VIII-XIII. Yüzyıllar Türk Edebiyatı Ara 10. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Manjuşri nama samgiti adlı eser aşağıdaki mütercimlerden hangisi tarafından çevrilmiştir?
Küntsün Şeli Tutung |
Prajnaraksita |
Karunadas |
Samghaşri |
Punyaşrı |
14. yüzyıl mütercimlerinden Karunadas, Tibetçeden 1302 tarihinde Manjuşri nama samgiti adlı eseri tercüme etmiştir. Doğru cevap C'dir.
2.Soru
747 yılında Ötüken’den ayrılıp Isık Göl’ün güneyi ile İsficap’tan Çu ve İli havzalarına kadar olan bölgeyi yurt edinen Türk boyu aşağıdakiler hangisidir?
Karluk |
Uygur |
Basmıl |
Çiğil |
Yağma |
Karluklar, 747 yılında Ötüken’den ayrılıp Isık Göl’ün güneyi ile İsficap’tan Çu ve İli havzalarına kadar olan bölgeyi yurt edinmişlerdir
3.Soru
İbn Bîbî’nin 1281’de tamamladığı Selçuklu tarihi aşağıdakilerden hangisidir?
el-Evâmirü’l-Alâ’îye
|
İhtiyârât-ı Muzafferî
|
Târîh-i Âl-i Selçuk
|
Fütüvvet-nâme
|
İşrâkât
|
4.Soru
Samghaşri, XIV. yüzyılda yaşamış Uygur mütercimlerindendir. Samghaşri aşağıdaki eserlerden hangisini Tibetçeden tercüme etmiştir?
Manjuşri Sadhana |
Manjuşri nama samgiti |
Maitrisimit |
Avolokiteşvara Sadhana |
Kayacakra Sadhana |
Karunadas, Tibetçeden Manjuşri nama samgiti adlı eseri,Prajnaraksita, Toharcadan Maitrisimit’i adlı eseri ve Punyaşrı, Tibetçeden Avolokiteşvara Sadhana ve Kayacakra Sadhana adlı eserleri çevirmişlerdir. Manjuşri Sadhana adlı eser ise Samghaşri tarafından Tibetçeden tercüme edilmiştir. Doğru cevap A'dır.
5.Soru
Kök Türk yazıtlarında Uygurlar hangi isimle anılmıştır?
Kao-chü |
Kao-che |
Tölis |
Tokuz Oğuz |
On Uygur |
Uygurlar, 745 yılında kendi kağanlıklarını kuruncaya kadar diğer Türk boylarıyla bir arada yaşamışlardır. Uygurlar, Kao-chü / Kao-che “yüksek arabalılar” adıyla anılmışlardır. 6. yüzyılda Tölis/Tölös (Tieh-le) birliğinin içinde yer alan boylardan biri olduğu bilinmektedir. Uygurlar, Kök Türk yazıtlarında Tokuz Oğuz ya da Oğuz adıyla da anılmışlardır. Uygurlara ait metinlerde ise genel olarak On Uygur adı geçmektedir. Doğru yanıt D’dir.
6.Soru
Divanü Lugati’t-Türk’uü bir sahaftan satın alan kişi ve tarihi aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
Ali Emirî, 1913
|
Kilisli Rıfat, 1915
|
Ali Emirî Efendi, 1917
|
Kilisli Rıfat, 1919
|
Besim Atalay, 1920
|
7.Soru
Bugut yazıtıyla ilgili olarak aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
Yazıt, İstemi Yabgu döneminde dikilmiştir. |
Yazıt Soğdça ve Sanskritçe metinlerden oluşmaktadır. |
Bugün Moğolistan’ın Arhangai eyaletindeki Tsetserlig ilçesinde müzede bulunmaktadır. |
Yazıtın Türk diliyle kaleme alınmaması, Türk dilinin o dönemde yazı dili olmadığını göstermektedir. |
Yazıt, Budist faaliyetleri ile tanınan Taspar Kağan’ın, Budist olan Soğdlu din adamları ya da tüccarlarla olan münasebeti sonucunda oluşturulmuştur. |
Yazıtın üç tarafı Soğdca, bir tarafı ise Sanskritçedir. Başka bir ifadeyle yazıt, Türk diliyle kaleme alınmamıştır. Köktürk Kağanlığının ilk dönemine ait olan Bugut yazıtının Türk diliyle kaleme alınmaması, Türk dilinin o dönemde yazı dili olmadığı anlamına gelmez. Yazıtın, Budist faaliyetleri ile tanınan Taspar Kağan’ın, Budist olan Soğdlu din adamları ya da tüccarlarla olan münasebeti sonucunda Soğdca ve Sanskritçe yazıldığı düşünülmektedir. Hatta “Soğdca yüzlerin analizi, metinde Soğdcada hiç rastlanılmayan anlatım unsurlarının varlığını göstermiştir. Pek çok anlatım öğesinin daha geç tarihli kağanlık yazıtlarındaki kullanımlarına denk gelmesi metnin Türkçede kaleme alınıp Soğdcaya çevrildiği görüşünü hâkim kılmıştır.” Şayet Türk diliyle yazılıp Soğdcaya çevrilmişse, Türkçe yazılmış olan ilk şeklin kayıp olduğu da düşünülebilir. doğru cevap D'dir.
