Uygur Türkçesi Final 1. Deneme Sınavı
Toplam 7 Soru1.Soru
Aşağıdakilerden hangisi, 12 Hayvanlı Türk Takvimindeki yıl adlarından biridir?
Küskü yıl |
Ayığ yıl |
Otun yıl |
Cöhögöy yıl |
İyehsit yıl |
Fare yılı olarak da adlandırılan küskü yıl, Türklerde olduğu gibi Asya’da birçok toplumun kullandığı 12 hayvanlı takvimin ilk yılıdır. Diğerleri Yakut (Saha) Türklerinin kullandığı yıl takvimindeki yılların adlarıdır. Bunlar yıllara hayvan adı yerine Tanrıların adlarının vermişlerdir.
2.Soru
12 hayvanlı takvime göre yunt yıl, aşağıdakilerden hangisidir?
pars yılı |
at yılı |
yılan yılı |
koyun yılı |
domuz yılı |
12 hayvanlı takvime göre yunt yıl, at yılıdır.
3.Soru
Eski Türk Şiiri adlı eser aşağıdakilerden hangisine aittir?
A. von Le Coq |
Talat Tekin |
Aprın Çor Tigin |
Şinasi Tekin |
R. Rahmeti Arat |
R. Rahmeti Arat’ın Eski Türk Şiiri adlı eserinde, 8 numarada kayıtlı olan ve her kıtası
anı teg orunlarta (“öyle yerlerde”) dizesi ile sonlanan Budist Uygur şiirlerindendir. Arat tarafından sekizer dizelik 4 kıta olarak okunan bu şiir, Talat Tekin tarafından (“İslam Öncesi Türk Şiiri”, Türk Dili, S. 409, s. 19-20) dizeleri 13 ile 21 hece arasında değişen dört dörtlük olarak aşağıdaki şekilde yazmadan okunmuştur.
4.Soru
“kan inçe tip yarlıg-kadı tıdu umadım erkim tükemedi erksiz ıdur men amtı siz kataglanıng” cümlesindeki seçeneklerdeki hangi kelimede isimden fiil yapım eki bulunmaktadır?
inçe |
yarlıgkadı |
tıdu umadım |
ıdur men |
amtı |
Yanlızca B seçeneğinde isimden fiil yapım eki bulunmaktadır. Bu kelimenin yapısı şöyledir: yarlıg?a- ‘buyurmak’ < yar- ‘hüküm vermek’ –(ı)l ‘hüküm verilmek’ [edilgenlik eki] –(ı)g ‘hüküm, karar’ [fiilden isim yapım eki: orta hece düşmesi ile yarlıg] +?a [isimden fiil yapım eki] –dı [3. tekil kişi belirli geçmiş zaman]
(Kelimenin çözümlemesiyle ilgili olarak kitabının 37. sayfasına bakınız.)
5.Soru
k(emi)ke kigürür suv igrik eşilür
Yukarıdaki cümlede ettirgenlik eki kaç sözcükte geçmektedir?
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
kigür- ‘sokmak, girdirmek’ < kir- ‘girmek’ -gür [ettirgenlik eki] -ür [geniş zaman eki]
igrik ‘çember biçimli’ < ig- ‘eğmek’ -(i)r ‘eğirmek’ [ettirgenlik eki] -(i)k [fiilden isim yapma eki]
eşil- ‘kıvrılmak, etrafında dönmek’ < eş- ‘kıvırmak, çevirmek’ -(i)l [edilgenlik dönüşlülük eki] -ür [geniş zaman eki]
Doğru cevap B.
6.Soru
" alku" sözcüğünün anlamı aşağıdakilerden hangisidir?
Az |
Aldı |
Kırmızı |
Kısmen |
Tamamen |
kumı alku kümüş ötrü
Kumu TAMAMEN gümüştendi.
Doğru cevap E'dir.
7.Soru
tükel ifadesinin kök ve eklerine doğru olarak ayrılmış biçimi aşağıdaki seçeneklerin hangisinde verilmiştir?
tü-kel |
tük-el |
tü-k-e-l |
tü-ke-l |
tü-k-el |
tükel ‘sağlam; tam, bütün’ < tü- ‘bitmek’ -k ‘tam’ [fiilden isim yapım eki] +e- ‘tam olmak; yetmek’ -l [fiilden isim yapım eki] Doğru cevap C.