Türkiye´nin Toplumsal Yapısı Ara 12. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Peker’de (2016: 136-137) Türkiye’de nüfussal dönüşüm kaynaklı çekirdek ailenin baskın hale gelmesinde 1950-1970 dönemi ortasında yapısal-işlevsel kuramın ileri sürdüğü iddialara itiraz etmektedir. Peker’e (2016: 136-137) göre aşağıdakilerden hangisi çekirdek aileye geçişte yer alan temel etmenlerden değildir?
Ailedeki nüfus baskısı |
Ailede kadının statüsü |
Ailede yükselen rol çatışmaları |
Ailede bireysel özgürlüklerin kısıtlanması |
Ailede çocuğa verilen değer, anlam ve davranışlar |
Peker’de (2016: 136-137) Türkiye’de nüfussal dönüşüm kaynaklı çekirdek ailenin baskın hale gelmesinde 1950-1970 dönemi ortasında yapısal-işlevsel kuramın ileri sürdüğü iddialara itiraz etmektedir. Peker’e (2016: 136-137) göre “çekirdek aileye geçişte temel etmen, ailedeki nüfus baskısı ile birlikte ebeveynlerin karar vericiliğinin nüfussal olay bağlamında değişmemesi, ailede yükselen rol çatışmaları sonucu evli oğlun aile mülkünden bağımsız “ücretli iş” bulma olanağını araması sonucu olmuştur.” Ayrıca çekirdek ailede kadının statüsü, çocuğa verilen değer, anlam ve davranışlar da bu süreç içinde değişime uğramıştır.
2.Soru
İnsanlar neden köylerden şehirlere göç etmek zorunda kalmışlardır?
Savaşlar nedeniyle insanlar köyleri terk etmiştir. |
Etnik ve kan davası gibi olayların köylerde yaygın olması insanları göçe zorlamıştır. |
Tarımda mekanikleşme, toprakların bölünmesi, toprakların büyük sermayenin elinde toplanması, köyde yaşayanların yoksul olması. |
Hükümet politikaları göçü teşvik etmiştir. |
Şehirlerde yaşamak insanlara çok cazip gelmiştir. |
Tarımda mekanikleşme, toprakların bölünmesi, toprakların büyük sermayenin elinde toplanması, köyde yaşayanların yoksul olması.
3.Soru
Kültürün antropolojide bugün de çoğunlukla benimsenen ilk tanımı kim tarafından yapılmıştır?
Voltaire |
Tylor |
Murdock |
Linton |
Wissler |
Kültürün antropolojide bugün de çoğunlukla benimsenen ilk tanımını Tylor (1871) yapmıştır. Bu tanıma göre “kültür ya da uygarlık, toplumun üyesi olarak, insan türünün öğrendiği, edindiği bilgi, sanat, gelenek-görenek ve benzeri yetenek, beceri ve alışkanlıkları içine alan karmaşık bir bütündür.”
4.Soru
”Türkiye’de kentleşme değil, metropolleşme söz konusudur” sözünden ne demek istenmiştir?
Türkiye’de köylerin son 20 yıl içinde boşalması anlatılmaktadır. |
Türkiye’de kentleşmenin önemli bir özelliği akılcı bir şekilde gerçekleşmemesidir. |
İç göç nedeniyle şehirlerin hazır olmaması anlatılmak istenmiştir. |
Belediyeler yeterince yeni oluşumlara ayak uyduramamıştır. |
Şehirlerde alt yapıya önem verilmemesinin eksikliği ifade edilmiştir. |
İnsanlar Artvin’in, Kars’ın, Çankırı’nın, Kahramanmaraş’ın bir köyünden/ ilçesinden / merkezinden doğrudan Türkiye’nin en büyük kentleri olan İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa, Adana gibi kentlere göç etmişlerdir. Bu bağlamda Türkiye’de kentleşme değil, metropolleşme söz konusudur.
Türkiye’de kentleşmenin önemli bir özelliği akılcı bir şekilde gerçekleşmemesidir. Yani, kişiler kentte iş bulup, ailesi için uygun ev bakıp, çocukların okul durumlarını belirleme gibi konuları dikkate almadan, “önce bir gidelim/ sonra başımızın çaresine bakarız” olarak tanımlanabilecek bir anlayışla kentlere göç etmektedir. Özellikle Türkiye’de açık ara en yoğun göçü alan şehir olan İstanbul’a göçün arkasında “İstanbul’un taşı toprağı altın” düşüncesinin ve “milyonlarca insan nasıl başının çaresine bakıyorsa biz de bakarız” yaklaşımının önemli etkisi bulunmaktadır.
