Türkiye Cumhuriyeti İktisat Tarihi Final 7. Deneme Sınavı
Toplam 19 Soru1.Soru
1960’da planlar hazırlanırken, 1977’nin sonunda Türkiye’nin olması arzu edilen nokta için niyet ortaya konulmuştur.
Buna göre aşağıdakilerden hangisi 1977'den geriye bakıldığında Türkiye için görülmesi beklenenler arasında yer almaz?
Son 15 yılda asgari %7'lik bir büyüme hızıyla büyümüş bir Türkiye |
Yurttaşları arasında sosyal adaleti sağlayabilmiş bir Türkiye |
Sanayileşmiş bir Türkiye |
İstihdam sorunlarını çözümlemiş bir Türkiye |
Tarımda ithalatı yükselmiş bir Türkiye |
Özetle, 1960’da planlar hazırlanırken, 1977’nin sonunda Türkiye’nin olması arzu edilen nokta için niyet ortaya konulmuştur.. 1977’de geriye bakıldığında da;
• Son 15 yıldır asgari %7’lik bir büyüme hızıyla büyümüş,
• İstihdam sorunlarını çözümlemiş
• Dış ödemeler dengesinde sorun yaşamayan
• Sanayileşmiş
• Bütün bunları yaparken enflasyonist ya da deflasyonist sorunlar yaşamamış ve
• Yurttaşları arasında sosyal adaleti sağlayabilmiş bir ülke görmek arzu edilmiştir (Kurtoğlu, 2012: 484).
2.Soru
Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında Kanun'nu hangi yıl yürürlüğe girmiştir?
1930 |
1934 |
1937 |
1940 |
1942 |
Hükümet, 25 Şubat 1930 tarih ve 1567 sayılı “Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında Kanun”la; Türk parasının kıymetinin korunması hakkında önlemler
alma yetkisi almış, dış borçların ödenmesini ertelemiş ve ithalatı kısmıştır. Millileştirme ise 1933 yılından itibaren büyük bir ivme kazanmıştır.
3.Soru
1960-1980 arasında planlama ile amaçlanan en önemli hedef aşağıdakilerden hangisidir?
Enflasyon dengesinin sağlanması
|
Yabancı paraların değer kaybının sabit kur kullanılarak dengelenmesi
|
Enerji ihtiyacının iç pazardan karşılanması
|
Zirai kredilerin arttırılması
|
Ödemeler dengesi sorununun istikrarlı hale getirilmesi |
1960-1980 arasında planlama ile amaçlanan en önemli hedef ödemeler dengesi sorunlarının istikrarlı bir hale getirilebilmesidir.
4.Soru
1961 Anayasasının 129. maddesi ile Devlet Planlama Teşkilatı'na (DPT) verilen görev hangisidir?
Nüfus planlaması yapmak |
İktisadi, sosyal ve kültürel kalkınma planı yapmak |
Toplumsal olaylara karşı önlem planı hazırlamak |
Olası savaş hallerine karşı seferberlik planlaması yapmak |
Finans kuruluşlarını denetlemek |
Örneğin 1961 Anayasasının 41.maddesinde devlete “iktisadî, sosyal ve kültürel kalkınmayı demokratik yollarla gerçekleştirmek, bu maksatla, milli tasarrufu arttırmak, yatırımları toplum yararının gerektirdiği önceliklere yöneltmek ve kalkınma plânlarını yapmak” görevi verilmekte, yine 129. Maddesinde de “iktisadi, sosyal ve kültürel kalkınma planı yapmak görevinin (1961 Anayasası, https://www.tbmm.gov.tr/anayasa/anayasa61. htm), Devlet Planlama Teşkilatı’nca (kısaca DPT) yapılacağını belirtilmektedir. Dolayısıyla kalkınma ve onunla özdeş tutulan sanayileşme bu yeni anayasa süresince planlarla ve DPT’ce yürütülecektir.
5.Soru
Noam Chomsky’e göre küresel finansal sistemde finansal işlemlerin ölçeği ve aralığı ile krizlerin sıklığı ve şiddeti arasında nasıl bir bağlantı vardır?
