Türkiye´de Felsefenin Gelişimi 2 Ara 7. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Mengüşoğlu’na göre bilginin ortaya çıkışı aşağıdaki seçeneklerden hangisinde yer almaktadır?
Bilgi dünyanın varoluşundan itibaren varlığını korumaktadır. |
Bilgi insanın doğumundan itibaren zihninde var olduğu kabul edilen soyut bir yapıdır. |
Bilgi, sadece insanın hayatta kalma çabası sonucu edindiği bir yapıdır. |
Bilgi, yazalılı kaynak ile değil sadece deneyimler sonucu insanın anlayabileceği bir yapıdır. |
Her bilginin, bilen ve bilinen olmak üzere iki unsuru vardır.Bilgi de bu iki unsur arasındaki bağdan çıkar. |
Mengüşoğlu’na göre, her bilginin, bilen ve bilinen olmak üzere iki unsuru vardır. Bilgi de bu iki unsur arasındaki bağdan çıkar. Bilen, özne olarak, bilinen de nesne olarak kabul edilir. Bu doğrultuda doğru seçenek E seçeneğidir.
2.Soru
Aşağıdaki seçeneklerde hangisi Ömer Naci Soykan’ın bilme tarzları olarak tanımladığı unsurlar arasında yer almamaktadır?
Nesne yalnızca bir özne için |
Belli tarzda deney bilgisi |
Doğruluğu kanıtlanabilir |
Niteliksel deyimleme |
Doğruluğu denetlenir |
Soykan bilme tarzları olarak tanımladığı unsurları, içeriksel olarak bir şemada özetlemiştir. Özellikler başlığı altında şu unsurlar sıralanmıştır: a- Bilinen şey ile onun bilgisi ayrımsızlığı ve şeyin kendisi ile onun görünüşü ayrımsızlığı; b- Bilinen şey ile onun bilgisi ayrımı ve şeyin kendisi ile onun görünüşü ayrımı; c- Bilinen şey ile onun bilgisi ayrımı özel bir tarzda; d- Nesne yalnızca bir özne için; e- Nesne her özne için; f- Deney bilgisi; g- Belli tarzda deney bilgisi; h- Niteliksel deyimleme; i- Niceliksel deyimleme; j- Niceliksel deyimlenebilir; k- İletilebilir; l- Dil kullanımına katılma yoluyla bir ölçüde iletilebilir; m- Uzlaşma yoluyla iletilebilir; n- Dil kullanımı, literatür, gelenek yoluyla iletilebilir; o- Aklın doğru kullanımı yoluyla iletilebilir ve doğruluğu görülebilir; p- Doğruluğu kanıtlanabilir; r- Doğruluğu denetlenemez; s- Genel geçer; t- Özneler arası geçerli (Soykan 2003-1, 26). Bu kapsamda doğru seçenek E seçeneğidir.
3.Soru
Macit Gökberk'e göre Hartmann'ın tarihi görüşünden hareketle felsefe tarihi ne tarihi kabul edilmelidir?
Çözümler tarihi |
Filozoflar tarihi |
Problemler tarihi
|
Kuramlar tarihi |
Dogmalar tarihi |
Gökberk, Hartmann’nın felsefe tarihi görüşünden hareketle, felsefe tarihini problemler tarihi olarak kabul etmek gerektiğini düşünmektedir. Problemler tarihi açısından önemli olan, filozo arın bildikleridir, düşündükleri değildir.
4.Soru
Aşağıdaki seçeneklerden hanisi varlık felsefesinin uğraş alanları arasında yer almamaktadır?
Evrenin nasıl oluştuğu |
Evrendeki unsurların ortaya çıkış ilkeleri |
Bilim |
Varlık tabakaları |
Canlılığın oluşum süreci |
Varlık felsefesi, evrenin nasıl oluştuğu, evrendeki unsurların ortaya çıkış ilkeleri, varlık tabakaları, canlılığın oluşum süreci türünden temel problemlerle uğraşan felsefenin temel disiplinlerinden biridir. Bu kapsamda doğru seçenek C’dir.
