Ticaret yapan ülkeler arasında homojen faktörler için tam bir ücret ve faiz oranları eşitliğinin bulunmadığı bilinen bir gerçektir. Bunun pek çok nedeni bulunabilir. Örneğin hükumetlerin dış ticaret üzerine koydukları kısıtlamalar, ülkelerin kullandıkları üretim teknolojilerinin birbirinin aynı olmaması, üretim faktörlerinin homojen olmaması, taşıma giderleri, sendikaların kısıtlayıcı etkileri, vs. gibi etkenler bunlar arasındadır. Bu koşullar altında uygulamada dış ticaretin uluslararası faktör fiyatlarındaki
farkları azaltma yönünde bir etkide bulunacağını savunmak daha gerçekçi olur. Görüldüğü gibi ülkelerin kullandığı para birimi faktör fiyatlarını engelleyen bir faktör olarak sayılmamaktadır.

1964 yılında UNCTAD’ın kurulmasından sonra, az gelişmiş ülkeler diğer kalkınma konularında olduğu gibi teknoloji transferi konusunda da görüşlerini bu örgüt aracılığıyla savunma olanağını elde ettiler. Nitekim UNCTAD’ın çabaları sonucunda, az gelişmiş ülkelere teknoloji transferiyle ilgili bir “davranış kodu” (Code of Conduct) belirlemek için çalışmalara girişilmişti. Bu girişimin amaçları, teknoloji transferi konusunda ilgili tarafların ve hükümetlerin uymaları gereken genel ve eşit standartlar koymak ve az gelişmiş ülkelerin kalkınma ihtiyaçlarına öncelik vermek biçiminde özetlenebilir.

Portfolyo yatırımları tasarruf sahiplerinin hisse senedi ve tahvil satınalımı biçiminde yaptıkları yatırımlardır. Hisse senetleri, temsil ettikleri paylar ölçüsünde, onu çıkartan işletmelerin mülkiyetine ortaklık hakkı sağlar dolayısıyla yatırımcı, şirket kârından bir pay alır. Tahvil sahibi ödünç verdiği fonlar karşılığı bir faiz geliri elde eder.

Finansman bonoları, genellikle büyük şirketler tarafından çıkartılıp kurumsal yatırımcılara ve öteki şirketlere, belli bir iskonto ile satılan, kısa vadeli borç senetleridir.

A,B,D ve E şıklarındaki kuruluşlar Dünya Bankası Grubu'nu (World Bank Group) oluşturan kuruluşlar arasında yer alır iken C şıkkındaki Uluslararası Para Fonu (IMF) yer almaz. Doğru seçenek "C" şıkkıdır.

Tekel üstünlüğü teoremi; 1960’larda Stephan Hymer tarafından ortaya atılmıştır. Bu teoriye göre, çok uluslu şirketin yerel şirketler karşısındaki üstünlüğünün nedeni, ona tekel gücü sağlayan etkenlerdir. Tekel üstünlüğü yaratan bu etkenler yabancı şirkete özgüdür, piyasadaki öteki şirketler bunlardan yararlanamazlar. Dolayısıyla tekel üstünlüğü teoremi; yabancı sermaye yatırımlarını bu firmaların faaliyet gösterdikleri yabancı piyasalarda rekabetçi koşulların bulunmaması ile açıklanır. Dikey bütünleşme, yatay bütünleşme, aktarılmayan bilgiler, şirket unvanından yararlanma, ürünün yaşam dönemleri modeli vs. gibi etkenler tekel üstünlüğü yaratan etkenler arasında düşünülebilir.

FİRMALARIN DIŞA AÇILMA KARARI

İç piyasada faaliyet gösteren ve dış piyasalara açılmayı tasarlayan bir firmanın deneyebileceği birkaç yol vardır. Bunları aşağıdaki gibi açıklayabiliriz:

• İhracat yoluyla dış piyasaya girme
• Doğrudan dış yatırım
• Dolaysız dış yatırımlar
• Lisans anlaşmaları

Genellikle çalışmak için yabancı ülkelere gidenler, nüfusun genç ve erkek kesimidir.

Bir firma açısından dışa açılma sürecinin ilk aşaması genellikle ihracatla başlar. Daha sonraki aşamada ise ihracat yerine doğrudan dış piyasada üretim yapılır.

İhracat ile dolaysız dış yatırım arasında uzlaştırıcı formül de lisans (licencing) anlaşmalarıdır. Lisans, firmanın elindeki teknoloji veya üretim yönteminin yabancı bir işletmeye kiralanmasıdır.

Dünya hizmet ihracat ve ithalatında ilk sırada gelen ülke ABD’dir. Bu ülke, 662 milyar dolarlık ihracatla dünya hizmet ihracatının yüzde 14,3’ünü, 432 milyar dolarlık ithalatla da dünya ithalatının yüzde 9,8’ini karşılamaktadır.

ABD ilk sırada yer almaktadır.

Türkiye 37,8 milyon kişi ile gelen turist sayısı açısından 6. sırada yer alır.

DOLAYSIZ YABANCI SERMAYE YATIRIMLARINI AÇIKLAYAN TEORİLER
Dolaysız yabancı sermaye yatırımlarının dünyada yaygınlaşması son 50-60 yıllık döneme ait bir gelişmedir. Konuyla ne Klasik ne de Neo Klasik İktisatçılar ilgilenmişlerdir. O bakımdan, Uluslararası Ticaret Teorisi analizlerinde de dolaysız yabancı sermaye yatırımlarına yer verilmiş değildir. Dolayısıyla konunun teorik yönden incelenmesi yeni nesil iktisatçılara kalmıştır.
Buna göre yabancı sermaye konusunda geliştirilen çok sayıdaki teori genel bir yaklaşımdan hareket edilerek şu dört başlık altında toplanabilir:

• Tekel Üstünlüğü Teorisi
• Oligopolcü Tepki Teorisi
• İçselleştirme Teorisi
• OLI Modeli

Bilgi teknolojisindeki gelişmeler mamül malların üretiminde daha büyük oranda hizmet kullanılması sonucunu doğurmuştur. Böylece ihraç ve ithal edilen malların kapsamına giren hizmetler büyük ölçüde artmıştır. Araştırmalar, sanayileşmiş ülkelerde mal ihracatının yüzde 60-80’lik bir payının hizmetlerden oluştuğunu gösteriyor.

Ülkemizin coğrafi konumu, iklimi, zengin doğası ve tarihi mirasımız, turizmin geliştirilmesi için sahip olduğumuz kaynak üstünlükleridir.  Bununla birlikte,  alt yapı yetersizliklerinin yanında, başta kronik enflâsyon olmak üzere yaşanan ekonomik ve siyasal istikrarsızlıklar, zaman zaman karşılaşılan terör olayları da ülke turizmini olumsuz yönde etkilemektedir.

Teknolojik gelişme, rekabet üstünlüğünü belirleyen ana etkendir. Ülkelerin iktisadi gelişmişliği; rekabet üstünlüklerine göre sıralanarak değerlendirilir. Dünyada rekabet üstünlük sıralamasını 1971 yılında kurulan Dünya Ekonomik Formu (The World Economic Form WEF) tarafından yapılmaktadır.

Yabancı ülkelerde üretim tesisi edinmenin de iki yolu olabilir. Birincisi, sıfırdan başlayarak tamamen yeni bir fabrika veya sermaye tesisi kurmaktır. İkincisi ise yabancı ülkede halen mevcut bir tesisi devralmak biçiminde, şirket birleşmeleri biçiminde veya şirket satın alımları biçiminde gerçekleşir.