Türkiye´de Felsefenin Gelişimi 2 Final 2. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
"İlim tabiri, suistimal olunarak astroloji (ilmi nucum) ve kum falı (ilm-i reml) gibi bir takım batıl itikatlar için için de kullanılmıştır.Bunlar aklı selime ve şer'i anlayışa ters olduklarından, ilim tabirinin, bu gurup için kullanılması uygun değildir." diyen felsefecimiz kimdir?
Ahmet Mithat Efendi |
Münif Paşa |
Halil Nimetullah |
Abdullah Cevdet |
Ziya Gökalp |
Münif Paşaya göre ilim, mutlaka Birşeyi bilmek olup, bir kaide çerçevesinde bir araya toplanan malumata denir. İlim tabiri, suistimal olunarak astroloji (ilmi nucum) ve kum falı (ilm-i reml) gibi bir takım batıl itikatlar için için de kullanılmıştır.Bunlar aklı selime ve şer'i anlayışa ters olduklarından, ilim tabirinin, bu gurup için kullanılması uygun değildir.
2.Soru
Filibeli'ye göre bir toplumun dini açıdan çöküntü içerisine girmiş olmasının temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
Aşırı iyimserlik ile bakmak |
Tarihsel şartları kavramamak |
Kişilerin dinden uzaklaşmaları |
Nesillerin dini doğru olarak aktaramaması |
İnançlardaki fark |
Filibeli’ye göre, islam’ın bugünkü haline, hoşgörü ve aşırı iyimserlik ile bakmak, sevgi eseri ve fazilet alameti olamaz. Bir toplum, çöküntü ve gerileme sebeplerini bilmedikçe, ilerleme ve yükselme sebeplerini hazırlayamaz (F. Ahmet Hilmi 2005, 519). Filibeli’ye göre asıl sorun, tarihsel şartları kavramamaktır. Hayat, yenilik ve yenileşme olduğuna göre, bazı durumları muhafaza etmek çabası cahillik ve gaflet belirtisidir. Çünkü tekamül yasası, zaman ve çevre değişmeleri, kişiler gibi toplumları da arınmaya ve elenmeye mecbur kılar. Bu mecburiyetten kaçınmaya kalkışmak, duraklama fikridir ki, önce hastalığa ve sonra ölüme yol açar (F. Ahmet Hilmi 2005, 539). islam’ın yaşadığı sorun da budur. Asırlardan beri dinle uğraşanlar, yalnız bu hakikatlerden habersiz olmadılar, aynı zamanda bütün gayretlerini, islam toplumunu, bir tarih yanılgısıyla, zaman dışında yaşatmağa çalıştılar. Tanrısal ilkelerle uyuşmayan bu tutum, Müslümanların çökmesinin başlıca nedenidir. Buna ek olarak, harici saldırılar, toplumun cehalet karanlıklarına gömülmesine neden olmuştur (F. Ahmet Hilmi 2005, 539-540).Doğru cevap B'dir.
3.Soru
Z. Gökalp’a göre çağdaş devletin özelliği nedir?
Halkın eğitimli olması |
Kanunların millet tarafından yapılması |
Eğitim kurumlarının yeniliği |
Kanunların gelenekten gelmesi |
Kanunların bilimsel olması |
Çağdaş devletlerde, kanun yapma ve yönetme hakkı doğrudan millete aittir ve milletin bu salahiyetini kısıtlayacak hiç bir mercii yoktur. Ayrıca milletin bütün fertleri birbirlerine eşittir.
4.Soru
Felsefe tarihçiliği, felsefenin bir dalı olarak hangi düşünür ile başlamaktadır?
Aristoteles |
Platon |
Descartes |
Tales |
Pisagor |
Felsefe tarihçiliği, felsefenin bir dalı olarak Aristoteles’le başlamaktadır. Doğru cevap A'dır.
5.Soru
Kant ve Herder’in Tarih Anlayışları isimli kitap aşağıdaki yazarlardan hangisine aittir?
İsmail Tunalı |
Ziya Gökalp |
H. Ziya Ülken |
Macit Gökberk |
Teoman Duralı |
Kant ve Herder’in Tarih Anlayışları isimli kitap Macit Gökberk'e aittir.