5.Soru
Herhangi bir alanda başarılı çalışmalar yapmış olan kişiler, bir alandaki çalışma başarıya ulaşmadığında sorunu aşağıdakilerden hangisi olarak belirlemelidirler?
Ahlak |
Bilim |
Mantık |
Yöntem |
Reform |
Yöntem, alana ilişkin araştırmalar yaparken takip edilen yol olarak kabul edildiğinden, herhangi bir alanda başarılı çalışmalar yapmış kişiler, o alanda baskın yöntemi kullandıkları gibi yöntemi de dönüştürürler. Yapılan çalışma başarısızsa, genellikle yöntemin kurallarına yeterince uyulmadğı sonucuna varılmaktadır.
6.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Uygur’a göre, felsefenin geçmişini anlamak için yapılması gerekenlerden biri değildir?
Geçmişteki felsefeyi bulup ortaya çıkarmak |
Felsefenin kuruluşunu açık kılmak |
Zamandaki gidişini belirtmek |
Filozofun hayatını bilmek |
Yazılardaki felsefe dilini anlamak |
Felsefenin geçmişini anlamak için ne yapmak gerekir? Uygur’a göre yapılacak şey, geçmişteki felsefeyi bulup ortaya çıkarmak, bu felsefenin kuruluşunu açık kılmak, zamandaki gidişini belirtmektir. Asıl erişilmek istenen, yazılarda dile gelen, bu yazılarda dışlaşan felsefedir.
7.Soru
Aşağıdakilerin hangisi üniversite reformu öncesindeki bilim anlayışlarından birisi değildir?
Münif Paşa’ya göre ilim, mutlaka bir şeyi bilmek demek olup, bir kaide çerçevesinde bir araya toplanan malumata denir. |
Ali Suavi, insan olmayı ilimle tanımlamış ve ilimleri, ulum ve fünun olarak ikiye ayırmıştır. |
Şerafettin Magmumi, şairleri ve şiiri, fen açısından eleştirmiş, gereksiz bir uğraşı olarak görmüştür. |
Jön Türkler’in toplum sorunlarıyla bilim arasında, siyasi kaygılarla ilişki kurmaları, ideolojik bir yaklaşımın ortaya çıkmasına neden olmaktadır. |
Cemal Yıldırım, bilimi bir bilgi yığını olarak değil, bir düşünme yöntemi olarak açıklamaktır. |
Yıldırım, Bilim Felsefesi (1973) adlı kitabında, bilimi bir bilgi yığını olarak değil, bir düşünme yöntemi olarak açıklamaktır (Yıldırım 1979, 5). Bu çerçevede öne çıkarılan bilim felsefesi, konu ve amacına uygun olarak, eleştirel ve analitik bir düşünme çabasına dayandırılır (Yıldırım 1979, 5). Yıldırım’a göre bilim felsefesinin amacı, bilimi anlatmaktır. Bilimin çeşitli açıklamaları olmakla birlikte, bilimi hem bir düzen hem de bir sonuç olarak görmek gerekir. Cemal Yıldırım, üniversite reformu sonrasında bilgiye hizmet etmiş düşünürlerden birisidir. Bu bilgiler ışığında doğru cevap “E” şıkkıdır.
8.Soru
- Lisan ve Edebiyat
- Riyaziye (Matematik) ve Tabiye (Fizik)
- Ulum-ı Tabiiye (Genel Fizik İlimleri) ve Tıbbiye
- Beşeriyye (Beşeri İlimler)
Yukarıda verilenlerden hangileri Münif Paşa’nın yaptığı ilim sınıflandırmasının içerisinde yer almaktadır?