8.Soru
Semireçiye/Yedisu bölgelerinde bulunan Uygur ve Süryani harfleriyle yazılmış çok sayıda Hristiyan Uygur yazıtları hangi yüzyıllar olarak tarihlenmektedir?
X- IX |
X-XI |
XI-XII |
XII-XIII |
XIII-XIV |
Semireçiye/Yedisu bölgelerinde bulunan Uygur ve Süryani harfleriyle yazılmış çok sayıda Hıristiyan Uygur yazıtları bulunmaktadır ve bu kitabeler XIII-XIV yüzyıllar arası olarak tarihlendirilmektedir. Doğru yanıt E’dir.
9.Soru
Türkistan coğrafyasında Türkçe ve manzum yazılan ilk eser hangisidir?
Kutadgu Bilig |
Dîvânu Lugâti’t-Türk |
Atebetü’l-Hakayık |
Yarkend Hukuk Belgeleri |
Kur’an Tercümeleri |
Ahmet Kartal, yukarıda zikredilen hususlardan hareketle, Türkistan coğrafyasında Türkçe ve manzum yazılan ilk eser olan Kutadgu Bilig’in, söylenilenlerin aksine Türklerin daha önce şiirlerinde kullandığı ve “aa bb cc…” şeklinde kafiyelendirdiği şiir yapısıyla, Arap edebiyatında gördüğü mesnevi formu arasındaki paralellikten dolayı bu nazım şeklini rahatlıkla kullandığının söylenebileceğini dile getirmiştir. Sorunun doğru cevabı A seçeneğidir.
10.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Atebetü’l-Hakayık'ın nüshalarından biridir?
Fergana Nüshası |
Viyana Nüshası |
Semerkand Nüshası |
Berlin Nüshası |
Rylands Nüshası |
Eserin Semerkand nüshası mevcuttur.
11.Soru
Adını Güney Sibirya’da bugünkü Hakas ve Tuva Cumhuriyetleri içinde kalan bir bölgeden alan yazıtlar, Abakan, Bayın Köl, Çaa Köl, Tes, Tuba, Turan Elegest, Uybat, Uyuk gibi nehirlerin kenarlarında bulunan ve sayıları yaklaşık 150’yi bulan eski Türk runik harfli yazıtlardır. Yazıtlar üzerine birçok ilim adamı araştırmalarda bulunmuş ve görüşlerini açıklamışlardır. Rus ve Fin heyetlerinin bölgedeki araştırmaları bu yazıtların bulunuşunu, yayınların yapılabilmesini ve korunmasını sağlamıştır. Bu yazıtların Kırgızlara ait olduğu düşüncesi çok eskiden beri savunulan bir düşünce olmuştur.
Yukarıda hangi yazıt hakkında bilgi verilmektedir?
Karabalgasun Yazıtları |
Hoytu Tamir Yazıtları |
Yenisey Yazıtları |
Dağlık Altay Bölgesi Yazıtları |
Moğolistan Yazıtları |
Adını Güney Sibirya’da bugünkü Hakas ve Tuva Cumhuriyetleri içinde kalan bir bölgeden alan yazıtları, Yenisey vadisinde bu nehre veya kollarına dökülen Abakan, Bayın Köl, Çaa Köl, Tes, Tuba, Turan Elegest, Uybat, Uyuk gibi nehirlerin kenarlarında bulunan ve sayıları yaklaşık 150’yi bulan eski Türk runik harfli yazıtlardır. Yazıtlar üzerine birçok ilim adamı araştırmalarda bulunmuş ve görüşlerini açıklamışlardır. Rus ve Fin heyetlerinin bölgedeki araştırmaları Yenisey yazıtlarının bulunuşunu, yayınların yapılabilmesini ve korunmasını sağlamıştır. Bu yazıtların Kırgızlara ait olduğu düşüncesi çok eskiden beri savunulan bir düşünce olmuştur. Bu düşüncenin oluşmasında, yazıtların bulunduğu bu bölgede Kırgızların yaşamış olmalarının etkisi büyüktür.
