Veritabanı Sistemleri Ara 5. Deneme Sınavı

Bir veritabanının yaşam döngüsü fazları sırasıyla
1. Gereksinim Analizi
2. Veritabanı Tasarımı
3. Uygulama ve Yükleme
4. Operasyon
5. Bakımdır.

Veri, ham gözlemler, işlenmemiş gerçekler ya da izlenimlerdir. Bu gözlemler, gerçekler ya da izlenimler harf, rakam ya da çeşitli sembol ve işaretler yardımıyla temsil edilir.

Gereksinim Analizi: Bu fazda yapılan işlemler;
• Mevcut veri işleme süreçlerinin analizi,
• Genel işletme işlevleri ve onların veritabanı ihtiyaçlarının analizi,
• İşletmede kullanılan bilgi sisteminin yeni veritabanına ihtiyacının ortaya konulmasıdır.

Hiyerarşik veritabanlarında kullanılan veri modelinde kayıtlar, ilişkileri temsil eden ve ağaç yapısına benzeyen kök ve dallar biçiminde hiyerarşik bir yapıda oluşturulur. Bu yapı, başlangıç noktası ağacın kökü, bağlantılı kılınacak noktalar dallar ve ana dallara bağlı alt dallar olarak düşünülebilen bir yapı biçimindedir.

Veritabanı, (database) herhangi bir konuda birbiriyle ilişkili olan ve amaca uygun olarak düzenlenmiş, mantıksal ve fiziksel olarak tanımlanmış veriler bütünüdür.

MS SQL Server, Oracle, MySQL ve Sybase gibi yazılımlar veritabanı yönetim sistemi yazılımlarındandır. MS Word veritabanı yönetim sistemi yazılımlarından biri değildir.

Seçme, eylem, çapraz, parametre ve SQL sorguları sorgu türleridir.

Veri tabanı tasarım aşamaları üç aşamadan oluşmaktadır. Bunlar kavramsal veri modelleme (conceptual data modeling), mantıksal veri modelleme (logical data modeling) ve fiziksel veri modellemedir (physical data modeling).

Access veri tabanına tablo eklemenin çeşitli yolları vardır. Yeni bir veri kaynağı varsa yeni tablo oluşturularak veri tabanına eklenebilir ve alanlar tanımlanarak veri girişi yapılabilir. Access’te tabloların yapısı dinamiktir ve üzerinde işlem yapılabilir. Veri tabanında daha önce oluşturulmuş bir tablonun alan veri türü değiştirilebileceği gibi ihtiyaç duyulursa yeni alan da eklenebilir. Veri tabanında oluşturulan her tabloya içeriğine göre bir ad verilmelidir. Tabloların içeriğe göre adlandırılması hangi bilgilerin hangi tabloda olabileceğini kolay bulmayı sağlar. Access’te tablo isimleri en fazla 64 karakter uzunluğu ile sınırlıdır.

Veritabanı yaklaşımından önce kullanılan ve geleneksel dosya sistemi olarak ifade edilen yaklaşımda veriler bilgisayarda ayrı ayrı dosyalar biçiminde saklanmaktaydı.

Bire bir ilişkideki varlık kümeleri tablolara dönüştürülür. Öznitelikler ise tabloların sütunlarını oluşturur. İlişkileri oluşturmak için, bir varlık kümesinin anahtar özniteliği tabloda birincil anahtar olarak tanımlanır ve bu birincil anahtar diğer tabloda yabancı anahtar olarak belirlenir. İlişkideki anahtar özniteliklerin hangisinin birincil anahtar veya yabancı anahtar olacağına tabloların içereceği bilgilere göre karar verilir.

• İşletmenin genelini kapsayan iş kavramlarını kapsar.
• İşletmenin genelini kapsayan iş kavramlarını kapsar.
• Stratejik veri projelerinde en sık kullanılan veri modelidir.
• Kullanıcı gereksinimlerini karşılamak için oluşturulur. Proje yöneticisi tarafından proje süreç izlemede kullanılır. 
• Yüksek seviye veri yapılarını içerir.
• Yetkili ve yöneticilerin tüm seviyelerdeki mimari tanımların veri prensibini anlayabilecekleri teknik olmayan isimler kullanılır. 
• Varlıklar, ilişkiler ve bunların özelliklerini içerir. 

Tablo içindeki kayıtların ve alanların sıralamasının bir önemi yoktur. Böylece veri, ilişkisel veri tabanında sunucudaki fiziksel depolama alanından bağımsız olarak tutulmuş olur. Her tabloda tablo içindeki satırları benzersiz olarak ifade etmekte kullanılan en az bir alan bulunur. Verilen tablo içinde tutulan tema bir nesne veya hareket olabilir.

Bir özniteliğin alabileceği değerlerin tümünün oluşturduğu kümeye etki alanı (domain) denir.

Varlık ilişki modelleme bir işletme veya iş alanında kullanılan verilerin detaylı ve mantıksal gösterimidir.

Her bir varlık kümesinin özellikleri olur. Öznitelik, işletmede kullanılan varlık kümesinin özellikleri veya karakteristikleridir (izleyen kesimde anlatılacak olan İlişkilerinde öznitelikleri olabilir). Modelde öznitelikler oval ile gösterilir ve içine adı yazılır. Öznitelik bağlı olduğu varlık kümesine düz çizgi ile bağlanır Öznitelikleri adlandırırken ilk harfi büyük karakter ile başlayıp ikinci kelime var ise alt çizgi ile birleştirerek yazılır. İzleyen kesimde anlatılacak ilişkilerinde öznitelikleri tanımlanabilir. Geleneksel varlık ilişki modelinde bir varlık kümesi ilişkili olduğu varlık kümesinin özniteliğini içermez. Bu özellik veritabanında verinin tekrarlanmasını önler.

Yukarıdaki şeklin karşılığı ilişki kümesidir. İlişki kümesi baklava dilimi olarak gösterilir.

Fark, bir işlemin yapılması esnasında birincide olan ancak ikincisinde olmayan kayıtları getirmektedir.

Kavramsal veri modeli veri tabanında saklanacak verilerin, kısıtlarının ve ilişkilerinin bir gösterimidir. Mantıksal veri modeli (logical data model) Kavramsal modelin seçilen veritabanı yönetim sisteminin veritabanı şemasına dönüştürülmesidir. Fiziksel veri modeli (physical data model) veri süreklilik teknolojisinin belirli bir sürümü ile bağımlı, tamamıyla bağlanmış veri modelidir.

Çok parçalı alan: Aynı alanda iki veya daha fazla farklı bilgiyi tutar. Örneğin Şekil 3.9’da gösterildiği gibi postakodu ve şehir bilgilerini saklamak için [PostakoduSehir] adında tek bir alan tanımlamak yanlış olacaktır. Bu durumda tablo içinden postakodu ve şehir adına göre arama veya sıralama yapmak güçleşecektir.