Yalnız I |
I ve II |
I, II ve III |
I, II ve IV |
II, III ve IV |
Münif Paşa, adı geçen yazının başında, ilimleri ikiye ayırmıştır:1- Akli ilimler, insanın kendi yetenekleriyle gerçekleştirdikleridir. 2- Nakli İlimler, vasıtasız telakki ve öğrenmedir (Münif Paşa 2003/2, 169). İslam ilim anlayışında akli ilimleri oluşturan mantık, tabiat, ilahiyat, matematik dörtlü ilim sınıflamasını verdikten sonra, yeni dönemde, önce zikredilen ilimlerin hayli çoğalıp geliştikleri ve yeni bilimlerin de ortaya çıktıklarını belirtmiştir. Döneminde bilinen ilimleri yedi başlık altında toplamıştır: 1- Lisan ve Edebiyat: sarf, nahiv, şiir, inşa, bedî, beyan. 2- Riyaziye (matematik) ve Tabiye (fizik): Hesap, cebir, hendese, Cerr-i eskal (mekaniğin ağırlık kaldırmayla ilgili kısmı), hikmet-i tabiye (fizik hakkında), kimya, astronomi. 3- Ulum-ı Tabiiye (Genel Fizik İlimleri) ve Tıbbiye: Dünyanın tabakaları ilmi, maden ilmi, botanik, zooloji, anatomi, hıfz-ı sıhhat (koruyucu tıp), tıp ve cerrahi. 4- Ulum- ı tarihiye (genel tarih) ve coğrafya: Coğrafya, tarih, arkeoloji (asar-ı kadîme), sikkeler ilmi. 5- Edyan (dinler ) ve Ulum-ı Felsefiye (Felsefe ilimleri): Dinler ilmi, felsefe, mitoloji (esatir, ilm-i hurafat), gariplikler ilmi. 6- Ulum-ı Siyasiye (siyaset ilimleri): Kanunlar ilmi, siyaset ilmi, iktisat, ziraat ilmi, askerlik ilmi. 7- Ulum-ı Nefise (Güzel Sanatlar): Fenn-i musiki, fenn-i mimari, fenn-i resim (Münif Paşa 2003/2, 170-171). Bu ilim sınıflaması, İslam ilim anlayışı ile modern bilimleri aynı çatı altında toplamaktadır. Bu kapsamda doğru cevap “C” şıkkıdır.
9.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Grünberg’e göre, bilmek fiilinin bilgi teorisi bakımından dört anlamı içerisinde yer almaz?
İş bilme |
Konuyu bilme |
Varlık karşılığı |
Olduğunu bilme |
Soru karşılığı |
Grünberg’e göre, bilmek fiilinin bilgi teorisi bakımından dört anlamı vardır:
1- “Olduğunu bilme” manasındaki kullanılışı. X, p olduğunu biliyor. 2- “İş-bilme”
manasında kullanılış. Ahmet bisiklete binmesini biliyor. 3- Bir “konuyu bilme”
manasında kullanılışı. Ahmet erguvan rengini bilir. 4- “Soru karşılığı” olarak kullanış. Ahmet bu kitabı kimin yazdığını biliyor.
10.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Mengüşoğlunun varlık ile ilgili düşüncesi arasında yer alır. ?
Bir özü (essence), bazı yüklemleri ve sıfatları ve tavırları gerektiren herşeydir. |
Varlığı, varolanın kendisini, en son şey olarak görmektedir. |
Varolanların varolmasını var kılan temel olup, varolan şeylerinkinden ayrılan bir öğrenmeyle bilinebilir. |
Varlığın özü, fizik ötesidir; bunu bilen evreni tümüyle bilir. |
Alemin, yani hakikatin ve onun türevi olan gerçekliğin pınarıdır. |
Mengüşoğlu’na göre günün ontolojisi, kendinde şey, mutlak geist, saf ben gibi metafizik yükü taşımaktan kurtulmuş, onu sırtından atmıştır. Mengüşoğlu, varlığı, varolanın kendisini, en son şey olarak görmektedir. Çünkü varlık fenomenleri, varlığın, varolanın gerisinde bulunan, görünüş sahasına çıkmayan herhangi bir metafizik temelden haber vermiyorlardır. Buna göre doğru yanıt B'dir.
