Vergi yargılaması hukukunda en yüksek dereceli yargı mercii Danıştay’dır.

İstinafa konu kararlar, tam yargı davalarıyla vergi uyuşmazlıklarında tarhiyata ilişkin davalara ait olmaları itibariyle yalnız ölenle değil, mirasçıları ile de ilgilidir. Bu nedenle, istinafın düşmesi söz konusu olamaz. Kararın tebliği sırasında veya tebliği izleyen istinaf süresi içerisinde veya istinaf başvurusunda bulunduktan sonra henüz istinaf merciince karar verilmeden tarafların kişilik veya niteliğinde herhangi bir nedenle değişiklik olursa davayı takip hakkı kendisine geçenin başvurmasına kadar dosya ilgili mahkemece işlemden kaldırılır. Bu hâllerde taraf olma ehliyetini, takip hakkı kendisine geçen veya mirasçılar kazanmış olur.

Yargılamanın yenilenmesi yoluna başvurma süresi, ilâmların zamanaşımı süresi kadar,
yani on yıldır (İYUK.m.53/3). Bu süre ikinci kararın kesinleşmesinden itibaren işlemeye
başlar.

İdari Yargılama Usûlü Kanunu’nun 51’inci maddesine göre, idare ve vergi mahkemeleri ile bölge idare mahkemelerinin kesin olarak verdiği kararlar ile istinaf veya temyiz incelemesinden geçmeden kesinleşmiş bulunan kararlardan niteliği bakımından yürürlükteki hukuka aykırı bir sonucu ifade edenler hakkında Danıştay Başsavcısına kanun yararına temyiz yoluna başvurma yetkisi tanınmaktadır. Başsavcı bu yola ilgili bakanlıkların gerek görmesi üzerine (vergi davalarında bu bakanlık Hazine ve Maliye Bakanlığıdır) ya da kendiliğinden başvurabilir. Doğru yanıt A'dır.

İstinaf ve temyiz incelemesinden geçmeden kesinleşen kararlara karşı Danıştay Başsavcısının başvurabileceği özel kanun yoluna kanun yararına temyiz denilmektedir. Doğru cevap "B" şıkkıdır.

İlk derece mahkemesi olan vergi mahkemelerinin verdikleri nihaî kararlara karşı başvurulan olağan kanun yolu istinaftır.

İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 15’inci maddesine göre, Danıştay veya vergi mahkemelerinde yapılan ilk inceleme sonucunda kanuna aykırılık görülürse;

• Adlî ve askerî yargının görevli olduğu konularda açılan davanın reddine;
• İdarî yargının görevli olduğu konularda görevli ve/ya da yetkili olmayan mahkemeye açılan davanın görev veya yetki yönünden reddedilerek dava dosyasının görevli ve/ya da yetkili mahkemeye gönderilmesine;
• Dava ehliyetinin yokluğu, idarî davaya konu olacak kesin ve yürütülmesi zorunlu bir işlemin bulunmaması, davanın süresinde açılmamış olması hâllerinde davanın reddine;
• Davanın hasım gösterilmeden veya yanlış hasım gösterilerek açılması hâlinde, dava dilekçesinin gerçek hasma tebliğine;
• Dava dilekçesinin kanuna uygun ya da tek dilekçe ile dava açmanın mümkün olmadığının belirlenmesi hâlinde, dava dilekçelerinin kanuna uygun şekilde yeniden düzenlenmek veya noksanları tamamlanmak; ehliyetli olan şahsın avukat olmayan vekili tarafından dava açılmış ise, otuz gün içinde bizzat veya bir avukat vasıtasıyla
dava açılmak üzere dilekçelerin reddine;
• İdarî merci tecavüzü hâlinde dilekçelerin görevli idare merciine tevdiine, karar verilir

İstinaf incelemesi kural olarak evrak üzerinden yapılmakla beraber, tarafların talep etmesi ve bölge idare mahkemesinin karar vermesi veya bölge idare mahkemesinin kendiliğinden karar vermesi halinde inceleme duruşmalı olarak da yapılabilmektedir. İncelemenin duruşmalı yapılabilmesi için istinafa konu kararın ilişkin bulunduğu davanın, iptal veya yirmi beş bin Türk lirasını aşan tam yargı davası veya tarh edilen vergi, resim ve harçlarla benzeri mali yükümler ve bunların zam ve cezaları toplamı 2019 yılı için 44.000 Türk lirasını aşan vergi davası olması gerekir. Duruşmalar, açık olarak yapılır. Cevabımız D seçeneğidir.

Temyiz dilekçeleri, ilgisine göre kararı veren bölge idare mahkemesine, Danıştay’a veya bunlara gönderilmek üzere idare veya vergi mahkemesi başkanlıklarına, idare ve vergi mahkemelerinin bulunmadığı yerlerde büyükşehir belediyesi sınırları içerisinde kalıp kalmadığına bakılmaksızın asliye hukuk hâkimliklerine ve yabancı ülkelerde Türk Konsolosluklarına verilebilir. Cevabımız A seçeneğidir.