Finansal işlemlerin ölçeği ve aralığı arttıkça, krizlerin sıklığı ve şiddeti azalmaktadır |
Finansal işlemlerin ölçeği ve aralığı azaldıkça, krizlerin sıklığı ve şiddeti de azalmaktadır |
Finansal işlemlerin ölçeği ve aralığı azaldıkça, krizlerin sıklığı ve şiddeti artmaktadır |
Finansal işlemlerin ölçeği ve aralığı arttıkça, krizlerin sıklığı ve şiddeti de artmaktadır |
Finansal işlemlerin ölçeği ve aralığı ile krizlerin sıklığı ve şiddeti konjonktüre göre değişmektedir |
globalleşme ve finansal liberalizasyon süreçlerine genel akımın dışında bir yaklaşım sunan Noam Chomsky, 2008 krizinin başlarındayken bu krizin öngörülmesinin kolay olduğunu ama öngörülemediğini açıklamıştır. O’na göre, finansal liberalizasyonun içerisine gömülüdür krizler ve bu yapıdaki krizler hem sık sık meydana gelir hem de derin olurlar. Chomsky'e göre, global finansal sistemde finansal işlemlerin ölçeği ve aralığı arttıkça, finansal krizlerin sıklığı ve şiddeti de artmaktadır. Doğru cevap D'dir.
6.Soru
Türkiye'de uluslararası sermaye hareketlerinin tamamen liberalleştirilmesine yönelik kararlar hangi yılda alınmıştır?
1980 |
1986 |
1989 |
1990 |
1991 |
Uluslararası sermaye hareketlerinin liberalleştirilmesinin Türkiye’nin 1980 sonrası yaşadığı sürecin önemli bir parçasıdır. Sermaye hareketlerinin liberalleştirilmesi 1980 Ocak Kararları’ndan hemen sonra başlatılmıştır. 1980’den sonra bu konuyla ilgili alınan kararlar 1983 yılından itibaren uygulamaya konulmuştur. Ancak 1980’lerin sonuna kadar geçen dönemde sermaye hareketlerindeki liberalleşme uygulamaları kısıtlı kalmıştır. Tamamen liberalleştirilmesine yönelik kararlar ancak 1989 yılında alınabilmiştir. 1988’den itibaren Türkiye’deki dönüşüm sürecinin merkezi reel üretimden finans sektörüne doğru kaymıştır. 1989’da çıkarılan 32 Sayılı Kararname ile Türkiye globalleşme sürecinde önemli bir adım atmış ve ekonomisinin yüzünü iyice dışarıya doğru çevirmiştir. Doğru cevap C'dir.
7.Soru
1958’de Türkiye’ye gelerek danışma hizmeti vermeye başlayan, DPT’nin fikir babası olan ekonomist aşağıdakilerden hangisidir?
Tinbergen |
Chomsky |
Krugman |
Stiglitz |
Keynezyen |
1958’de ünlü ekonomist Jan Tinbergen ve öğrencisi J.Koopman Türkiye’ye gelerek danışma hizmeti vermeye başlamışlardır. DPT’nin fikir babası olarak çok uygundur. Doğru cevap A dır.
8.Soru
İthal ikâmesi nedir?
Yurt dışından ithal edilmekte olan malların, özendirici önlemlerle yurt içinde üretilmesini hedefleyen politikaların genel adıdır. |
Üretimde İthalata önem verilmesini hedefleyen politikadır. |
Teknolojik ürünlerin ithalatını, tarım ürünlerinin ihracatını hedefleyen politikadır. |
Ekonomide ihracatı öne alan politikadır. |
Ekonomide ihracat ithalat dengesini hedefleyen politikadır. |
Sanayileşme kavramının içi de 1930’larda da, 1950’lerde de, 1960’da da ithal ikâmesi yönünde doldurulmuştur. İthal ikâmesi, yurt dışından ithal edilmekte olan malların, özendirici önlemlerle yurt içinde üretilmesini hedefleyen politikaların genel adıdır.
