VIII-XIII. Yüzyıllar Türk Edebiyatı Final 13. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdaki eserlerden hangisi Mevlana'ya aittir?
Kitâbu Evsâfı Mesâcidi’ş-şerîf |
Çarh-nâme |
Ma’ârif |
Mecâlis-i Seb’a |
İbtidâ-nâme |
Kitâbu Evsâfı Mesâcidi’ş-şerîf ve Çarh-nâme Ahmed Fakih'e, Ma’ârif ve İbtidâ-nâme Sultan Veled'e,Mecâlis-i Seb’a ise Mevlana'ya aittir. Doğru cevap D'dir.
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi "İbtida-name, Rebab-name ve İntiha-name"nin müellifidir?
Sultan Veled |
Ahmed Fakih |
Gülşehri |
Yunus Emre |
Mevlana |
Eserler, Sultan Veled'e aittir.
3.Soru
Divan-ı Kebir eseri kime aittir?
Yunus Emre |
Ahmed-i Gazzali |
Sena'i |
Mevlana |
Şeyh Attar |
Mevlana
4.Soru
Farsça olarak kaleme alınan “Lemeât” isimli eserin sahibi kimdir?
Evhadüddin-i Kirmanî |
Mevlana Celaleddin Rumî |
Yunus Emre |
Fahreddin-i Irakî |
Seyf-i Fergânî |
Fahreddin-i Irakî, uzun süre kaldığı Hindistan’dan hacca gitmiş, oradan Anadolu’ya gelerek büyük sufî Sadreddin-i Konevî’nin Fusûs dersine devam etmiştir. Bu derslerden aldığı ilham ile aşk hakkında en tanınmış eserlerden biri olan Lemeât’ı Farsça olarak kaleme almıştır. Deh-fasl diye de anılan Uşşâk-nâme isminde yine Farsça bir mesnevisi vardır. Doğru cevap “D” şıkkıdır.
5.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Ahmed Fakih'in eseridir?
Ma’ârif |
Rebâb-nâme |
İbtidâ-nâme |
Divan-ı Kebir |
Kitâbu Evsâfı Mesâcidi’ş-şerîfe |
Ma’ârif, Rebâb-nâme ve İbtidâ-nâme adlı eserler Sultan Veled'e, Divan-ı Kebir ise Mevlana'ya aittir. Kitâbu Evsâfı Mesâcidi’ş-şerîfe ise Ahmed Fakih'in eseridir. Doğru cevap E'dir.
6.Soru
Mısraların ortada ve sonda kafiyelenerek bir beytin dört mısra haline getirilmesi kim ile başlamıştır?
Mevlana |
Yunus Emre |
Nesimi |
Şems-i Tebrizi |
Şeyh Selahaddin |
Mısraların ortada ve sonda kafiyelenerek bir beytin dört mısra haline getirilmesi de Mevlana ile başlamıştır. Bu durum daha sonraki şairlerde özellikle Yunus Emre ve Nesîmî’de yaygın şekilde kendini gösterecek ve Türk şiirinin Eski Türkçeden gelen bir görünümü olacaktır.Doğru cevap A'dır.
7.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Mukaddimetü’l-Edeb’in Harezm Türkçesi’ne yapılmış yirmiye yakın nüshasından biri değildir?
Yozgat nüshası |
Roma nüshası |
Paris nüshası |
Berlin Nüshası |
Suşter nüshası |
Mukaddimetü’l-Edeb’in bugüne kadar pek çok nüshası bulunmuştur. Eserin Harezm Türkçesi’ne yapılmış yirmiye yakın nüshası tespit edilmiştir. Bu nüshalardan bir kısmı şunlardır:
1. Yozgat Nüshası (Kayıt No: 396; Tarihi: 25 Mayıs 1257),
2. Berlin Nüshası (Kayıt No: Orient Fol. 66; Tarihi: 1282),
3. Paris Nüshası (Kayıt No: Supplément turc 287; Tarihi: XII. yy.),
4. Şuşter Nüshası (Tarihi: XIII. yy.),
5. İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi Nüshası (Kayıt No: Edebiyat nr. 4655; Tarihi:1315)
Doğru cevap B’dir.
8.Soru
Ebü’l-Hasan el-Eş’arî tarafından kurulan ve aklın hiçbir zaman gerçeğe
ulaşamayacağı ileri sürülen akaid/kelam ekolü aşağıdakilerden hangisidir?
Tasavvuf |
Maturidilik |
Heterodoks |
Tarikat |
Eş’arilik |
Eş’arilik: Ebü’l-Hasan el-Eş’arî tarafından kurulan akaid/kelam ekolü. Aklın hiçbir zaman gerçeğe ulaşamayacağı ileri sürülen bu ekolde, kulların mutluluğu, ancak kayıtsız şartsız inanmakla bulabilecekleri belirtilmektedir.
