Uygur Türkçesi Ara 6. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Uygur alfabesiyle ilgili söylenemez?
Budist metinlerin yazımında kullanılmamıştır.
|
Manihesit Türkler arasında kullanılan iki alfabeden biridir.
|
Mani alfabesi yerini Uygur alfabesine bırakmıştır.
|
Soğd yazısından geliştirilmiştir.
|
Yaygınlık kazanmasından ötürü "Türk alfabesi" olarak bilinir.
|
2.Soru
"ol ödün maharıt illeg edgü" parçada geçen "öd" kelimesinin anlamı hangi seçenekte doğru olarak verilmiştir?
akıl |
baş |
zaman |
yaş |
göz |
öd:zaman
3.Soru
Bilge Kağan Çinli ve Sogdlu mimarları Bay-Balık şehrinin kurulması için görevlendirdiği yıl aşağıdakilerden hangisidir?
731 |
758 |
751 |
766 |
744 |
Böylece ilk Uygur hükümdarının oğlu Bilge Kağan (Çince adı: Mo-yen-ço), 758 yılında Çinli ve Sogdlu mimarları Bay-Balık (Zengin Şehir) şehrinin kurulması için görevlendirmişti.
4.Soru
Hangi Uygur hükümdarı artık “ilteber” unvanıyla yetinmeyip kendisine “hakan” unvanını vermiştir?
Bögü |
Köl Bilge |
Oğulçak |
Satuk Bugra |
Arslan |
Uygurların ilk hükümdarları olan ‘Köl Bilge’ artık eski unvanı olan “ilteber”le yetinmeyip kendisine “hakan” unvanı vermiş; bu durumu çok geçmeden Çin’e de kabul ettirmiştir.
5.Soru
Budist Türklerden kalan metinlerin çoğunun yazıldığı Uygur alfabesinin kökeni hangisidir?
Soğd yazısı |
Çin yazısı |
Tibet yazısı |
Arap yazısı |
Sanskrit yazısı |
Budist Türklerden kalan metinlerin çoğu Soğd yazısından geliştirilen Uygur alfabesi ile yazılmıştır. Doğrudan Soğd yazısı ile yazılmış birkaç metin dışında Brahmi ve Tibet yazısı ile yazılmış az sayıda yazma da vardır.
6.Soru
Uygur alfabesi aslen kaç harften oluşur?
15 |
18 |
28 |
14 |
10 |
Uygur alfabesi aslen 14 harften ibarettir. Doğru cevap D’dir.
7.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Budizm'in beş kuralından biri değildir?
Oruç tutmak
|
Öldürmemek
|
Yalan söylememek
|
İçki içmemek
|
Hırsızlık yapmamak
|
8.Soru
Maniheist Uygur edebiyatında, günah çıkartarak tövbe etmek için hazırlanmış metinler arasında en önemlisi aşağıdakilerden hangisidir?
İki Yıltız Nom |
Kuan-şi-im Pusar |
Huastvanift |
Maitrisimit |
Kalyanamkara et Papamkara |
Günah çıkartarak tövbe etmek için hazırlanmış metinler arasın da en önemlisi
Huastvanift’tir. Doğru cevap C'dir.
9.Soru
"illig" kelimesinin anlamı aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
prens |
hükümdar |
vezir |
paşa |
komutan |
hükümdar
10.Soru
I. Maniheist Uygur edebiyatının ürünleri arasında öyküler, dinî metinler , bir Mani manastırı yönetmeliği, tövbe duaları ve ilahiler kalmıştır.
II. Özellikle hem ön uyakla hem de son uyakla yazılmış başarılı şiir örnekleri vardır.
III. İlk Türk şairi olarak bilinen Arpın Çor Tigin’in de aşk konusunda yazılmış bir şiiri, Maniheist yazmalar arasındadır.
IV. Bu şiirin, Türk lirik şiirinin ilk ve en eski örneği olduğunu R. R. Arat 1960’ta söylemiştir.
Maniheist Uygur edebiyatı ile ilgili yukarıdakilerden hangisi ya da hangileri söylenebilir?
Yalnızca I |
I ve II |
I, II ve III |
II, III ve IV |
I, II, III ve IV |
Doğru cevap E'dir. Maniheist Uygur edebiyatının ürünleri arasında öyküler, dinî metinler yani Maniheistlerin uyacakları kuralları anlatan metinler ve bir Mani manastırı yönetmeliği, tövbe duaları ve ilahiler kalmıştır. Özellikle hem ön uyakla hem de son uyakla yazılmış başarılı şiir örnekleri vardır. İlk Türk şairi olarak bilinen Arpın Çor Tigin’in de aşk konusunda yazılmış bir şiiri, Maniheist yazmalar arasındadır. Bu şiirin, Türk lirik şiirinin ilk ve en eski örneği olduğunu R. R. Arat 1960’ta söylemiştir. (R.
