinlikle bitişik yazılmazken, birleşik sözlerin bir kısmı bitişik yazılır.
- Birleşik sözcüğü oluşturan iki sözcük arasında başka hiçbir ek ya da sözcük giremezken deyimde girebilir.
- Deyimleri oluşturan ikinci sözcük normal bir fiil olarak çekimlenir: Göz koydu, göz koymuş, göz koyar vb. “Göz mü koyuyor” kullanımında da deyimin iki sözcüğü arasına soru edatı getirilmiştir. Birleşik sözcükte bu mümkün olmaz.
- Birleşik sözcüğü oluşturan iki sözcük de değiştirilemezken, deyimi oluşturan sözcüklerden biri zaman zaman değiştirilebilir.
- Anlam bakımından da bu iki yapı birbirinden farklıdır. Deyimler derin anlama sahip yapılar iken, birleşik sözcüklerin böyle bir özelliği yoktur.
12.Soru
Aşağıdaki cümlelerde geçen sözcüklerden hangisinde aitlik eki sözcüğe farklı bir anlam katmıştır?
Evdeki çiçekleri sulamayı unutmuştu. |
Okuldaki öğrenciler zil sesiyle dağıldı. |
Akşamki yemekler çok güzel olmuştu. |
Otobüsteki yolcular uyuyorlardı. |
Bahçedeki ağaçlar çiçek açmıştı. |
Aitlik eki (-ki): Aitlik eki adlardan zamir ve sıfat türünde adlar yapan, bağlılık,
içinde bulunma, aitlik anlamları taşıyan bir ektir. -ki aitlik eki sözcüklere yalın (akşamki,
yarınki), bulunma (evdeki, yoldaki) ya da ilgi (seninki, bizimki) durumlarından
biriyle eklenir. Aitlik eki ad çekim ekleri alabilir. -ki eki bugünkü gibi bir iki
sözcüğün dışında ünlü ve ünsüz uyumlarına girmez.
a, b, d ve e seçeneklerinde aitlik eki bulunma anlamı taşırken c seçeneğinde yalın anlam katmıştır. Doğru yanıt C
13.Soru
I. Yaşlılık
II. Gecelik
III. Ocak
IV. Üzüm
Yukarıda verilen sözcüklerden hangisi/hangileri küçük ünlü uyumu kuralına uymaktadır?
Yalnız III |
I ve II |
I ve III |
I, II ve IV |
I,II, III ve IV |
Düz bir ünlüyle başlayan
sözcüklerde birbirini izleyen ünlüler de düz olur: yaşlılık, gecelik; yuvarlak bir ünlüyle başlayan sözcüklerde ise birbirini izleyen ünlüler ya düz geniş ya da yuvarlak dar niteliktedir:
ocak, üzüm gibi. Doğru cevap E seçeneğidir.
14.Soru
"Türk Dil Kurumu'nun RTÜK için 1999 yılında yaptığı bir araştırmaya göre, haber programlarında bin sözcüğün kullanıldığı, ilk yüz sözcüğün ise bu söz varlığının neredeyse yüzde ellisini oluşturduğu ortaya konulmuştur." Yukarıdaki alıntı doğrultusunda aşağıdaki yargıların hangisine varılabilir?
Türk Dil Kurumu, RTÜK adına çalışmaktadır.
|
Haber programlarında, söz varlığının çok azı kullanılmaktadır.
|
1999 yılında haber programları önem kazanmıştır.
|
Haber programlarında söz varlığından yararlanılmaktadır.
|
Haber programlarında kullanılan sözcük sayısı fazladır.
|
15.Soru
"Yarışma günü fazla stres yaptığı için, birinciliği alamadı."
Altı çizili sözcük öbeği, cümlenin hangi ögesidir?
Eylem |
Özne |
Zarf tümleci |
Dolaylı tümleç |
Bağlama edatı |
Altı çizili öbek eylemin neden gerçekleştiğini söylemektedir. Bu bir zarf edatıdır.
16.Soru
Anlam bakımından sözcük türlerini düşünerek aşağıdaki örneği inceleyiniz:
Gölgeler düştü karanlık sulara, dalgalar kırıldı kayalıklarda.
Kırılmak sözcüğünün kullanımı seçeneklerden hangisini içermektedir?