5.Soru
Aşağıdakilerden hangisi kültürün öğelerinden biri değildir?
Estetik |
Normlar |
Değerler |
İnançlar |
Semboller |
Kültürün ögeleri; normlar, değerler, inançlar, semboller ve dildir.
6.Soru
Aşağıdakilerden hangisi eğitimde çatışmacı yaklaşımın savunan düşünürlerden birisidir?
Durkheim |
Bourdieu |
Weber |
Bowles |
Dahrendorf |
Eğitimin toplumdaki rolüne eleştirel bir bakış açısı getiren çatışmacı yaklaşım ise içerisinde çok farklı görüşler olmakla birlikte genel anlamda Marx’ın ve Weber’in görüşlerine dayanmaktadır. Farklı çıkar grupları arasında çatışmalar olduğunu ve bu çatışmaların toplumsal değişimin motoru olduğunu ortaya koyan bu yaklaşıma göre, toplumsal gruplar eğitimi kendi egemenlikleri altına almak için mücadele ederler (Tan, 1991).
7.Soru
"Bir kültüre mensup birey ve grupların, başka bir kültür tarafından zorla
değiştirilmesi" tanımlı kültürel süreç aşağıdakilerin hangisidir?
Kültürel özümseme |
Kültürel Yayılma |
Zorla kültürlenme |
Kültür yozlaşması |
Kültür şoku |
Zorla kültürlenme, bir kültüre mensup birey ve grupların, başka bir kültür tarafından zorla değiştirilmesidir. Doğru cevap C'dir.
8.Soru
Bir toplumda/ grupta süreç içerisinde yapıla yapıla alışkanlık haline gelmiş davranışlara ne ad verilir?
Gelenek |
Alt kültür |
Karşı kültür |
Değer |
Toplumsal hareketlilik |
Bir toplumda/grupta süreç içerisinde yapıla yapıla alışkanlık haline gelmiş davranışlardır. Kültürün devamlılığı açısından büyük önem taşır. Gelenekçilik bir zihniyet dünyasını da işaret eder.
9.Soru
Belirli yaş grubundaki ve aynı seviyedeki bireylere, amaca göre hazırlanmış programlarla okul çatısı altında verilen düzenli eğitim aşağıdakilerden hangisidir?
Yaygın eğitim |
Örgün eğitim |
Halk eğitimi |
Okul öncesi eğitim |
Yüksek eğitim |
Millî eğitim sistemi, “örgün eğitim” ve “yaygın eğitim” olmak üzere iki ana bölümden oluşmaktadır. Örgün eğitim, belirli yaş grubundaki ve aynı seviyedeki bireylere, amaca göre hazırlanmış programlarla okul çatısı altında verilen düzenli eğitimdir. Doğru cevap B'dir.
10.Soru
Aşağıdakilerin hangisi Murdock'a göre kültürün özelliklerinden biri değildir?
Kültür öğrenilir: Kültür, içgüdüsel ve kalıtımsal değil, her bireyin doğduktan sonraki |
Kültür tarihidir ve süreklidir: Kültür bir kuşaktan diğerine geçer, yani süreklidir |
Kültür toplumsaldır: Kültür toplumda yaşayan insanlarca yaratılır ve ortaklaşa paylaşılır |
Kültür bütünleştiricidir: Belli bir kültürün ögeleri uyumlu ve bütünleşmiş bir sistemi |
Kültür değişmez: Kültürler zaman boyutu içinde değişikliklere uğramaz. Koşulların veya zamanın değişmesi kültürün değişmesini gerektirmez |
Kültür değişir: Değişme uyum yoluyla gerçekleşir. Kültürler zaman boyutu içinde doğal
çevreye uyum gösterirler. Koşullar değiştikçe geleneksel çözüm yollarının sağladığı
doyum düzeyi de azalır ve değişir. Yeni ihtiyaçlar ortaya çıkar ve bunlar bilinç düzeyine
yükselir. Bu ihtiyaçları karşılayacak, sorunları çözecek deneme ve düzeltmeler yapılır, yeni kurum ve kuruluşlara gidilir.