Doğru yanıt C'dir.
12.Soru
“Yukarıda gök, aşağıda yer yaratıldığında ikisinin arasında insanoğlu yaratılmış" ifadesi ile başlayan yazıt aşağıdakilerden hangisidir?
Bilge Kagan Yazıtı |
İhe-Nur Yazıtı |
Tonyukuk Yazıtı |
Köl Tigin Yazıtı |
Hangiday Yazıtı |
“Yukarıda gök, aşağıda yer yaratıldığında ikisinin arasında insanoğlu yaratılmış" ifadesi Köl Tigin Yazıtından (Doğu Yüzü) alınmıştır. Sorunun doğru cevabı D seçeneğidir.
13.Soru
Mesnevilerin giriş bölümünde yer alan ve Allah’ın anılıp övüldüğü hamd’i konu alan
bölüme verilen ad aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
Tevhid |
Naat |
Fahriye |
Tahmid |
Dua |
Mesnevilerin giriş bölümünde yer alan ve Allah’ın anılıp övüldüğü hamd’i konu alan
bölüme tahmid adı verilir.
14.Soru
14. yüzyılın başlarında Cemal Karşi tarafından yazılan eser aşağıdakilerden hangisidir?
Mülhakatüs - sürah. |
Divanı lügatı Türk. |
Mesnevi. |
Cümcüme name. |
Mirac name |
Mülhakatüs sürah. Cevap A'dır.
15.Soru
Karahanlı yazı dilini en iyi yansıtan ve Karahanlı yazı dilinin özellikleri hakkında bilgi edinebileceğimiz yegane kaynak aşağıdakilerden hangisidir?
Divanu Lügati't-Türk |
Kutadgu Bilig |
Atabetü'l-Hakayık |
Yerkent Hukuk Belgeleri |
Kur'an Tercümeleri |
Dört asır hükümranlık sürmüş olan Karahanlı devletinden günümüze kalan Türkçe eser sayısı fazla değildir. Karahanlı yazı diliyle yazılmış eserler şunlardır:
1. Kutadgu Bilig
2. Dîvânu Lugâti’t-Türk
3. Atebetü’l-Hakayık
4. Yarkend Hukuk Belgeleri
5. Kur’an Tercümeleri
Bunlar arasında Karahanlı yazı dilini en iyi yansıtan eser, kuşkusuz Kutadgu Bilig’dir. Kutadgu Bilig, Karahanlı yazı dilinin özellikleri hakkında bilgi edinebileceğimiz yegâne kaynaktır. Bu bilgi doğrultusunda doğru cevap B şıkkıdır.
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Karahanlı yazı diliyle yazılmış eserlerden değildir?
Kuran tercümeleri. |
Mesnevi. |
Hüsrevü Şirin. |
Atabetül Hakayık. |
Kutatgu bilig. |
Hüsrev-ü Şirin. Cevap C'dir.
17.Soru
Çin kaynaklarında Türk sözünün yer alış şekli, aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
Cucen
|
Asena
|
Si-Hayi
|
Kin-San
|
Tukyu
|
18.Soru
Yusuf Has Hacip tarafından 1069 da Kaşgarda tamamlanan eser aşağıdakilerden hangisidir?
Kutatgu bilig. |
Mesnevi. |
Atabetül Hakayık. |
Cümcüme name. |
Mirac name. |
Kutatgu Bilig.Cevap A'dır.
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Uygur Bozkır Devleti’ne son vermiştir?
Moğollar |
Göktürkler |
Tibetliler |
Araplar |
Kırgızlar |
839-840 yılları Uygurların iç karışıklık ve kıtlıkla mücadele ettiği yıllardır. Uygur Türklerinin bu durumundan yararlanan Kırgızlar, 840 yılında Uygur Bozkır Devleti’ne son vermişlerdir. Doğru cevap E’dir.
20.Soru
Uygurlar Köktürk yazıtlarında hangi isimle geçmektedir
Tokuz Oguz |
Türgiş |
Kırkız |
Kurıkan |
Tarduş |
Uygurlar, Kök Türk yazıtlarında Tokuz Oguz ya da Oguz adıyla da anılmışlardır. Doğru cevap A’dır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