Türkiye Cumhuriyeti İktisat Tarihi Final 9. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün "ebedi başkan" İsmet İnönü'nün de "değişmez genel başkan" unvanlarını aldıkları kurultaydır?
1. Kurultay (4 Eylül 1919) |
3. Kurultay (10 Mayıs 1931) |
5. Kurultay (29 Mayıs 1939) |
4. Kurultay (9 Mayıs 1935) |
1. Olağanüstü Kurultay (26 Aralık 1938) |
CHP’nin 26 Aralık 1938 tarihli I. Olağanüstü Kurultay’ında yapılan tüzük değişikliğiyle Mustafa Kemal Atatürk’e “ebedi başkan”, İsmet İnönü’ye de “değişmez genel başkan” unvanları verilmişti. Kongre’den sonra da Mustafa Kemal Atatürk’e “ebedi şef”, İsmet İnönü’ye de yaygın bir şekilde “milli şef” denilmeye başlanmıştı.
2.Soru
Türkiye ekonomisinin İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra karşılaştığı en kötü kriz dönemi aşağıdakilerden hangisidir?
1980 krizi |
1991 krizi |
1994 krizi |
1998 krizi |
2001 krizi |
Sarfedilen tüm çabalar 2001 krizinin Cumhuriyet tarihinin en beter krizi olarak anılmasını engelleyememiştir. GSMH 50 milyar dolar azalmıştır. Türkiye ekonomisi ikinci dünya savaşından sonra en feci daralmayı bu krizle yaşamıştır.
3.Soru
1960’da planlar hazırlanırken, 1977’nin sonunda Türkiye’nin olması arzu edilen nokta için niyet ortaya konulmuştur.1977’de geriye bakıldığında da aşağıdakilerden hangisini söylemek mümkündür?
Son 15 yıldır asgari %7’lik bir büyüme hızıyla büyümüş
|
İstihdam sorunlarını çözümlememiş
|
Dış ödemeler dengesinde sorun yaşayan
|
Sanayileşme olmamış |
Bütün bunları yaparken enflasyonist ya da deflasyonist sorunlar yaşamış |
1960’da planlar hazırlanırken, 1977’nin sonunda Türkiye’nin olması arzu edilen nokta için niyet ortaya konulmuştur. 1977’de geriye bakıldığında da; son 15 yıldır asgari %7’lik bir büyüme hızıyla büyümüş, istihdam sorunlarını çözümlemiş, dış ödemeler dengesinde sorun yaşamayan, sanayileşmiş, bütün bunları yaparken enflasyonist ya da deflasyonist sorunlar yaşamamış ve yurttaşları arasında sosyal adaleti sağlayabilmiş bir ülke görmek arzu edilmiştir.
4.Soru
1.Beş Yıllık Kalkınma Planı hangi yılları kapsamaktadır?
1963-1967 |
1965-1969 |
1968-1972 |
1970-1974 |
1973-1977 |
Planlar beşer yıllık olarak düşünülmüştür. Bununla birlikte, plancının bakış açısı on beş yıllıktır. Diğer bir ifade ile Türkiye’nin 15 yıl sonra olması arzu edilen yer hedeflenmiş ve üç aşamada ulaşılacak ya da her beş yılda bir planın yeterliliğinin kontrol edileceği basamaklar planlanmıştır. 1.Beş Yıllık Kalkınma Planı (1.BYKP) 1963-1967, 2.BYKP 1968-1972, 3.BYKP 1973-1977 yıllarını kapsamaktadır.
5.Soru
Bretton Woods sistemi hangi yılda çökmüştür?
1970 |
1971 |
1972 |
1973 |
1974 |
1971 yılında çökmüştür
6.Soru
Aşağıdakilerden hangisi 24 Ocak 1980 istikrar tedbirleri kapsamında kabul edilenlerden biri değildir?