11.Soru
- Şüphe
- Eleştiri
- İlke
- Kabul
Yukarıda verilenlerin hangileri felsefi yöntemin temel taşlarındandır?
Yalnız I |
I ve II |
I, II ve III |
II, III ve IV |
I, III ve IV |
Felsefi yöntemin temel taşları, şüphe, eleştiri, ilke, tutarlılık, tanım, sınıflandırma ve felsefe bilincinden oluşmaktadır. Bu bilgiler ışığında doğru cevap “C” şıkkıdır.
12.Soru
Ahlakı filozofların bulmadığını ve ilkel toplumlarda da ahlakın var olduğunu savunan düşünür aşağıdakilerden hangisidir?
Kant |
Akarsu |
Köprülü |
Mengüşoğlu |
Duralı |
Akarsu’ya göre, ahlakı filozoflar bulmuş değildir. En ilkel topluluklar da dahil her yerde ve her zaman ahlak vardı. Sorun, hangi davranışımız ahlaka uygun; daha doğrusu nasıl hareket edersek ahlaka uygun davranılmış olunur, soruları çerçevesinde ortaya çıkmaktadır.
13.Soru
Teo GRÜNBER 'in felsefe anlayışını hangi alanda gelişmiştir?
Varlık Felsefesi |
Bilgi Felsefesi |
Ahlaki Felsefe |
Analitik Felsefe |
Estetik(Sanat) Felsefe |
Teo Grünberg’in felsefe anlayışı, genel olarak analitik felsefe akımı çerçevesinde gelişmiştir. Bilgi anlayışı da analitik bir çerçevede temellendirilmiştir. Buna döre doğru cevap D'dir.
14.Soru
Teoman Duralı'nın ontoloji ile görüşlerine ilişkin ifadelerden hangisi yanlıştır?
metafiziğin temel sorunlardan biri olan hakikat, kapsamlı, kuşatıcı bir sentetik birliktir. |
metafiziğin en önemli görevlerinden biri, epistemolojiyle olan ilişkisidir. |
ilk felsefe ile ilahiyat arasındaki ayırım çok önemlidir ve metafizik, ilahiyat değildir. |
Her şeyin ilk çıkışı ve son dayanağı olan varlık, kendinden menkuldür |
metafizik, hem varlık aleminin hem de aşkın varlığın alanını tanımada kullanılan bir düşünme biçimidir. |
Duralı'ye göre metafiziğin en önemli görevlerinden biri, ahlakla olan ilişkisidir. Ona göre, metafizik ile ahlak, Platon’da, ilahiyatla iç içedir.
15.Soru
Türkiye’nin önde gelen mantıkçılardan biri olan Teo Grünberg,hangi yılda Sembolik Mantık başlıklı kitabını yayınlamıştır?
Türkiye’nin önde gelen mantıkçılardan biri olan Teo Grünberg,hangi yılda Sembolik Mantık başlıklı kitabını yayınlamıştır?
1968 |
1965 |
1967 |
1969 |
1964 |
Türkiye’nin önde gelen mantıkçılardan biri olan Teo Grünberg, 1968 yılında Sembolik Mantık başlıklı kitabını yayınlamıştır.
16.Soru
İsmail Tunalı'ya göre estetik varlığın bütünlüğü hangisiyle açıklanamaz?
Estetik suje |
Estetik obje |
Estetik güzel |
Estetik yargı |
Estetik tavır |
İsmail Tunalı, Estetik kitabında sanatın ana ilkelerini temellendirmiştir. Ona göre estetik, duyulur algının, duyusallığın sağladığı bilgi ile ilgili bir bilimdir. Bu bilimin temel amacı, sanat alanını ilkeleri çerçevesinde bütünlüklü bir yapı olarak açıklamaktır. Tunalı, estetik fenomeni ontik bütünlüğünde dört temel yapı elemanı üzerine kurmuştur. Bunlar sırasıyla estetik süje, estetik obje, estetik değer ya da güzel ve estetik yargıdır.
