Veritabanı Sistemleri Ara 7. Deneme Sınavı

Gelişmiş son kullanıcılar: VTYS’nin sağladığı özellikler yardımıyla ayrıntılı olarak belirledikleri karmaşık gereksinimlerini karşılamak amacıyla veritabanını kullanan gruptur. Mühendisler, bilim adamları, işletme analistleri vb. bu gruptaki kullanıcılara örnek olarak verilebilir.

Bir özniteliğin değeri varlık kümesi içindeki tüm varlık örnekleri için girilmesi zorunlu ise zorunlu öznitelik olarak adlandırılır. Varlık kümesi içindeki her bir örnek için değer girilmesi zorunlu olmayan öznitelikler ise seçimli öznitelik olarak adlandırılır. Basit (atomik) öznitelik organizasyon için anlamlı daha küçük parçalara bölünemez. Örneğin Araç varlığının özniteliklerinin tamamı (Şasi_No, Renk, Ağırlık ve Motor_güc) basit özniteliklerden oluşur. Ancak bazı öznitelikler daha detay bilgileri içeren anlamlı alt parçalara bölünebilir. Bu tip öznitelikler birleşik öznitelikler (çok parçalı) olarak adlandırılır. Bir varlığın özniteliği sadece tek değer alıyorsa buna tek değerli öznitelik (single valued attribute) denir. Örneğin Çalışan varlık kümesi için Çalışan_no özniteliği tek değerli özniteliktir. Bir varlığın özniteliği birden çok değer alıyorsa buna çok değerli öznitelik (multivalued attribute) denir. Varlık kümesindeki her bir örnek için farklı değer alan özniteliğe anahtar öznitelik denir. Bazı öznitelik değerleri veritabanında depolanan diğer ilişkili özniteliklerden hesaplanabilir veya türetilebilir. Bu oluşturulan yeni özniteliğe türetilen öznitelik (derived attribute) denir.

Çözüm: Veri tekrarı ve veri tutarsızlığını önler.
• Veri paylaşımına olanak verir.
• Uzmanlık bilgisine ihtiyaç duyulmayacak derecede kullanım kolaylığı sağlar.
• İhtiyaç duyulan veriye, tanımlanmış kullanıcı yetkileri kapsamında kolaylıkla erişilmesini sağlar.
• Veri güvenliği ve gizliliğini güçlü bir biçimde yerine getirir.
• Veriler ve uygulamalarla ilgili standart yapı ve kuralların olması kullanım kolaylığı sağlar.
• Verileri yedekleme ve kurtarma konusunda kolaylık sağlayan programlar barındırır.

1960’lı yılların basında Charles Bachman tarafından IDS (Integrated Data Store-Bütünleştirilmiş Veri Depolama) adıyla ilk genel amaçlı veritabanı yönetim sistemi geliştirilmiştir.

Verileri satırlar ve sütunlar biçiminde düzenlemek için tasarlanmış olan veritabanı yönetim sistemleri grafik unsurları ve multimedya unsurlarını kullanmaya pek uygun değildir. Bu nedenle bu eksikliği gidermek amacıyla nesneye yönelik veri modelleri geliştirilmiştir. Söz konusu bu modelleri kullanan veritabanları da nesneye yönelik veritabanı olarak adlandırılmaktadır.

İlişkisel veri tabanında veriye Yapılandırılmış Sorgu Dili (Structured Query Language, SQL) ile erişilebilir. SQL, ilişkisel veri tabanı oluşturma, düzenleneme, bakım ve sorgulama işlemlerinin yapılabildiği standart bir dildir.

Veri tabanı yazılımlarını sunucu veri tabanı yönetim sistemleri ve masaüstü veri tabanı yönetim sistemleri olarak iki gruba ayırmak mümkündür. Sunucu veri tabanı yönetim sistemleri karmaşık ve pahalı sistemlerdir. Kullanımı üst düzey bilgi ve beceri gerektirir. Masaüstü veri tabanı yönetim sistemleri ise basit ihtiyaçların karşılanması için kullanılan, kişisel bilgisayarlarda çalışan ve elde edilmesi kolay olan ucuz sistemlerdir.

Veri tabanı yaşam döngüsü beş aşamadan meydana gelmektedir.
• Gereksinim Analizi
• Veri tabanı Tasarımı
• Uygulama ve Yükleme
• Operasyon
• Bakımdır.