11.Soru
Bahşi nedir?
Uygur harfleriyle yazan kâtip. |
Ferman. |
Basım tekniğinin gelişmediği dönemlerde elle yazılmış kitap. |
Soğd yazısı. |
Harf ekleme. |
Bahşı: Uygur harfleriyle yazan kâtip. Doğru cevap A’dır.
12.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Uygur alfabesinin yaygınlık kazandığının bir delilidir?
Kaşgarlı Mahmud’un bu alfabe için kullandığı “Türk alfabesi” demesi |
Geç dönem Soğd alfabesinden çıkması |
Brahmi ve Tibet yazısı ile yazılmış yazmaların da olması |
Maniheist Türkler arasında kullanılmış olması |
Uygur alfabesinin aslen 14 harften ibaret olması |
Uygur alfabesinin yaygınlık kazan dığına delil olarak, Kaşgarlı Mahmud’un Bağdat’ta yazıp Abbasî halifesine sunduğu Divanu Lugati’t-Türk (1072) adlı eserinde bu alfabe için kullandığı “Türk alfabesi” sözü yeterlidir.
13.Soru
"bert-" fiilinin anlamı aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
ağlamak |
kızdırmak |
incitmek |
sevmek |
sevinmek |
incitmek
14.Soru
" ne emgek-lig yir ermiş negülük" cümlesinde isimden isim yapma ekinin bulunduğu sözcük aşağıdakilerden hangisidir?
negülük |
emgek-lih |
ne |
yir |
ermiş |
negülük ‘niçin’ < ne ‘ne’ +gü ‘ne’ [isimden isim yapım eki] +lük [isimden isim yapım eki]
Doğru cevap A'dır.
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Aziz Georg'un çektiği ölüm acılarını anlatan Hristiyanlığa ait bir metindir?
İki Yıltız Nom |
Huastvanift |
Uigurica I |
Uigurica II |
Manihaica II |
Doğru cevap E'dir. Aziz Georg’un çektiği ölüm acılarını anlatan metin, Manihaica II’de A. v. Le Coq tarafından işlenmiştir.
16.Soru
Metinde altı çizilen kelimenin kökünün anlamı hangisidir?
yer |
iri |
yırtık |
iğrenç |
eğri |
Metinde altı çizilen yirig kelimesi yir ‘yer’ +(i)g [belirtme durumu eki] şeklinde çözümlenir. Görüldüğü gibi kelimenin kökü günümüzdeki “yer” kelimesidir.
17.Soru
Günah çıkartarak tövbe etmek için hazırlanmış metinler arasın da en önemlisi aşağıdakilerden hangisidir?
Huastvanift |
İki Yıltız Nom |
Sekiz Yükmek |
Suvarnaprabhasa sutra |
İyi Düşünceli Prensle Kötü Düşünceli Prens |
Günah çıkartarak tövbe etmek için hazırlanmış metinler arasın da en önemlisi Huastvanift’tir.
18.Soru
"taşgaru ilinçüke atlanturdı" Uygur Türkçesinden alınan bu parçanın Türkiye Türkçesi aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
(Prensi) dışarıya gezinti yapmak üzere ata bindirmişler |
(Prensi) dışarıya gezinti yapmak amacıyla ata bindirmişler |
(Prensi) dışarıya gezinti yapmak için ata bindirmişler |
(Prensi) gezinti yapmak üzere ata bindirmişler |
(Prensi) ormana gezinti yapmak üzere ata bindirmişler |
(Prensi) dışarıya gezinti yapmak üzere ata bindirmişler
19.Soru
Ötüken Uygur Kağanlığı kimler tarafından mağlup edilmiştir?
Kırgızlar. |
Çinliler. |
Uygurlar. |
Yunanlılar. |
Tibetliler. |
Tibetliler, Kırgızlar ve Çinlilerin dıştan baskıları nedeniyle zayıf düşen Ötüken Uygur Kağanlığı 840’ta Kırgızlar tarafından tarihe gömülmüştür . Doğru cevap A’dır.
20.Soru
Uygur alfabesinin kökeni hangi alfabeye dayanır?
Arap alfabesi |
Mani alfabesi |
Soğd Alfabesi |
Moğol Alfabesi |
Köktürk Alfabesi |
Uygur alfabesi, geç dönem Soğd alfabesi diye adlandırılan Soğdların işlek el yazısından (kurziv) harf eklemeleri, birleş tirmeler gibi ufak değişiklikler ile alınarak Türkçe için kullanılmış bir yazı sistemidir. Bu alfabenin uzun süre ve en çok Uygurlar tarafından kullanılmış olması, Uygur kültürünün geliş me döne minin belirleyici unsurlarından biri olması nedeniyle Uygur alfabesi denilmiştir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