9.Soru
Türkiye'de Demokrat parti yıllarının ekonomisi için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
Önceki dönemlerin aksine planlama yapılmamaktadır |
Ülkenin gelirleri yatırım kararları destekleyecek seviyeye çıkmıştır |
Çiftçiye çok geniş fiyat destekleme ve kredi verme siyaseti hakimdir |
Yeni Kamu İktisadi Teşekkülleri kurulmuştur |
Özel sektör kamunun koruması altında büyümüştür |
Demokrat parti yıllarında birçok yatırım kararı alınmış ve uygulanmaya konmuş olmasına rağmen Türkiye bu yatırım politikasının sürdürülebilmesi için gerekli olan zengin bir kamu kasasından yoksundu. DP hükümetleri çok yoğun yatırım kararları almışlardır, sorun belirlenen bu iktisadi hedeflere ulaşmakta ülkenin gelirlerinin yeterli olmamasıdır. Doğru cevap B'dir.
10.Soru
- İktisat literatüründe “yaparak öğrenme” olarak isimlendirilir.
- Sonradan sanayileşen ülkeler için önerilen bir yöntemdir.
- Gelişmekte olan ülkeler, zamanla azalan sayıda parça ithal ederek sanayi ürünlerini kendi ülkelerinde üretmektedirler.
Montaj sanayi ile ilgili yukarıda verilenlerden hangisi/hangileri söylenebilir?
1, 2 ve 3 |
1 ve 3 |
Yalnız 1 |
Yalnız 2 |
Yalnız 3 |
Bu bilgi birikimi eksikliğinin diğer önemli sonucu, ürünlerin parçalarının Türkiye’de üretilmesinin zaman almasıdır. Televizyon, buzdolabı ya da radyo parçalarının tamamının Türkiye’de üretilip satılmasının gerçekleşmesi zaman alacaktır. Yani aslında parçalar Türkiye’ye ithal edilip burada birleştirilmektedir. İthal ikâmesi aracılığı ile kurulan aslında montaj (yani birleştirme) sanayidir. İktisat literatüründe “yaparak öğrenme” olarak isimlendirilen bu sanayileşme politikası, sonradan sanayileşen ülkeler için önerilen yöntemlerden biridir. Gelişmekte olan ülkeler, zamanla azalan sayıda parça ithal ederek sanayi ürünlerini kendi ülkelerinde üretmektedirler.
11.Soru
15 Ağustos 1971’de Doları devalüe edebilmek için, onsu 35 dolardan altın satılmasını durduran Amerikan başkanı aşağıdakilerden hangisidir?
Harry s. Truman |
Dwight D. Eisenhower |
John F. Kennedy |
Lyndon B. Johnson |
Richard Nixon |
ABD başkanı Richard Nixon (1913-1994), 15 Ağustos 1971’de Doları devalüe edebilmek için,
onsu 35 dolardan altın satılmasını durdurmuştur (Öztürk, 2002: 108). Nihayetinde diğer ülke merkez bankaları ile Smithsonian Enstitüsünde varılan antlaşmayla 1 ons altın 38 Dolara devalüe edilmiştir. Fakat değer kaybı durmamıştır.
12.Soru
Konut kredisinin sebep olduğu problemler ............ yılında ...........’de baş göstermiştir.
Yukarıdaki cümlede boşluklara hangisi gelmelidir?
2001 / ABD
|
2001 / Yunanistan
|
2003 / ABD
|
2003 / İsviçre |
2004 / Yunanistan |
Konut kredisinin sebep olduğu problemler 2003 yılında ABD’de baş göstermiştir. Bu problemler zaman içinde büyümüş ve bütün dünyaya yayılmıştır.
13.Soru
Hangi yıllarla birlikte gelişmiş ülkelerdeki yaşlanan nüfus artışını takiben emeklilik için ayrılan tasarrufların arttığı bir döneme girilmiştir?
1950’lar
|
1960’ler
|
1970’ler
|
1980’ler
|
1990’lar |
1980’lerle birlikte gelişmiş ülkelerdeki yaşlanan nüfus artışını takiben emeklilik için ayrılan tasarrufların arttığı bir döneme girilmiştir
14.Soru
Türkiye’nin cari işlemler açığının temel nedeni nedir?
Tasarruf açığı
|
Faiz oranları
|
Bireysel krediler
|
Ticari işlemler |
Yapısal reform |
Türkiye’nin cari işlemler açığının temel nedeni ticari işlemlerdir.
15.Soru
Ekonomik istikrarı hedefleyen 24 Ocak kararları hangi tarihte ilan edilmiştir?