6.Soru
Filibeli Ahmet Hilmi'ye göre dinin dayandığı kaç temel esas vardır?
İki |
Üç |
Dört |
Beş |
Altı |
F. Ahmet Hilmi, dinin dayandığı üç esası şöyle sıralamıştır: 1- Bizim üstümüzde olan ve
bize uyması gerekmeyen bir gücün varlığını itiraf. 2- Bu gücün kontrolü altında ve
ona bağımlı olduğunu hissetme. 3- Bu güçle insan arasındaki ilişki (kulluk, mabutluk
veya vahdet) (F. Ahmet Hilmi 2005, 44). Bu esaslar dinin temel yapısını ortaya
çıkarmaktadır. Bu nedenle doğru cevap B seçeneğidir.
7.Soru
Felsefe yönteminin üzerinde konuşulan konuların doğru anlaşılmasını sağlamasına ne denir?
Felsefe yönteminin üzerinde konuşulan konuların doğru anlaşılmasını sağlamasına ne denir?
İlke |
Tutarlılık |
Tanım |
Felsefe bilinci |
Sınıflandırma |
Tanım: Felsefe yönteminin başlıca unsuru olan tanım, üzerinde konuşulan ko- nuların doğru anlaşılmasını sağlar.
8.Soru
Hangi şıkta metafizik alanında sorulabilecek bir soruya yer verilmiştir?
Varlığın özü nasıldır? |
Evrenin başlangıcı nasıldır? |
Fizik ötesi nasıldır? |
Bir şey derinliğinde nasıldır? |
Hepsinde |
Uygur'a göre (1971, 91), metafiziğin tipik soruları evreni tümüyle, kökten ve kesin bir bilgiyle kucaklamaya yöneliktir. A, B, C ve D şıklarındaki sorular metafiziğin tipik sorularıdır.
9.Soru
Uygur'a göre Türkçe'de "sesleniş biçimleri" kaç tarzdır?
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
Uygur seslenişleri üç açıdan ele almıştır: İlk sesleniş tarzı özaddır (ad). Türkçede, özadla (adıyla) seslenir. İkinci sesleniş tarzı, başkalarına hitaplar büyük ölçüde akrabalık terimiyle yapılır. Üçüncü sesleniş tarzı, kişilere hitap ederken Siz yerine Sen'i tercih etmektir.
10.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Denkel'e göre fiziksel nesnelerin gerçekçi anlamda, yani bağımsız olarak var oldukları savını temellendirmenin aşamalarından biridir?
Bazı bilgi anlayışları, özneyi tam bağımsız kabul ederken, nesneyi özneye bağlarlar. Nesne, öznenin herhangi bir kabiliyetinin ürünüdür. Bu yaklaşım tarzına idealizm denir. |
Realizm, nesneyi kendi başına bir şey olarak kabul eder. Nesne alanı, özne alanını içine alır. |
Monist teori aşaması |
İnsanın içinde yaşadığı, kendisiyle sıkı münasebetler kurduğu varlık-alemi, yani insan ilişkileri, insan eserleri ve diğer varolanlardır. |
Olayların gelişimi, birbirlerini izleyişleri ve gelecekte meydana gelecek deneylerimize ilişkin genellemeler ve bu yolla tahminler yapmak için, algılanan olayların yanı sıra algılanmayan ve bizden bağımsız olaylar da bulunduğunu varsaymak zorundayız. |
Denkel’e göre, fiziksel nesnelerin gerçekçi anlamda, yani bağımsız olarak var oldukları savını temellendirmenin yolu şu aşamalardan oluşmaktadır: 1- Olayların gelişimi, birbirlerini izleyişleri ve gelecekte meydana gelecek deneylerimize ilişkin genellemeler ve bu yolla tahminler yapmak için, algılanan olayların yanı sıra algılanmayan ve bizden bağımsız olaylar da bulunduğunu varsaymak zorundayız. 2- Yapılan bu tahminler hem başarılı olmakta hem de deneyin tutarlılığını açıklamaktadır. 3- Tahmin başarılı olduğuna göre, ona olanak veren genelleme de doğrudur. 4- Doğru bir genelleme için zorunlu olan varsayım da doğrudur. 5- Olaylar fiziksel nesnelerin geçirdikleri değişimler olduklarına göre, bizden bağımsız olaylar varsa, bizden bağımsız fiziksel nesneler de vardır.
