Esas defterine kaydı yapılan dilekçeler, Danıştay’da daire başkanının görevlendireceği

bir tetkik hâkimi; idare ve vergi mahkemelerinde ise, mahkeme başkanı veya görevlendireceği

bir üye tarafından,

1. Görev ve yetki,
2. İdarî merci tecavüzü,
3. Ehliyet,
4. İdarî davaya konu olacak kesin ve yürütülmesi gereken bir işlem olup olmadığı,
5. Süre aşımı,
6. Husumet,
7. Dava dilekçesinin düzenlenmesinin ve tek dilekçe ile dava açılmasının kanuna uygun

olup olmadığı, yönlerinden sırasıyla incelenmektedir.

Usûlüne uygun olmadığı, yani kanuna uygunluk şartlarını taşımadığı için reddini gerektiren
eksiklikler taşıyan dava dilekçesi ile dava açılması durumunda, davacıya davasını usûlüne
uygun olarak açabilmesi için ek süre verilmektedir. Ancak, bu ihtimalin gerçekleşebilmesi;
• dava dilekçesinin düzenlenmesinde ve içeriğinde eksikliklerin bulunması(İYUK.m. 3);
• veya avukat olmayan vekil tarafından davanın açılması (İYUK. m. 15/1,d);
• veya şartları bulunmadığı hâlde, tek dilekçeyle birden çok işleme karşı dava açılması ya da şartları bulunmadığı hâlde birden çok kişinin tek dilekçeyle dava açmaları (İYUK.m. 5), hâlinde mümkündür. Doğru cevap A'dır.

Kanunda belirtilen süre içinde kanun yoluna başvurulmaması hâlinde, ilk derece mahkemesinin, verildiği tarihte şeklen kesin olan nihaî kararı, kanun yoluna başvurma süresinin sona ermesi ile birlikte maddî anlamda da kesinlik kazanmaktadır. Verildiği tarihte şeklen kesin olan ilk derece mahkemesi kararına karşı kanunda belirtilen süre içinde kanun yoluna başvurulması hâlinde, kanun yolu denetiminin tamamlanmasına kadar maddî anlamda kesin hüküm hâline gelmesi mümkün değildir.

Bir kararın temyiz edilebilmesi için nihaî karar olması gerekir.

Dava dilekçesi üzerinde yapılan ilk inceleme sonucunda, herhangi bir eksiklik ve/ya da aykırılık tespit edilmesi hâlinde ise, eksiklik ve/ya da aykırılığın türü ve niteliğine göre, ya davanın reddine; ya dilekçenin reddine ya da dilekçenin gerçek hasma ve/ya da idarî mercie tevdiine karar verilmesi gerekir.

Davacı: Sübjektif hakkı ihlâl edildiği veya tehlikeye sokulduğu ya da kendisinden haksız bir talepte bulunulduğu iddiasıyla dava açarak mahkemeden hukukî korunma talep eden kişidir.

Danıştay ile idare ve vergi mahkemelerinde açılan iptal ve 2019 için 44.000 Türk Lirasını aşan tam yargı davaları ile tarh edilen vergi, resim ve harçlarla benzeri malî yükümler ve bunların zam ve cezaları toplamı yirmi beş bin Türk Lirasını aşan vergi davalarında, taraflardan birisinin talebi üzerine duruşma yapılması gerekmektedir (İYUK.m.17/1).

Dilekçe üzerinde yapılması gereken ilk inceleme ve bu inceleme sonucunda yapılacak işlemlerin dilekçenin alındığı tarihten itibaren en geç onbeş gün içinde sonuçlandırılması gerekir (İYUK.m.14/4).

A şıkkı yanlıştır. Dava ehliyeti, kişinin kendisinin bizzat veya yetkili kılacağı bir temsilci (vekil) aracılığı ile bir davayı, davacı veya davalı olarak takip etme ve usûl işlemlerini yapabilme ehliyetidir. B şıkkı yanlıştır.  Bu nedenle taraf ehliyeti usûlî bir kavramdır. C şıkkı yanlıştır. Kamu tüzel kişilerinin başında Devlet yer almaktadır. Bakanlıkların Devlet tüzel kişiliğinden ayrı ve bağımsız bir tüzel kişilikleri bulunmamaktadır. Çünkü, bakanlıklar Devlet kamu tüzel kişiliğinin birer organıdır. Bakanlıklar, Devlet tüzel kişiliğinin birer organı oldukları için, davada taraf ehliyetine sahiptir. D şıkkı doğrudur. Kamu hukuku tüzel kişileri, görevleri bakımından kamu kudretini temsil eden tüzel kişilerdir. Kamu tüzel kişiliği ancak kanunla veya kanunun açıkça verdiği yetkiye dayanılarak kurulmaktadır (Any.m.123/III; TMK.m.55). Kamu tüzel kişileri taraf ehliyetine sahiptir. E şıkkı yanlıştır. Mahallelerin tüzel kişiliği olmadığından, kural olarak, taraf ehliyeti de bulunmamaktadır. 

