Nemrut Dağı, Antik Dönem Anadolu’sundaki en görkemli kutsal alan olarak kabul edilmektedir. I. Antiokos’un kendisi için bir bütün olarak yaptırdığı mezar tepesinin (tümülüs) çapı 140 metre, yüksekliği 60 metredir. Tümülüsün batı, doğu ve kuzeyinde birer teras bulunmaktadır. Doğu ve batı teraslarında sırtları tümülüse dönük duran, kireç taşından yapılma beş tanrı heykeli ve her iki terasın başlangıcında birer çift olmak üzere, koruyucu kartal ve aslan heykellerinden meydana gelen, heykeller dizisi yer almaktadır. Heykellerin sıralanışı genelde birbirlerine benzemektedir. Yükseklikleri 9 metreden başlayarak 3,5 metreye kadar devam etmektedir.

Zeyrek

Sivas’ın Divriği ilçesinde, kalenin güneybatı yamacında yer alan Divriği Ulu Camii ve Şifahanesi 1228-1229 tarihinde yaptırılmıştır. Ulu Camii’nin Kuzey Portal Kitabesinden Anadolu Selçuklu Sultanı I. Alâeddin Keykubad Dönemi’nde Mengücekli hükümdarı Süleyman Şah oğlu Ahmed Şah tarafından 1228-1229 yılında yaptırıldığı anlaşılmaktadır. Aynı zamanda, Şifahanenin batı cephesinde bulunan portalinin inşa kitabesinde de, Fahreddin Behram Şah’ın kızı Turan Melek’in 1228-1229 yılında emrettiği geçmektedir.

Akşehir Taş (1250), Kayseri Sahibiye (1268), Konya Sahip Ata Hanikâhı (1279), Tokat Ebu Şems Hanikâhı (1288) tarihlidir.

Antik Grek tapınak planının öncüsü olan megaron (dikdörtgen planlı yapı) yapılarının en görkemlileri MÖ 3000’den itibaren Troia’da görülmektedir. Demirin daha bilinmediği dönemlerde, MÖ 2500’lerden itibaren Troia’da kesme taş tekniği ile duvar örgülerine rastlanılmaktadır. Troia II dönemi (MÖ 2500) tabakaları arasından çıkartılan ve Schliemann’ın, Türkiye’den kaçırdığı, hatalı olarak “Priamos Hazinesi” olarak adlandırılan hazine buluntuları, Troia’nın Mısır’dan Mezopotamya’ya uzanan ticaret ağını belgelemektedir. Anadolu’daki ilk kez hızlı çömlekçi çarkının yoğun bir şekilde kullanımı MÖ 2500’de Troia’da ortaya çıkmıştır.

Düz kaval ve iç bükey silme gruplarının oluşturduğu zengin profilli ve kademeli bir kaide üzerine oturan şifahane portali, Gotik üsluplu kademeli sivri kemerleri, tam ortasına bir sütunun yerleştirildiği üst penceresi, yüksek kabartma bezemeleri, kabartma insan başlarından oluşan figürlü bezemeleri, kalın kaval silmeleri ve heykel bütünlüğüne sahip oluşuyla diğer portallerden ayrılır. Doğu portalde Selçuklu portallerinin üslubu görülmektedir.

I. Alâeddin Keykubad 

Gotlar Sütunu

Darülfünun