Türk lirasının yabancı ulusal paralar karşısında |
Büyüyen devletin ekonomideki payının küçültülmesi |
Faiz kontrollerinin kaldırılması |
Teşviklerin İthalatı ikâme eden sektörlere kaydırılmasını |
Yüksek gümrük vergilerinin azaltılması |
- Türk lirasının yabancı ulusal paralar karşısında değeri düşürülmektedir.
- İthal ikâmeci politikaların sonucu olarak büyüyen devletin ekonomideki payının küçültülmesi tedbirler arasındadır.
- İthalatı ikâme edecek yeni sanayilerin korunması
için oluşturulmuş yüksek gümrük vergilerinin azaltılması, daha liberal daha açık bir dış ticaret takip edilmesini karara bağlanmaktadır. - İthalatı ikâme eden sektörlere tahsis edilen vergi iadesi, düşük faizli kredi, imalatçı ithal girdide gümrük muafiyeti gibi teşviklerin ihracata yönelik sanayi alanlarına kaydırılmasını önerilmektedir.
• Faiz kontrollerinin kaldırılması da öneriler
arasındadır. Doğru cevap D.
7.Soru
Aşağıdaki yıllardan hangisinde Türkiye ekonomisinde ciddi bir devalüasyon yaşanmıştır?
1940 |
1945 |
1946 |
1947 |
1950 |
1946 yılı öncesindeki ekonomik krizin aşılabilmesi için dönemin hükümeti, 7 Eylül 1946’da kur değişikliğini ve dış ticarette liberalizasyonu içeren bir dizi önlemi alarak IMF’ye üye olmayı tercih etmiştir. 7 Eylül kararları ile primli kur sistemi kaldırılmış, Türk lirası devalüe edilmiş, ithalatta kontenjan, tavan uygulamaları kaldırılmış, dövizle ithal edilecek malların listesi genişletilmiş, ulusal sanayinin korunması amacıyla bazı alanlarda gümrük tarifeleri gözden geçirilmiştir. Doğru cevap C'dir.
8.Soru
Cumhuriyetin ilk yıllarında kurulan aşağıdaki bankalardan hangisi veya hangileri özel sermayeyle kurulmuştur?
I) Türkiye İş Bankası
II) Türkiye Sînai ve Maadin Bankası
III) Emlak ve Eytam Bankası
Yalnız I |
Yalnız III |
I ve II |
I ve III |
II ve III |
Türkiye İş Bankası, özel sermayeyle, diğer bankalar ve 1924 yılında yeniden yapılandırılan Türkiye Ziraat Bankası da dahil olmak üzere kamu sermayesiyle kurulmuştur. Doğru cevap A'dır.
9.Soru
Devlet Planlama Teşkilatı, “siyasi iktidarın bürokrasiyle bir anlamda dengelenmesi amacı güdülerek oluşturulmuş” bürokratik bir teşkilattır'' diyen ve 1991-1993 yılları arasında ilgili kurumun müsteşarlığını yapan kişi kimdir?
Turgut Özal |
Necmettin Erbakan |
İlhan Kesici |
Adnan Kahveci |
Erdal İnönü |
DPT, 1991-1993 yılları arasında müsteşarlık görevini de yürüten İlhan Kesici’nin ifadesi ile “siyasi iktidarın bürokrasiyle bir anlamda dengelenmesi amacı güdülerek oluşturulmuş” bürokratik bir teşkilattır (Akçay, 2007: 80). Kesici’ye göre “her ne kadar kâğıt üstünde aynı kurulda bir eşitlik varmış gibi görünse bile, hem Başbakanlar bunu öyle işletmemişlerdir, hem de planlama Müsteşarları o tür bir pozisyon almamışlardır.”
10.Soru
Toprakta özel mülkiyeti sağlamlaştıran yasal düzenlemeler hangi yasa ile ortaya çıkmıştır?
1925 tarihli Kadastro Yasası
|
1926 tarihli Medeni Kanun
|
1916 tarihli Osmanlı gümrük tarifesi |
1912 tarihli Teşvik-i Sanayi Kanunu
|
Kanunname-i Ticaret-i Berriye |
1925 tarihli Kadastro Yasası, toprakta özel mülkiyeti sağlamlaştıran maddeler getirirken, 1926 yılında kabul edilen Medeni Kanun da kişilerin tasarruflarında bulunan topraklara tam mülkiyet hakkı tanınmıştır.