11.Soru
Türkiye'de felsefe sorusu ile ilgili yaşanan en önemli sorun aşağıdakilerden hangisidir?
Kişinin soruları kendisine sorması |
Kişinin soruları filozoflara sorması |
Kişinin felsefi ilkelere uymaması |
Kişinin çelişik düşünceleri kabul etmemesi |
Kişinin cevaplardan yola çıkıp sorular sormaması |
Türkiye’de görülen genel tutum, sorunun kişinin kendine sorması değil, soruların filozoflara sorulmasıdır. Soru, varlık nedir? şeklinde dile getirildiğinde, sorunun muhatabı soruyu soran kişidir. Ancak soru Hartmann’a göre varlık nedir? şeklinde sorulduğunda muhatap öncelikle Hartmann’dır. Varlığa ilişkin sorunların neler olduğu, bu soruların hangi şartlarda ortaya çıktıkları, ne türden sorunlara neden
oldukları, diğer felsefe sorunlarıyla ilişkileri sergilenmedikçe, felsefede varlık sorununun ne olduğunu ve filozofların bu soruna nasıl baktıklarını anlamak çok zordur.
12.Soru
Türk tarihçiliği ve düşüncesi açısından Köprülü’nün ortaya koyduğu en önemli şeylerden biri hangisidir?
Tarihin temel kurumlarını eleştirel bir tarzda sergilemesi |
Tarihi süreçte, siyasi gelişmelerden daha fazla kültürel unsurlara yer vermesi |
Türk tarihinin sürekliliğinin dayandığı verileri ortaya koyarak, onun bütünlüğünü göstermesi |
İslam öncesinde yer alan eski Türk devletinin özelliklerine değinmesi |
Türk ırkının en eski kaynaklarını açıklaması |
Köprülü’nün kaygıları ve tarih anlayışı çerçevesinde çalışmalarına bakıldığında,
tutarlı bir seyir izlediği kolaylıkla görülür. Türk tarihçiliği ve düşüncesi açısından
Köprülü’nün ortaya koyduğu en önemli şeylerden biri, Türk tarihinin sürekliliğinin
dayandığı verileri ortaya koyarak, onun bütünlüğünü göstermesidir.Diğer seçeneklerde verilen bilgiler de Köprülü için doğru olsa da en önemli şey sorulduğundan cevap C seçeneğidir.
13.Soru
Mengüşoğlu'na göre filozofun düşüncelerini tutalı kılan esas nedir?
Tarih |
Eylem |
Sistem |
Hayatı |
Konu |
Felsefede esas olan sistem kurmaktır. Ve her sistemin belli bir çerçevesi vardır. Filozofun fikirleri ya bu çerçevenin içine sığabilir veyahut da onu aşar. Sığdığı zaman filozof, tutarlıdır; yani fikirleri arasında bir tutarlılık vardır. Sığmadığı zaman filozof söylediklerini çürüten, tutarsız, fikirleri birbirini tutmayan bir filozoftur.
14.Soru
Alanının sorunlarını ve tarihsel gelişimini büyük ölçüde içeren tarih felsefesi yazan, felsefe kökenli ilk kişidir. Cümlesindeki Felsefeci Aşağıdakilerden hangisidir?
Nermi Uygur |
Doğan Özlem |
Sait Faik |
Ali Fuat Başgil |
Macit Gökberk |
Doğan Özlem, bütünlüklü yani alanının sorunlarını ve tarihsel gelişimini büyük ölçüde
içeren tarih felsefesi yazan, felsefe kökenli ilk kişidir. Tarih Felsefesi başlığıyla
1984 yılında çıkan kitap, alandaki önemli bir boşluğu doldurmuştur.
15.Soru
Düşüncelerdeki, eksiklikleri, yetersizlikleri, yanlışları ortaya koymak ve tespite dilen sorunları giderme süreci felsefede ne olarak ifade edilir?