11.Soru
Aşağıdakilerden hangisi yaygın eğitim kapsamına girer?
İlköğretim |
Çıraklık eğitimi |
Yükseköğretim |
Okul öncesi eğitim |
Ortaöğretim |
Diğer seçeneklerde verilenler örgün eğitime örnekken çıraklık eğitimi yaygın eğitime örnektir
12.Soru
Verilen tanımlardan hangisi ''kültür şoku’’ nu açıklamaktadır?
Bir kültürden başka bir kültüre giden bireylerin, yeni kültüre uyum sağlamada karşılaştıkları güçlükler, sıkıntı ve bunalımlar, gösterdikleri tepkilerdir. |
Bir kültüre mensup birey ve grupların, başka bir kültür tarafından zorla değiştirilmesidir. |
Bir kültürel sistemin başka bir kültürel sistemi giderek kendine benzetmesi, kültürel egemenliği altına almasıdır. |
Yayılmacılara göre, bir merkezden çıkan ve yayılan kültürün etkisinin her zaman çıkış ve geliş yerindeki yükseklik ve derecesini koruyamayıp bozulması, yozlaşmasıdır. |
Sosyal bilimlerdeki toplumsallaşma ya da geniş anlamıyla eğitim demektir. Doğumdan ölüme kadar, bireyin, toplumun istek ve beklentilerine uyacak biçimde etkilenmesi ve değiştirilmesidir. |
Doğru cevap A dır. ‘’Kültür şoku’’ bir kültürden başka bir kültüre giden bireylerin, yeni kültüre uyum sağlamada karşılaştıkları güçlükler, sıkıntı ve bunalımlar, gösterdikleri tepkilerdir.
13.Soru
- Halkın can, mal ve namus güvenliğinin sağlanacağı,
- Askere alımın ve askerlik sürelerinin düzenleneceği,
- Vergi düzenlemesi yapılacağı, herkesten gelirleri oranında vergi alınacağı,
- Yargılanma hakkında iyileştirmeler yapılacağı,
- Kişilerin mal ve mülklerini istediği gibi değerlendirebileceği,
- Sağlanan haklardan Müslim-gayriMüslim bütün tebaanın aynı şekilde yararlanacağına vurgu yapılmaktadır.
Yukarıdakilerden hangisi / hangileri Tanzimat Fermanı maddeleri arasında yer almaktadır?
Yalnız I |
Yalnız II |
Yalnız III |
Hepsi |
Hiçbiri |
Tanzimat Fermanı maddeleri:
• Halkın can, mal ve namus güvenliğinin sağlanacağı,
• Askere alımın ve askerlik sürelerinin düzenleneceği,
• Vergi düzenlemesi yapılacağı, herkesten gelirleri oranında vergi alınacağı,
• Yargılanma hakkında iyileştirmeler yapılacağı,
• Kişilerin mal ve mülklerini istediği gibi değerlendirebileceği ve
• Sağlanan haklardan Müslim-gayriMüslim bütün tebaanın aynı şekilde yararlanacağına vurgu yapılmaktadır.
14.Soru
Tarımda makineleşmenin en önemli sonucu sosyolojik açıdan ne olmuştur?
Makinaların pahalı olması ve bunları çiftçinin alma gücünün olmamasıdır. |
Makinaları kullanmak için gerekli eğitim seviyelerin olmamasıdır. |
Makinalar bozulduğunda yetkili servislerin şehirde olması, tarımda büyük bir sorun olarak karşımıza çıkmaktadır. |
Tarımda insan gücüne duyulan ihtiyacın azalması ve işsizliğin artmasıdır. |
Bakım ve servis hizmetlerinin pahalı olması ve çiftçinin bunu masrafları karşılayamamasıdır. |
Tarımda insan gücüne duyulan ihtiyacın azalması ve işsizliğin artmasıdır.
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi 2008 yılında Türkiye’de orta öğretimde okullaşma oranı % 80’nin üzerinde olan 4 ilden biridir?