11.Soru
Türkiye’nin IMF’e üyeliği ne zaman gerçekleşmiştir?
1943
|
1944
|
1945
|
1946
|
1947 |
Türkiye’nin IMF’ye üyeliği 14 Şubat 1947 tarihli ve 5016 sayılı yasayla gerçekleşmiştir.
12.Soru
Osmanlı Hükümeti yüzyıllardır bir sömürü aracı olan ve devletin bağımsızlığını zedeleyen kapitülasyonları 9 Eylül 1914’te tek taraflı olarak kaldırmıştır. Buna göre yapılan düzenlemeler hangisinde yanlış verilmiştir?
Yabancı ülkelerle yapılacak dış ticareti belirli kurallara dayandırdı.
|
Osmanlı mahkemeleri devletlerarası hukuk çerçevesinde yetkili kılındı.
|
Savaş sırasında gümrük oranında değişiklikler yapıldı.
|
Yabancı şirketlere Türkçe kullanma zorunluluğu getirildi. |
Savaşın finansmanını sağlamak için para basılması durdurulmuştur. |
Verilen seçenekler incelendiğinde kapütülasyonların kaldırılmasıyla savaşın finansmanını sağlamak için para basma dâhil birçok yönteme başvurulmuştur.
13.Soru
American Standart Oil Şirketi’nden Max Weston Thornburg, Graham Spry ve George Soule'ın 1949-1950 yıllarında Türkiye’de yaptıkları inceleme neticesinde yaptıkları Thornburg raporu olarak adlandırılan çalışmada Türkiye'nin hangisine dayalı bir kalkınma modeli benimsemesi gerektiği ifade edilmiştir?
Ulaştırma |
Enerji |
Tarım |
Sanayi |
Hizmet |
American Standart Oil Şirketi’nden Max Weston Thornburg, Graham Spry ve George Soule ile birlikte 1949-1950 yıllarında Türkiye’de inceleme yapmışlar. Thornburg raporu olarak adlandırılan çalışmalarında “Türkiye’nin tarımla kalkınmasın gerekliliğinden, demir, çelik, makine, kimya gibi ağır sanayi kollarına el atmasının Türkiye için bir cinayet olacağından, uygulanmaya çalışılan sanayi planının devlet sosyalizminin aşırı bir ifadesi olduğundan ya da Türkiye’nin (birbirine yollarla bağlanmadığı için) 40000 küçük Türkiye’den oluştuğundan bahsedilmektedir. Doğru cevap C'dir.
14.Soru
Bankacılık Denetleme ve Düzenleme Kurulu hangi yıl faaliyetlerine başlamıştır?
1992 |
1995 |
1999 |
2001 |
2005 |
1999 yılındaki kararlar ile yalnızca denetimin ve düzenleyiciliğin etkinliğinin
arttırılması değil aynı zamanda Avrupa Birliği ve dünya ile bu sektörün çalışma koşullarının uyumlaştırılması da amaçlanmıştır. Bu yıldan itibaren Türkiye, bankacılık sektörü için önemli ve etkili olan yeni bir kurumla tanışmış oldu. Bankacılık Denetleme ve Düzenleme Kurulu bu yıldan itibaren faaliyetlerine başlamıştır. Sektördeki serbestleştirmenin aksi yönünde atılan adımlardan biri
de yeni banka kurulması ve işletilmesine yönelik kuralların daha da sertleştirilmesi olmuştur. Artık, bankalar için iç denetim ve risk yönetimi zorunluluktur. 1999 yılında gelen tüm bu denetleyici ve düzenleyici kararlara rağmen 2001 yılı genel anlamda finansal ve daha özelde bankacılık sektöründe
ciddi bir krize daha sahne olmuştur.
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi İthalatı ikame etmeye yönelik bir sanayileşme planına birkaç basamaklı bir koruma modeline örnek gösterilemez?
