Filibeli Ahmet Hilmi, materyalizmin özelliklerini sıralamıştır: 1- Yaratıcıyı inkâr ederler. 2- Varlık âleminde kuvvet ve maddeden başka bir şey görmezler. Madde ve kuvvet ezeli ve ebedi olduklarından yok edilemezler. 3- Tabiat, ezeli ve ebedi olan kendi kanunlarıyla idare olunmaktadır. 4- İnsanın zekâ ve idraki tamamıyla tecrübe ürünü olup, akıl denilen ve ihsan edilmiş bir seçkin mertebeye sahip değildir. 5- İnsan bir tabiat hadisesi olup zorunlu olarak işlemekte olan tabiat kanunlarının hüküm ve tesiri altındadır. Doğru cevap D’dir.

Filibeli’ye göre ekoller  eksiktir ve sistem halini almamışlardır, bununla birlikte içlerinde bazı hakikatleri barındırmaktadırlar. Ancak hepsinde de gerçekliği sabit olmamış, baz› teoriler ve hipotezler yer almaktadırlar (F. Ahmet Hilmi, 1999, 19). Bilimsel düşünce ölçü alınırsa, mevcut sistemlerin hiçbirin kabulüne imkan yoktur.

Soruda verilen açıklamaları ileri süren felsefeci Nihat Keklik'tir. Bu tanım ve tespitler, onun felsefe ve hikmet hakkındaki görüşlerini özetlemektedir. Doğru cevap D'dir.

Buisson, dinin tarifini üç esasa ayırır: 1- Zihni bakımdan gerek tarihi ve gerek nazari bir takım iman ve akidelerden, 2- Hissi bakımdan ibadet, vecit, delilsiz ve ispatsız inanma dua gibi heyecandan, 3- Ameli bakımdan da ferdin, ailenin, toplumun maddi ve manevi yönetimine uygulanabilen birtakım kurallardan ibaret olduğunu söylüyor.

Materyalistler arasında, Beşir Fuat, Ahmet Şuayb, Abdullah Cevdet, Baha Tevfik, Rıza Tevfik, Hüseyinzade Ali (Ali Turan) (Işın 1985/2, 367-370), önde gelen isimler olarak kabul edilmektedir.Doğru cevap C'dir.

Yukarıda bahsedilen anlayış Adnan Adıvar’a aittir. Nihat Keklik’te her ne kadar din merkezli bir felsefi yaklaşım izlemiş olsa da düşünceleri farklılıklar gösterir.

Adnan ADIVAR' ın Osmanlı Türklerinde İlim isimli eserinin adını ve konusunu Osmanlı Türkleriyle sınırlaması temkinlilik ve nesnellik göstergesidir. Bu nedenle doğru cevap C'dir.

A,B,C ve D seçeneklerinde yer alan eserler Fuad Köprülü'ye ait olmakla birlikte E seçeninde yer alan eser Adnan Adıvar'a aittir. 

Adnan Adıvar, Osmanlılarda bilhassa “Matematik, Tabii (Doğa) İlimler ve Tıp bilimleri üzerinde araştırmalarıyla tanınmaktadır.

Zeki Velidi Togan' ın (1890-1970) Tarihte Usul adlı çalışması, yöntem, genel olarak tarih felsefesi, özel olarak analitik tarih felsefesi açısından değerli bir çalışmadır.

Siyasal kavramların içeriklerinin tarihsel kökenleri ile kavrandığını belirten felsefeci Alaaddin Şenel’dir.

Kitabın adını ve konusunu Osmanlı Türkleriyle sınırlaması, bilimsel çalışma anlayışı çerçevesinde temkinlilik ve nesnellik göstergesidir. Ancak bu tavır eleştirilmiştir. 20. yüzyılın en önemli bilim tarihçilerinden olan George Sarton’un kitap hakkında yazdığı eleştiride, ilmin İslam medeniyetindeki gelişmesinin eksik bırakıldığını vurgulamıştır.

Analitik felsefe, yeni bilgiler elde etmek iddiasında olmayıp eldeki bilgileri aydınlatma amacını gütmektedir. Dolayısıyla bu düşünürün analitik felsefenin etkisi altında olduğu söylenebilir.

Mısırlılarda ve Mezopotamyalılarda Matematik, Astronomi ve Tıp (1966) adlı çalışma Aydın Sayılı’nın önemli çalışmaları arasındadır. Çalışma, matematik, astronomi ve tıp üzerinden bilimin ne zaman ortaya çıktığı, ne türden özellikler kazandığı ve nasıl geliştiğini sergilemektedir. Bu araştırmanın önemli amaçları vardır. Bunlardan ilki, bilimin nasıl bir yapıya sahip olduğunu ve ne türden özelliklere sahip olduğunu belirlemek. İkincisi, bilimin başlangıcının Mısır ve Mezopotamya’da olduğunu göstermek, Üçüncüsü, bilimin Eskiçağ Yunan medeniyetinin mucizevi biri ürünü olarak görenlerin düşüncelerini çürütmektir. Sayılı bu kaygılarını gerçekleştirmeye çalışmıştır.

Toplumların tarihi, ilkel ve tarihi olmak üzere iki devre ayrılır.

Kitap üç bölümden oluşmaktadır. Bilimi Anlamak adlı ilk bölümde, bilimin tanımı, bilim dışında kalan doğruluk arayışları, dil ile bilim arasındaki ilişkiler, tanımlama ile bilim ilişkisi sorunları incelenmiştir. Bilimsel Yöntem başlıklı ikinci bölümde, bilimsel yöntem kavrayışlı, bilimsel yöntem paradigması, bilimsel yöntemde olgu, gözlem ve deneyin yeri, ölçme sorunları ele alınmıştır. Bilimsel Yöntemin Görünüşleri adlı üçüncü bölümde, olasılık, bilimsel yasa, açıklama ve öndeyi, bilimde nedensellik ve belirlemecilik, hipotezler, bilimsel teoriler, bilimin gelişmesi başlıkları tanıtılmıştır.