Kuram |
Pratik |
Doktrin |
Eleştiri |
Anlatı |
Felsefe sorusunun oluşumunda, eleştirel tutum belirleyici bir rol oynar. Eleştiri,
düşüncelerdeki, eksiklikleri, yetersizlikleri, yanlışları ortaya koymak ve tespit
edilen sorunları giderme sürecedir.
16.Soru
Deduktif çıkarımlar, dilsel deyimlerin mantıksal analizleri, önerme biçimleri ve doğruluk çizelgeleri, doğruluk değeri analizi, normal şemalar ve ikililik başlıkları incelenmiş böylelikle sembolik mantığın temel yapısının bütünlüklü bir şekilde ilk kez ortaya konulduğu kitap aşağıdakilerden hangisidir?
Önermeler Mantığı |
Felsefe'nin Çağrısı |
İlme Doğru |
İlim Felsefesi |
Felsefeye Giriş |
Deduktif çıkarımlar, dilsel deyimlerin mantıksal analizleri, önerme biçimleri ve doğruluk çizelgeleri, doğruluk değeri analizi, normal şemalar ve ikililik başlıkları incelenmiş böylelikle sembolik mantığın temel yapısının bütünlüklü bir şekilde ilk kez ortaya konulduğu kitap Önermeler Mantığı'dır.
17.Soru
Hangi Türk düşünür metafizik bağlamında varlık sorunu üstünde durmuştur?
Takiyettin Mengüşoğlu |
H. Ziya Ülken |
İsmail Tunalı |
Nermi Uygur |
Teoman Duralı |
Nermi Uygur metafizik bağlamında varlık sorunu üstünde durmuştur.
18.Soru
Din Felsefesi adlı kitabın yazarı kimdir?
Filibeli Ahmet Hilmi |
Şekip Tunç |
Mehmet Aydın |
Farabi |
İbni Sina |
İlki, Şekip Tunç'un Bir Din Felsefesine Doğru adlı çalışması diğeri de Mehmet Aydın'ın Din Felsefesi başlıklı kitabıdır.
19.Soru
Aşağıdaki seçeneklerden hangisi Mengüşoğlu’nun önermekte olduğu varlık modeliteleri arasında yer almamaktadır?
Zarurilik |
Gerçeklik |
İmkan |
Maddiyat |
Gerçek olmama |
Mengüşoğlu’na göre, ontolojide, varlık tarzlarından imkan, gerçeklik, zarurilik, tesadüfilik, imkansızlık, gerçek olmama anlaşılır (Mengüşoğlu 1968, 125). Bunlar da varlık modeliteleri adı altında alt birimlere ayrılırlar: 1- Zarurilik, başka türlü olmamak. 2- Gerçeklik, böyle olmak, başka türlü olmamak. 3- İmkan, böyle olabilmek veya böyle olamamak. 4- Tesadüfilik, zaruri olmak, başka türlü de olabilmektir. 5- Gerçek olmama, böyle olmamak. 6- İmkansızlık, böyle olamamak. Bu kapsamda doğru seçenek D seçeneğidir.
20.Soru
"..........bir kimsenin kendi inancından ve kendince hakikat kabul ettiği görüş ve kanaatten başka olan inanç, görüş ve kanaatlere ve bunları taşıyanlara karşı düşmanlık beslemesi ve onları boğup susturmaya kalkışmasıdır." Boşluğa gelmesi gereken kavram aşağıdakilerden hangisidir?
Teokrasi |
Taassup |
Laiklik |
Klerikalizm |
Mecelle |
Ali Fuad Başgil taassubu şu şekilde ele almaktadır. "Taassup, bir kimsenin kendi inancından ve kendince hakikat kabul ettiği görüş ve kanaatten başka olan inanç, görüş ve kanaatlere ve bunları taşıyanlara karşı düşmanlık beslemesi ve onları boğup susturmaya kalkışmasıdır. Taassubun kaynağı kara cahilliktir. Okuma yazma bilmeyen anlamında değil, az okuyup yarı cahil ve sığ bilgin olan, çok kere öyle bir ahmak cahilidir ki, bilmediğini de bilmez, ne dediğinin ve ne yaptığının farkında olmaz, çiğnediği hakikatleri ve tekmelediği hayratı görmez."
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