İstinaf ve temyiz incelemesinden geçmeden kesinleşen kararlara karşı Danıştay Başsavcısının başvurabileceği özel kanun yoluna kanun yararına temyiz denilmektedir.

Peçeleme hâllerinde olayın gerçek niteliğinin isbatı ile vergi dairesi yükümlüdür.

Vergi yargılaması hukuku alanında, temyiz mercii Danıştay’dır.

Delil tesbiti, açılmış veya açılacak bir dava ile ilgili delillerin kanunda belirtilen şartlar altında önceden toplanıp emniyet altına alınmasını sağlayan hukukî bir kurumdur. Delil tesbiti, bir dava olmayıp deliller hakkında bir çeşit ihtiyatî tedbirdir. Delil tesbitinin istenebilmesi için tespiti istenilen delillerin inceleme sırası gelmemiş olması ve delillerin tesbitinde hukukî yarar bulunması gerekir. Dava açıldıktan sonra bu davaya ilişkin delillerin tesbiti taraflarca ancak davaya bakan mahkemeden istenebilir (İYUK.m.58/1). Delil tesbiti talebi dilekçe ile yapılır. Dilekçeye tesbiti istenen delillerin neler olduğu, hangi noktaların tesbit edilmesinin istendiği, delillerin tesbitini haklı kılan sebepler yazılır. Bu nedenle verilen bilgilerin tamamı doğrudur.

18.6.2014 tarih ve 6545 sayılı Türk Ceza Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (RG. 28 Haziran 2014 – 29044) ile, idarî/vergi yargısında köklü bir değişiklik yapıldı. Buna göre, 20 Temmuz 2016 tarihi itibariyle mevcut Bölge İdare Mahkemelerinin görevine son verilmiştir.

İdari Yargılama Usulü Kanunu’na göre, bir karara karşı istinaf yoluna başvurulabilmesi için üç şart aranmaktadır; birincisi, kararın (idare veya) vergi mahkemesi tarafından verilmiş olması; ikincisi, kararın nihaî bir karar olması; üçüncüsü, kararın konusunun beş bin Türk lirasını aşmasıdır.

Temyiz dilekçesi usulüne uygun olarak düzenlenmemişse, eksikliklerin onbeş gün içinde tamamlanması kararı veren Danıştay veya bölge idare mahkemesi tarafından ilgiliye tebliğ edilir.

Vergi yargılaması hukukuna egemen olan ilkeler; Hukuk devleti ilkesi, Vergilerin kanunîliği ilkesi, Kamuya yararlılık ilkesi, Yazılılık ilkesi, Re’sen (kendiliğinden) araştırma ilkesi, Delil serbestîsi ilkesi, Delillerin serbestçe değerlendirilmesi ilkesi, Ekonomik yaklaşım ilkesi, Usûl ekonomisi (çabukluk ve ucuzluk) ilkesidir.

Yargılama hukukunda karine, dolaylı delillerle isbat edilen bir olayın isbat edilemeyen sonucunu; bilinen bir olaydan bilinmeyen bir olaya, bir sonuca ulaşmayı ifade etmektedir.

Kesinleşmiş kararlara karşı tanınmış olan kanun yoluna, olağanüstü kanun yolu denilmektedir. Olağanüstü kanun yolu, yargılamanın yenilenmesidir. Yargılamanın yenilenmesi yoluna, verilen hükmün kesinleşmesine rağmen, yargılamanın yeniden yapılmasını sağlamak amacıyla başvurulmaktadır.

Alınan temyiz dilekçelerinin, en geç üç gün içinde taahhütlü olarak Danıştay veya ait olduğu mahkeme başkanlığına gönderilmesi gerekir.