Temel anlam |
Yan anlam |
Mecaz anlam |
Soyut anlam |
Aktarma |
Mecaz anlam: Mecazlar (metafor), bir ilgi veya benzetme sonucu gerçek anlamından başka anlamda, başka bir sözcüğün yerine kullanılan sözlerdir. Mecazlarda sözcük, sözlük anlamının tamamen dışında ancak onunla ilintilidir. Kalbim kırıldı cümlesinde kırılmak mecazi anlamda kullanılmıştır. Dalganın kırılması da benzer bir durumdur. Doğru cevap C’ dir.
17.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Türkçede karşılıkları olmasına rağmen özenti alıntıların yapıldığı kelimelerden biri değildir?
Aşağıdakilerden hangisi Türkçede karşılıkları olmasına rağmen özenti alıntıların yapıldığı kelimelerden biri değildir?
show |
trend |
transformasyon |
performans |
gösteri |
Birer özenti alıntısı niteliğinde olan show, trend, konsensüs, transformasyon, performans gibi sözler Türkçede karşılıkları olmasına rağmen kullanılmaktadır. Bu tür özenti alıntılarının kullanılmasına hiç gerek yoktur. Çünkü bu özenti alıntılarının yerine Türkçede gösteri, eğilim veya yönelim, uzlaşma veya oydaşma, değişim veya dönüşüm, başarım gibi pek çok karşılık bulunmaktadır.
18.Soru
Türkçede yeni sözcükler, terimler türetmenin çok daha kolay olmasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir ?
Türkçenin yapım eklerinin sayıca az olmasından |
Türkçenin yapı bakımından eklemeli dil olması nedeniyle |
Türkçede ünlü seslerin sayıca çok olmasından |
Türkçede ses uyumlarının güçlü olmasından |
Türkçede ses uyumlarının söz konusu olmamasından |
Türkçe yapı bakımından eklemeli dil olması dolayısıyla Türkçede yerni sözcükler, terimler türetmek çok daha kolaydır
19.Soru
I. İlk düzenli, kuralları yerleşmiş yazı sistemidir
II. Köktürk yazılı belgelere Asya ve Avrupa’nın çok büyük bir bölümünde karşılaşılmaktadır.
III. İlk yazılı örneğe göre Orhun yazıtlarından yaklaşık 1200 yıl, bugünden ise 2500 yıl geriye götürmektedir
Köktürk alfabesi için yukarıda söylenenlerden hangisi ya da hangileri doğrudur?
Yalnız I |
Yalnız II |
Yalnız III |
I ve III |
I, II ve III |
Bugünkü bilgilerimize göre Türkçenin metinlerle izleyebildiğimiz tarihi boyunca kullandıkları ilk düzenli, kuralları yerleşmiş yazı sistemi Köktürk alfabesidir. Bugünkü Kazakistan sınırları içerisindeki Esik kurganlarında çıkan dört bin civarındaki buluntu içerisinde üzerinde Köktürk harflerinin ilkel şekilleriyle yazılmış 26 harflik ibare olan bir tas vardır. MÖ IV.-V. yüzyıllara ait olan bu yazı, Köktürk harflerinin kullanılma tarihini Orhun yazıtlarından yaklaşık 1200 yıl, bugünden ise 2500 yıl geriye götürmektedir. Köktürk yazılı belgelere Asya ve Avrupa’nın çok büyük bir bölümünde karşılaşılmaktadır. Bu durum bu yazı sisteminin oldukça uzun bir süre ve çok geniş bir coğrafyada kullanılmış olduğunun kanıtıdır.
20.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Batı Türkçesi döneminde Eski Oğuz Türkçesine ait eserler veren önemli isimlerden değildir?
Sultan Veled |
Yunus Emre |
Ali Şir Nevâyî |
Şeyyad Hamza |
Aşık Paşa |
Eski Oğuz Türkçesine ait, kaynaklarda kayıtlı olup da bugüne ulaşamayan ve adları
bilinen birtakım eserler vardır. Bu eserler bulundukça dönemin dil özellikleri daha
iyi aydınlanacaktır. Bu dönemde eser veren önemli bazı isimleri şöyle sıralayabiliriz:
Mevlana’nın oğlu Sultan Veled, Yunus Emre, Ali, Şeyyad Hamza, Gülşehrî, Aşık Paşa, Ahmet Fakih, Hoca Mesut vb.
Ali Şir Nevâyî Çağatay Edebiyatı; Klasik Öncesi Devir, Klasik Devir (Nevayî Devri) ve Klasik Sonrası Devirden Klasik dönemin önemli edebiyatçısıdır.
Doğru yanıt C
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