Vergi uyuşmazlıklarında ilk derece mahkemesi olan vergi mahkemeleri, bölgelerin coğrafi durumları ve iş hacmi göz önünde tutularak, Adalet Bakanlığınca kurulur ve  yargı çevreleri tesbit olunur. Cevabımız C seçeneğidir.

Temyiz incelemesinin kural olarak evrak üzerinde yapılmasına rağmen, taraflar talep ettiği ve Danıştay’ın karar verdiği veya Danıştay’ın kendiliğinden karar verdiği hâllerde incelemenin duruşmalı olarak da yapılması mümkündür. Yazılı yargılama usûlü kural; duruşma ise, istisnadır. Taraflar istemese de, Danıştay kendiliğinden incelemenin duruşmalı olarak yapılmasına karar verebilmektir. Duruşma talebi, temyiz veya cevap dilekçelerinde yapılabilir. Kanun yolu aşamasında duruşma yapılabilmesi için sadece tarafların talebi yeterli olmayıp ayrıca temyiz merciinin de bu talebi kabul etmesi gerekir. Duruşma yapılmasına karar verilince duruşma davetiyeleri, duruşma gününden en az otuz gün önce taraflara gönderilir. Cevabımız D seçeneğidir.

İdari Yargılama Usulü Kanunu’na göre, dilekçeler Danıştay’da Evrak Müdürlüğünce kaydedilir ve Genel Sekreterlikçe görevli dairelere havale edilir. Bölge idare, idare ve vergi mahkemelerinde dilekçeler, evrak bürosunca kaydedilerek ilgili mahkemelere havale edilir. Dilekçe sahibine evrakın tarih ve sayısını gösterir ücretsiz bir alındı kâğıdı verilir (İYUK.m.14/1-2).

Esas defterine kaydı yapılan dilekçeler, Danıştay’da daire başkanının görevlendireceği bir tetkik hâkimi; idare ve vergi mahkemelerinde ise, mahkeme başkanı veya görevlendireceği bir üye tarafından,
a. Görev ve yetki,
b. İdarî merci tecavüzü,
c. Ehliyet,
d. İdarî davaya konu olacak kesin ve yürütülmesi gereken bir işlem olup olmadığı,
e. Süre aşımı,
f. Husumet,
g. Dava dilekçesinin düzenlenmesinin ve tek dilekçe ile dava açılmasının kanuna uygun olup olmadığı,
yönlerinden sırasıyla incelenmektedir (İYUK.m.14/3).

Burada sözü edilen ilk inceleme, dava dilekçeleri hakkında yapılmaktadır. Bu itibarla, davanın ilerleyen aşamalarında tarafların vermiş oldukları dilekçeler hakkında böyle bir inceleme yapılmasına gerek yoktur. İlk inceleme, bir sonraki, yani dilekçelerin teatisi (verilmesi) aşamasına geçilip geçilemeyeceğini belirlemek için yapılmaktadır

Danıştay, bölge idare, idare ve vergi mahkemelerinde yazılı yargılama usûlü uygulanmakta ve inceleme evrak üzerinde yapılmaktadır (İYUK.m.1/2). Ancak, Danıştay ile idare ve vergi mahkemelerinde açılan iptal ve 2019 için 44.000 Türk Lirasını aşan tam yargı davaları ile tarh edilen vergi, resim ve harçlarla benzeri malî yükümler ve bunların zam ve cezaları toplamı yirmi beş bin Türk Lirasını aşan vergi davalarında, taraflardan birisinin talebi üzerine duruşma yapılması gerekmektedir.

Temyiz dilekçeleri, ilgisine göre kararı veren bölge idare mahkemesine, Danıştay’a veya bunlara gönderilmek üzere idare veya vergi mahkemesi başkanlıklarına, idare ve vergi mahkemelerinin bulunmadığı yerlerde büyükşehir belediyesi sınırları içerisinde kalıp kalmadığına bakılmaksızın asliye hukuk hâkimliklerine ve yabancı ülkelerde Türk Konsolosluklarına verilebilir (İYUK.m.48/3; m.4)

Kanun’da sınırlandırılmış bir şekilde sayılmış olan sebeplere dayanılarak esas hükmün kaldırılmasını ve davanın yeniden incelenmesini sağlayan olağanüstü kanun yoluna iade-i
muhakeme ya da yargılamanın yenilenmesi denilmektedir. Yargılamanın yenilenmesi, bir mahkemece verilen ve kesinlik arz eden bir kararın belli bazı sebepler dolayısıyla aynı
mahkemece kaldırılmasını ya da değiştirilmesini sağlamaya yarayan bir olağanüstü kanun yoludur. Doğru cevap "A" şıkkıdır.

Bir sübjektif hakkın mahkemeler aracılığıyla ileri sürülmesi yetkisine dava hakkı denilmektedir. Fakat dava hakkı, asıl haktan ayrı bir hak değildir. Bu nedenle dava hakkı, yalnız başına başkasına devredilemez; ancak, asıl hak ile devredilebilir. Dava hakkı, kural
olarak hakkın sahibine aittir. Fakat, bazı hâllerde, dava hakkı, hak sahibinden başka kimselere de tanınmaktadır.

Dava hakkı, Anayasa ile teminat altına alınmaktadır. “Herkes, meşrû vasıta ve yollardan faydalanmak suretiyle yargı mercileri önünde davacı veya davalı olarak iddia ve savunma ile âdil yargılanma hakkına sahiptir” (Any. m. 36/I).