Bilecik |
Ağrı |
Muş |
Van |
Konya |
2008 yılında Türkiye’de orta öğretimde okullaşma oranı, % 80’nin üzerinde olan sadece 4 il bulunmaktadır. En yüksek okullaşma oranından başlayacak olursak bu dört il Bilecik, Bolu, Eskişehir, Kırklareli’dir. Diğer taraftan, ortaöğretimde okullaşma oranının en düşük olduğu illerde bu oran % 21 ile % 26 arasında değişmektedir. En düşük okullaşma oranına sahip bu iller, Ağrı, Muş, Şanlıurfa, Şırnak ve Van olmaktadır.
16.Soru
Bireylerin ya da grupların eğitim başarısı ve sosyal statülerine ailenin geçmişinin ve eğitimin katkısını ifade eden kavram aşağıdakilerden hangisidir?
Sosyal sermaye |
İstihdam |
Soyağacı kültürü |
Kültürel sermaye |
Sosyal dinamik |
Kültürel sermaye, bireylerin ya da grupların eğitim başarısı ve sosyal statülerine ailenin geçmişinin ve eğitimin katkısını ifade eder. Örneğin, yükseköğrenim görme hakkına sahip olanlar, kültürel ayrıcalıkları nedeniyle toplumda daha fazla kabul görme statüsü elde ederler (Angerama, 2008: 4). Kültürel sermaye bir yandan eğitim başarısını etkilemekte, diğer yandan da eğitimsel eşitsizliklerin yeniden üretilmesine aracılık etmektedir. Bu süreçte, okullar kültürel sermayenin aktarılmasında anahtar bir rol üstlenmektedirler (aktaran, Polat, 2008: 47-48).
17.Soru
1839’daki Tanzimat Fermanı ve Yenileşme Dönemi’ne kadarki eğitim sisteminde geniş, basit halk tabakalarının çocuklarının devam ettiği birkaç yıllık, mecburi olmayan “Sıbyan Okulları”, diğer yanda bundan bağımsız ve içinde ilk, orta ve yükseköğrenim kademelerinin bulunduğu “Medreseler” vardı.1839’da Tanzimatla başlayan Avrupalılaşma hareketinden sonra, bu sıraladığımız okulların yanı sıra Avrupa tipi laik okullar kuruldu. Aşağıdakilerden hangisi yükseköğretim olarak hizmet veren okuldur?
İdadiye |
Sultaniye |
Rüştiyeler |
Darülfünun |
Mekteb-î iptidaiye |
Bu okullar; ilköğretim okulları olarak hizmet veren “Mekteb-î iptidaiye”; ortaöğretim okulları olan “İdadiye,” “Rüştiyeler” ve “Sultaniye”; yükseköğretim olarak hizmet veren “Darülfünun” okullarıydı.
18.Soru
Uluslararası çapta değerlendirme ve karşılaştırma yapan aşağıdakilerden hangisinden elde edilen sonuçlar eğitim sistemimize oldukça geniş perspektiften dönüt sağlayarak, zengin bir değerlendirme ve geliştirme kaynağı olarak kullanılabilir?
Pisa |
İpsa |
Aisp |
Saip |
Pias |
Uluslararası çapta değerlendirme ve karşılaştırma yapan PİSA türü sınavlardan elde edilen sonuçlar eğitim sistemimize oldukça geniş perspektiften dönüt sağlayarak, zengin bir değerlendirme ve geliştirme kaynağı olarak kullanılabilir.
19.Soru
Bin kişi başına düşen ölüm sayısı aşağıdakilerden hangisini ifade etmektedir?
Net ölüm hızı |
Ortalama ölüm hızı |
Kaba ölüm hızı |
Değişken ölüm hızı |
Kestirilen ölüm hızı |
Bin kişi başına düşen ölüm sayısı kaba ölüm hızını ifade etmektedir.
20.Soru
Aralarında akrabalık bağı bulunsun ya da bulunmasın aynı konutta yaşayan, temel ihtiyaçlarını birlikte karşılayan, hanenin hizmet ve yönetimine iştirak eden bir veya birden fazla kişiden oluşan topluluk aşağıdakilerden hangisidir?
Aile |
Ev arkadaşlığı |
Hane halkı |
Komşuluk |
Mahalle |
Hane halkı aralarında akrabalık bağı bulunsun ya da bulunmasın aynı konutta yaşayan, temel ihtiyaçlarını birlikte karşılayan, hane halkı hizmet ve yönetimine iştirak eden bir veya birden fazla kişiden oluşan topluluktur.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