24 Ocak 1979 |
24 Ocak 1980 |
24 Ocak 1981 |
24 Ocak 1982 |
24 Ocak 1983 |
Kitabın 208. sayfasında görüleceği üzere 24 Ocak kararları 24 Ocak 1980 tarihinde ilan edilmiştir.
16.Soru
Türkiye gibi gelişmekte olan ülkeler göz önüne alındığında tasarruf ile büyümesinin çok olanaklı olmadığını belirten ekonomi teorisi hangisidir?
Dış ticaret teorisi
|
Fakirliğin kısır döngüsü
|
Baker raporu
|
Hilts raporu |
Keynesyen teorisi |
“Kalkınmanın Finanse Edilmesi ya da Hayaller ve Sınırlılıklar” konusu incelendiğinde fakirliğin kısır döngüsü olduğu görülmektedir.
17.Soru
İzmir İktisat Kongresi'nde alınan kararların genel olarak hangi nitelikte olduğu söylenebilir?
Sosyalist |
Liberal |
Adem-i merkeziyetçi |
Korumacı |
Milliyetçi |
Türk iktisat tarihi ile ilgili yapılan çalışmalarda, İzmir İktisat Kongresi'nde benimsenen politikalar genel olarak “liberal” diye nitelendirilmektedir. Kongrenin amaçlarından birisi de Lozan'daki muhataplara serbest ticaretin güvence altına alındığını gösteren bir mesaj göndermekti. Doğru cevap B'dir.
18.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Türkiye'nin 1980 öncesi ekonomik sistemini ifade etmektedir?
Günlük kur ayarlamalarına geçilmesi |
Devlet müdahalesinin en aza indirilmesi |
Ticari bankaların faiz oranlarının artırılması |
Finansal kazançlar üzerinden yüksek vergilerin alınması |
Enflasyon oranlarının düşürülmesi |
1980’den önce, Türkiye’de devlet kontrolü altında düşük nominal faiz uygulaması yürütülmüştür. Yüksek enflasyon dönemlerinde de bu durum negatif reel faizle sonuçlanmıştır. Bu baskılayıcı finansal sistemin ilk ve önemli örneğidir. Bankacılık sektöründe hem devlet payı oldukça yüksekti, hem de bankaların yüksek maliyetle çalışmalarına yol açan yüksek likidite ve rezerv tutma zorunlulukları vardı. Finansal kazançlar üzerinden yüksek vergiler alınmaktaydı. Sermaye piyasası kurumsallaşmasını tamamlayamamış ve bu da piyasanın gelişmesini engellemişti. Bankacılık sektörüne yeni girişler sıkı kontrol altında tutuluyor ve bu yüzden bankacılık piyasasında gerekli rekabet ortamı oluşamıyordu. Son olarak da kamu açıkları genellikle parasallaşma yolu ile finanse edilmekteydi. Görüldüğü gibi 1980’e gelene kadar Türkiye’deki finansal sistem gelişmemiş bir yapıya sahipti. A, B, C ve E seçenekleri 1980 sonrası ekonomik sistemini ifade etmektedir. Doğru cevap D'dir.
19.Soru
1960’da hazırlanan kalkınma planları, 1977’nin sonunda Türkiye’nin olması arzu edilen nokta için niyet ortaya koymuştur. Aşağıdakilerden hangisi kalkınma planlarının 1977 yılına ilişkin ortaya koyduğu amaçlar arasında gösterilemez?
Son 15 yıldır asgari %7’lik bir büyüme hızıyla büyümüş olmak |
İstihdam sorunlarını çözümlemiş olmak |
Dış ödemeler dengesinde sorun yaşamayan bir ülke olmak |
Sanayileşmiş bir ülke olmak |
Petrol ihraç eden bir ülke olmak |
Özetle, 1960’da planlar hazırlanırken, 1977’nin sonunda Türkiye’nin olması
arzu edilen nokta için niyet ortaya konulmuştur..
1977’de geriye bakıldığında da;
• Son 15 yıldır asgari %7’lik bir büyüme hızıyla büyümüş,
• İstihdam sorunlarını çözümlemiş
• Dış ödemeler dengesinde sorun yaşamayan
• Sanayileşmiş
• Bütün bunları yaparken enflasyonist ya da
deflasyonist sorunlar yaşamamış ve
• Yurttaşları arasında sosyal adaleti sağlayabilmiş bir ülke görmek arzu edilmiştir
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