Bir alanda birden fazla aynı türden bilgi varsa bu alan Çok Değerli Alandır.

A, B, C, D şıkları Access bulunan veri türleridir. E şıkkı Access de bulunan bir veri türü değildir.

Microsoft Access, veri tabanı yönetim sistemleri arasına çok sonradan girmiş olmasına rağmen en yaygın kullanılan masaüstü veri tabanı yönetim sistemleri yazılımlarından biridir. 90’lı yılların başında ortaya çıkan MS Access, ilk masaüstü ilişkisel veri tabanı yönetim sistemidir. MS Access’in bu kadar yaygın kullanılmasının en önemli nedeni küçük ölçekli veri tabanları için çok kullanışlı bir yazılım olması ve yazılım araçlarının yüksek kullanıcı kolaylığına sahip olmasıdır.

Ortak alan bir tabloda birincil anahtar ise diğer tabloda yabancı anahtardır.

Kavramsal veri modeli; İşletmenin genelini kapsayan iş kavramlarını kapsar.
• Stratejik veri projelerinde en sık kullanılan veri modelidir.
• Kullanıcı gereksinimlerini karşılamak için oluşturulur.
• Proje yöneticisi tarafından proje süreç izlemede kullanılır.
• Yüksek seviye veri yapılarını içerir.

MS Access’in bu kadar yaygın kullanılmasının en önemli nedeni küçük ölçekli veritabanları için çok kullanışlı bir yazılım olması ve yazılım araçlarının yüksek kullanıcı kolaylığına sahip olmasıdır.

Sorgu Türleri;

• Seçme Sorgusu,
• Eylem Sorgusu,
• Çapraz Sorgu,
• Parametre Sorgusu,
• SQL Sorgudur. Eylem Sorguları;
• Tablo oluşturma Sorgusu,
• Ekleme Sorgusu,
• Güncelleştirme Sorgusu,
• Silme Sorgusudur.

Formlar, verilerle çalışmaya yönelik kullanımı kolay bir biçim sunan arayüzlerdir. Formlara komut düğmeleri gibi işlevsel öğeler eklenebilir. Bu düğmeler yardımıyla formda hangi verilerin görüntüleneceği belirlenebilir, diğer formları veya raporları açmak ve çeşitli görevleri gerçekleştirmek üzere programlanabilir. 

Görünümlerin kullanılmasının avantajları şunlardır:
• Çok uzun ve karmaşık sorgulardan bir görünüm oluşturarak karmaşık sorguyu çalıştırmak yerine görünümdeki basit bir seçim işlemi ile sorguyu tamamlayabiliriz.
• Kullanıcıların tablo veya tabloların yapısını görmesini engeller. Böylece güvenlik anlamında, tabloların yapısını bilmeyen kullanıcıların tablolara müdahale etmesi engellenmiş olur. İlave olarak uygulama geliştirici veya kullanıcılara sadece görünümlere erişim hakkı verip tablolara erişim hakkı vermeyerek ekstra güvenlik sağlanabilir.
• Birden fazla fiziksel veya mantıksal veri tabanına erişmek yerine, tek bir veri tabanından veri alınıyormuş gibi veri getirilebilir.
• Gelen veriler üzerinde matematiksel işlemler veya biçimlendirme işlemleri yapılarak alan değeri gibi gösterilebilir.
• Veri tabanını mantıksal gruplara ayırıp (yıllar, modeller vb.) daha kolay raporlama ve daha yüksek performans alınabilir.

Veri, saklamaya ihtiyaç duydugumuz her türlü bilgidir. Veritabanı ise birbiriyle ilişkili her türlü bilginin belli bir sistematik ile biraraya gelmesi ile oluşan bilgi topluluğudur. Veritabanını daha basit sekilde tanımlayacak olursak, kendi amacınız dogrultusunda düzenlemis oldugunuz bilgi toplulugudur diyebiliriz.

Varlık ilişki modelinde Zayıf Varlık Kümesi iç içe iki tane dikdörtgen ile gösterilir

Access veri tabanında oluşturulan bir raporda aşağıdaki düzenlemeler yapılabilir. • Gruplandırma, sıralama veya toplamlar ekleme
• Koşullu biçimlendirmeyle verileri vurgulama
• Renk ve yazı tiplerini özelleştirme
• Logo veya arka plan görüntüsü ekleme.