Bölge idare mahkemesi, yaptığı inceleme sonunda ilk derece mahkemesi kararını hukuka
uygun bulursa, istinaf başvurusunun reddine karar verir. Ayrıca, karardaki maddî yanlışlıkların düzeltilmesi mümkün ise, gerekli düzeltmeyi yaparak aynı kararı vermesi mümkündür (İYUK.m.45/3). Bölge idare mahkemesi, ilk derece mahkemesi kararını hukuka uygun bulmadığı takdirde, istinaf başvurusunun kabulü ile ilk derece mahkemesinin kararının kaldırılmasına karar verir.

Kanun yolu, mahkemelerce verilen nihaî (son) kararların (hükümlerin) üst derece yargı organları veya doğrudan doğruya kararı veren yargı organı tarafından yeniden incelenmesi, hukukî denetiminin yapılması ve gerekli görülürse değiştirilmesidir.

Temyiz başvurusu üzerine verilen kararlardan, yalnızca bozma kararlarının açıklanması istenebilir; onama şeklindeki kararların açıklanmasının istenmesine gerek yoktur. Çünkü, onama kararı, ilk derece mahkemesinin kararının hukuka ve usûle uygun olduğunun belirlenmesidir. Açıklanması gereken bir husus varsa, o da ilk derece mahkemesi kararındadır. Ancak, Danıştay’ın temyiz incelemesi sırasında maddî hataları düzelterek vereceği onama kararlarında düzeltilen hususlar hakkında hükmün açıklanması yoluna başvurulabilir. Doğru yanıt E'dir.

Temyiz süresi, kararların taraflara veya temyiz dilekçesinin karşı tarafa tebliği tarihini izleyen günden işlemeye başlamaktadır. Vergi yargılaması usûlünde her türlü tebliğ işlemleri Tebligat Kanunu hükümlerine göre Posta, Telgraf ve Telefon İşletmesi aracılığıyla yapılır. Tebligat, Tebligat Kanunu’na aykırı biçimde yapılırsa tebligatın yapıldığı tarih, sürenin başlangıç tarihi olarak kabul edilemez.Davanın vekil aracılığı ile yürütülmesi durumunda, temyiz süresi vekile yapılan tebliğ ile işlemeye başlar. Vekil birden çoksa, bunlardan birine yapılan tebligat yeterlidir. Eğer tebligat birden fazla vekile yapılmışsa, bunlardan ilkine yapılan tebliğ tarihi, asıl tebliğ tarihi sayılır. Cevabımız A seçeneğidir.

İdare ve vergi mahkemeleri ile bölge idare mahkemelerinin kesin olarak verdiği kararlar ile istinaf veya temyiz incelemesinden geçmeden kesinleşmiş bulunan kararlardan niteliği bakımından yürürlükteki hukuka aykırı bir sonucu ifade edenler, ilgili bakanlıkların göstereceği lüzum üzerine veya kendiliğinden Başsavcı tarafından kanun yararına temyiz olunabilir (İYUK.m.51/1). Kural olarak, temyiz incelemesinden geçmeden kesinleşen kararlara karşı Danıştay Başsavcısının başvurabileceği kanun yararına temyiz yolu da kesinleşmiş kararlara karşı başvurulan bir yol olması nedeniyle olağanüstü kanun yolu olarak nitelendirilmektedir.

Bölge idare mahkemelerinin istinaf incelemesi sonucunda verdiği kararlar aleyhine Danıştay’a, kural olarak, temyiz başvurusunda bulunmak mümkündür.

Dava malzemesinin hazırlanmasında, tarafların yanında, mahkemenin de görevli olmasına re’sen araştırma ilkesi denir. Doğru cevap "B" şıkkıdır.

Temyiz dilekçesi verilirken gerekli harç ve giderlerin tamamı ödenmemiş ise, kararı veren merci tarafından ilgiliye tamamını ödemesi için yedi günlük süre verilir. Bu süre içinde tamamlanmazsa temyizden vazgeçmiş sayılacağı kendisine bildirilir. İlgili bu tebligata rağmen süresinde harç ve giderleri tamamlamazsa, ilgili merci, kararın temyiz edilmemiş sayılmasına karar verir (İYUK.m.48/6).

İstinaf dilekçesi İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 3’üncü maddesine uygun olarak düzenlenmemiş ise, eksikliklerin onbeş gün içinde tamamlanması, kararı veren mahkeme veya bölge idare mahkemesi tarafından ilgiliye tebliğ edilir. Bu sürede eksiklikler tamamlanmazsa, tebligatı yapan merci tarafından istinaf isteminde bulunulmamış sayılmasına karar verilir. Cevabımız A seçeneğidir.

Kural olarak, Danıştay dava dairelerinin nihaî kararları ile bölge idare mahkemelerinin İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 46’ncı maddesinde sayılan davalar hakkında verdikleri kararlara karşı, kararın tebliğ tarihini izleyen otuz gün içinde temyiz yoluna başvurulması mümkündür. Temyiz süresi, davaların bir an önce kesin sonuca bağlanması ve idarî istikrarın sağlanması, işlerin süratlenmesi amacıyla otuz gün olarak belirlenmiştir. Cevabımız E seçeneğidir.

İlk derece mahkemelerinin verdiği ara kararların, ancak davayı sonuçlandıran nihaî kararla birlikte istinaf edilebilmesi mümkündür.