Dava hakkı, hukukî yarar ile sınırlıdır. Başka bir deyişle, mahkemenin bir davanın esası hakkında yargılama yapabilmesi için, davacının dava açmakta hukukî yararının bulunması gerekir.

Dilekçelerin kanunun aradığı şekil şartlarına uygun olmadığı için reddi hâlinde, yeni dilekçeler için ayrıca harç alınmaz.

İstinaf için başvurma ve istinafın bölge idare mahkemesinde ele alınması şekil ve usulleri, Danıştay’daki temyiz şekil ve usullerine tabidir. Buna göre, istinaf dilekçesi, bölge idare mahkemesi başkanlığına hitaben yazılır. İstinaf yoluna başvuran birden fazla ise, her birinin adı, soyadı ve adreslerinin ayrı ayrı yazılması gerekir. Eğer dava vekil ile takip ediliyorsa, vekil ve davacının adresleri yazılmalıdır. Yalnız vekilin adresinin yazılması halinde dilekçe reddedilir. Ayrıca istinaf dilekçesinde; davanın ve istinaf edilen kararın konusunun, nedenlerinin ve dayandığı deliller ile kararın yazılı bildirim tarihinin bulunması gerekir. Cevabımız D seçeneğidir.

Danıştay’da ve idare mahkemelerinde alt­mış gündür. Vergi mahkemelerinde otuz gündür.

Vergi Usul Kanunu’nda ve Amme Alacaklarının Tahsil Usûlü Hakkında Kanun’da  özel olarak düzenlenmiş dava açma süreleri bulunduğundan dava açma süresi olarak bu süreler dikkate alınarak davanın açılması gerekir. Doğru cevap D şıkkıdır.

İdari Yargılama Usûlü Kanunu’nun 6’ncı maddesinin 4’üncü fıkrasına göre, herhangi bir nedenle harcı ve posta ücreti verilmeden veya eksik verilerek dava açılmış olması hâlinde, otuz gün içinde harcın ve posta ücretinin verilmesi veya tamamlanması davanın açıldığı mahkeme tarafından ilgiliye tebliğ edilir. Buna rağmen, gereği yerine getirilmediği takdirde, bildirim aynı şekilde bir kez daha tekrarlanır. Dava açmak isteyene yapılan iki bildirime rağmen, harç ve/ya da posta ücreti süresi içinde verilmez ya da tamamlanmazsa davanın açılmamış sayılmasına, davaya bakan mahkemece karar verilir ve bu karar davacıya tebliğ edilir.

Yargılamanın yenilenmesi yoluna başvurabilmek için mahkemece verilmiş nihaî bir karar olmalı ve bu karar da kesin hüküm niteliği kazanmış bulunmalıdır.

İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 15’inci maddesine göre, Danıştay veya vergi mahkemelerinde yapılan ilk inceleme sonucunda, adlî ve askerî yargının görevli olduğu konularda açılan davanın reddine karar verilir.

Yanlışlıkların düzeltilmesi yolu ile kararın özünde herhangi bir değişiklik yapılamaz. Bu itibarla hükmün kapsamı ne genişletilebilir ne de daraltılabilir. Hukuki yanlışlıklar, bu yolla giderilemez. Burada söz konusu olan maddi yanlışlıklardır. Bunlar da dosyanın incelenmesi ile kolayca düzeltilebilir. Bu maddi yanlışlıklardan biri de kararın hüküm fıkrasındaki hesap yanlışlıklarıdır. Varsa hesap yanlışlıkları düzeltilebilir. Doğru cevap "E" şıkkıdır.

Vergi yargılaması usûlüne ait her türlü tebliğ işleri Tebligat Kanunu hükümlerine göre Posta, Telgraf ve Telefon İşletmesi aracılığı ile yapılmaktadır.

Vergi Usul Kanunu’na göre, dava açma süresinin sona ermesin­den sonra, fakat düzeltme zamanaşımı süresi içerisinde vergi dairesine yapılan hata düzeltme başvurusunun reddi hâlinde, Hazine ve Maliye Bakanlığına şikâyet başvurusunda bulunulma­sı zorunludur. Yargı yoluna ancak şikâyet başvurusunun reddedilmesi hâlinde gidilebilmek­tedir (VUK.m.124; İYUK.m.37). Bu mercilere başvurulmadan vergi davası açılmış olduğu ilk inceleme aşamasında anlaşılırsa mahkemenin, merci tecavü­zü dolayısıyla, dosyayı görevli idarî mercie göndermesi gerekir (İYUK.m.15/1,e).

Temyiz dilekçesi verilirken gerekli harç ve giderlerin tamamı ödenmemiş ise, kararı veren merci tarafından ilgiliye tamamını ödemesi için yedi günlük süre verilir

Vergi Usul Kanunu’nun isbata ilişkin hükmüne göre, iktisadî ve teknik icaplara uymayan veya olayın özelliğine göre normal ve mutad olmayan bir durumun iddia olunması hâlinde isbat külfeti bunu iddia eden tarafa aittir.

İstinaf için başvurma ve istinafın bölge idare mahkemesinde ele alınması şekil ve usûlleri, Danıştay’daki temyiz şekil ve usûllerine tâbidir (İYUK.m.45/2). Buna göre, istinaf dilekçesi, bölge idare mahkemesi başkanlığına hitaben yazılır. Şekil bakımından vergi davası dilekçesinde yer alacak hususlara burada da aynen uyulması gerekir.

Mahkemenin kendi kararının değiştirilmesini sağlayabilen olağanüstü kanun yolu yargılamanın yenilenmesidir.