Koruyucu dış ticaret politikası izlenmesi
|
Sabit döviz kuru uygulanması
|
Sermaye ve emek üzerindeki fiyat kontrolleri
|
Emeğin kiralanma bedelinin ücretle kontrol edilebilmesi |
Planlamanın önerdiği alanlarda yapılan yatırımların kısıtlanması |
İthalatı ikame etmeye yönelik planlamanın önerdiği alanlarda yapılan yatırımların kısıtlanması değil teşvik edilmesi söz konusudur.
16.Soru
Mehmet Cavit Bey tarafından kaleme alınan “İlm-i İktisad” adlı eserle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
Dört cilt halinde 1899’da basılmıştır. |
Üretim, değişim, bölüşüm, tüketim, para, kredi ve dış ticaret gibi iktisadın çeşitli başlıklarını içermekteydi. |
Kitapta, liberal ekonominin savunuculuğu yapılmış ve himaye reddedilmiştir. |
Liberal ekonomi politikalarının öncüsü sayılabilecek Friedrich List’in görüşlerine destek verilmiştir. |
Kitapta, List’in bir ulusun hem ziraatçi, hem sanayici, hem de tüccar olmasına ilişkin düşüncelerinin mümkün olmadığı açıklanmıştır. |
Mehmet Cavit Bey, kaleme aldığı “İlm-i İktisad” kitabıyla biliniyordu. Dört cilt olarak 1899’da basılan kitap, üretim, değişim, bölüşüm, tüketim, para, kredi ve dış ticaret gibi iktisadın çeşitli başlıklarını içermişti. Kitapta, liberal ekonominin savunuculuğu yapılmış ve himaye reddedilmişti. Himayeci ekonomi politikalarının öncüsü sayılabilecek Friedrich List’in
görüşlerine ağır eleştiriler getirilmiştir. List’in bir ulusun hem ziraatçi, hem sanayici, hem de tüccar olmasına ilişkin düşüncelerinin mümkün olmadığı açıklanmıştı.
17.Soru
Bretton Woods sistemi hangi yıl çökmüştür?
1978
|
1975
|
1971
|
1977 |
1981 |
Bretton Woods sistemi 1971 yılında çökmüştür.
18.Soru
Asgari ücret uygulaması, ithalatı ikâme etmeye yönelik aşağıdaki tedbirlerden hangisi ile ilişkilidir?
Sabit döviz kuru uygulanması |
Koruyucu dış ticaret politikası izlenmesi |
Sermaye ve emek üzerindeki fiyat kontrolleri |
Emeğin kiralanma bedelinin ücretle kontrol edilebilmesi |
Planlamanın önerdiği alanlarda yapılan yatırımlara teşvik uygulanması |
Emeğin kiralanma bedelinin ücretle kontrol edilebilmesi: En basit uygulama asgari ücret uygulamasıdır. Bir üst basamak olarak devletin kendisinin de işveren olduğu durumlarda kendi çalışanlarına sunduğu ücretler ve sosyal haklar, bütün işgücü piyasası için yönlendirici olabilir.
19.Soru
1947 yılında kabul edilen ve bir iktisadi kalkınma planı olan Vaner planında en yüksek yatırım aşağıdaki sektörlerden hangisine ayrılmıştır?
Tarım |
Ulaştırma |
Enerji |
Maden |
Demir-çelik |
Vaner Planında ulaştırmaya ayrılan pay %43.7 ile en yüksek yatırım payını teşkil etmektedir. Doğru cevap B'dir.
20.Soru
1946 devalüasyonunun nedenlerine bakıldığında hangisinin yer almadığı söylenebilir?
Yüksek enflasyonun olması
|
Ödemeler dengesinin bozulması
|
Tarım ürünlerinin fiyatlarının yükseleceği söylentisi
|
Krom ürünlerinin fiyatının düşeceği |
IMF’ye üye olma kararı |
“İkinci Dünya Savaşı Sonrası Türkiye” konusu incelendiğinde ödemeler dengesinin bozulması devalüasyona neden olmamıştır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