17.Soru
İlkel toplulukların düşünce biçimlerinin medeni toplumlardan çok farklı olduğunu temellendirmeğe çalıştığı düşünceye ne denir?
İlkel toplulukların düşünce biçimlerinin medeni toplumlardan çok farklı olduğunu temellendirmeğe çalıştığı düşünceye ne denir?
İsagoji |
Formel mantık |
Prelogic |
Sentetik önermeler |
Dolaylı çıkarım |
Batı düşünce dünyasında çok büyük tartışmalara neden olan L. Levy-Bruhl’ün ilkel toplulukların düşünce biçimlerinin medeni toplumlardan çok farklı olduğunu temellendirmeğe çalıştığı Prelogic düşüncesini okutmasıdır.
18.Soru
Şeylere dönelim formülüyle, şeyleri, fenomenleri bir idealite, realiteden sıyrılmış bir öz, eidos olarak anlamakta, nesnelerin real varlığını görmemezlikten gelmesine ne denir?
Şeylere dönelim formülüyle, şeyleri, fenomenleri bir idealite, realiteden sıyrılmış bir öz, eidos olarak anlamakta, nesnelerin real varlığını görmemezlikten gelmesine ne denir?
Estetik Yargı |
Estetik Değer |
Estetik obje |
Fenomenolojik estetik |
Estetik süje |
Fenomenolojik estetik, şeylere dönelim formülüyle, şeyleri, fenomenleri bir idealite, realiteden sıyrılmış bir öz, eidos olarak anlamakta, nesnelerin real varlığını görmemezlikten gelmektedir.
19.Soru
Felsefenin Evrimi adlı kitabı kim yazmıştır?
Felsefenin Evrimi adlı kitabı kim yazmıştır?
İsmail Tunalı |
Mazhar S¸evket İpşiroğlu |
Bedrettin Cömert |
O¨mer Naci Soykan |
Macit Gökberk |
Macit Gökberk , Felsefenin Evrimi (1979) adlı kitabının O¨nsöz’ünde felsefe anlayışına ilişkin ipuları vermiştir.
20.Soru
Aşağıdakilerin hangisi üniversite reformu sonrasındaki bilim anlayışlarından birisi değildir?
Takiyettin Mengüşoğlu’na göre Bilim Teorisi, felsefenin bilimlere metot dikte edebileceği sanısıyla geliştirilmiştir. |
Ali Suavi, insan olmayı ilimle tanımlamış ve ilimleri, ulum ve fünun olarak ikiye ayırmıştır. |
Cemal Yıldırım, bilimi bir bilgi yığını olarak değil, bir düşünme yöntemi olarak açıklamaktır. |
Teoman Duralı’nın felsefe anlayışının temelini, kendi adlandırmasıyla felsefe-bilim anlayışı oluşturmaktadır. |
Aydın Sayılı, Hayatta En Hakiki Mürşit ilimdir başlıklı çalışmada, bilimin yapısını, dayandığı ilkeleri, yöntemi ve toplum için önemi üzerinde durmuştur. |
Ali Suavi, insan olmayı ilimle ilişkilendirerek, ilmi kültür anlamında kullandığı izlenimi vermektedir. Ulum ve fünun ayrımı çerçevesinde yer alan çalışma disiplinlerini sıralarken, ilimlerden söz ettiğini ortaya koymaktadır. Herkesin bilmesi gereken ilimlerden söz etmesi, ilim ile insan olma arasındaki bağlantıyı güçlendirmektedir. Ali Suavi, üniversite reformu öncesinde bilgiye hizmet etmiş düşünürlerden birisidir. Bu bilgiler ışığında doğru cevap “B” şıkkıdır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