9.Soru
Mevlana'nın Hüsâmî-nâme adıyla da andığı, tarikata mensup olanları
(müritleri) ve acemileri irşat etmek ve toplumun eğitimi için yazdığı eserinin adı aşağıdakilerden hangisidir?
Divan-ı Kebir |
Fîhi Mâ Fîh |
Mecâlis-i Seb’a |
Mektûbât |
Mesnevî |
Mevlana'nın Hüsâmî-nâme adıyla da andığı, tarikata mensup olanları
(müritleri) ve acemileri irşat etmek ve toplumun eğitimi için yazdığı eserinin adı Mesnevi'dir.
10.Soru
Gerçek manada Türkçe gazel yazan ilk şair aşağıdakilerden hangisidir?
Yunus Emre |
Gülşehrî |
Bakî |
Ahmed Fakih |
Sultan Veled |
Gerçek manada Türkçe gazel yazan ilk şair Sultan Veled'dir.
11.Soru
Anadolu’da yazılan ilk eser olan Keşfü’l-akabe hangi bilim dalıyla ilgilidir?
Kozmoloji |
Matematik |
Simya |
Astroloji |
Astronomi |
Astronomi Anadolu Selçukluları’nın üzerinde durduğu ve önemli saydıkları bilim
dallarındandır. Anadolu’da yazılan ilk eser olan Keşfü’l-akabe bir astronomi kitabıdır.
12.Soru
Altın Ordu Hanlığı hangi yılda tarih sahnesinden silinmiş ve yerini kendi bünyesinden doğan hanlıklara bırakmıştır?
1499 |
1500 |
1501 |
1502 |
1503 |
15. yüzyılda Timur’un peşi sıra saldırılarına maruz kalan Altın Ordu Hanlığı, bu yüzyılda iyice güçten düşmüş, 1502 yılında tarih sahnesindeki yerini kendisinden doğmuş olan Kırım, Kazan, Sibir, Astrahan ve Nogay Hanlıklarına bırakmıştır. Doğru cevap D'dir.
13.Soru
İslâm’ın doğuşundan yaklaşık bir asır sonra ortaya çıkmış, İslâm dinini akıl ölçü ve kurallarına göre yorumlayan dinî ve felsefî hareket aşağıdakilerin hangisidir?
Emsile |
Mutezile |
İnşa |
Harid |
Maturidilik |
Anadolu Selçuklu Devleti’nin kuruluşunun ilk 150 yılında (yaklaşık 616/1220’ye kadar) ve Danişmendliler döneminde Anadolu’da yazılan eserlerin hemen hepsi tıp, astronomi, matematik, felsefe gibi aklî ve tabiî ilimlere aittir. Bunda, ilk dönem Selçuklu sultanları, şehzadeleri ile Danişmendli devlet adamlarının Mutezile eğilimli olmaları etkili olmuştur. Bu akliyeci geleneğin, XIII ve XIV. asırlarda Tokat ve çevresinde devam ettiğini, İbn Serrâc’ın 715/1315’te yazdığı Teşvîku’l-ervâh ve’l-kulûb isimli eseri göstermektedir. Mutezile, İslâm’ın doğuşundan yaklaşık bir asır sonra ortaya çıkmış, İslâm dinini akıl ölçü ve kurallarına göre yorumlayan dinî ve felsefî bir harekettir. Bu bilgiler ışığında doğru cevap “B” şıkkıdır.
14.Soru
I. Harezm Türkçesi ile yazılmış ilk edebî eserdir.
II. Siyer-i nebî türünden bir eserdir.
III. Ribât-ı Rabguzî tarafından yazılmıştır.
Yukarıda özellikleri sayılan eser aşağıdakilerden hangisidir?
Kısasü’l-enbiyâ |
Mukaddimetü'l-Edeb |
Nehcü’l-ferâdis |
Yarlık ve Bitikler |
Muhabbet-nâme |
Kısasü’l-enbiyâ, Harezm Türkçesi ile yazılmış ilk edebî eserdir. Peygamber kıssalarının bir araya getirildiği siyer-i nebî türünden bir eser olan Kısasü’l- Enbiyâ, 1310 yılında Nâsırü’d-dîn bin Burhânü’d-dîn Rabguzî ya da kısa adıyla Ribât-ı Rabguzî tarafından yazılmış ve dönemin Moğol hükümdarlarından Nâsırüddîn Tok Buga’ya sunulmuştur.
15.Soru
Araplara Türkçe öğretmek, Türkçenin Arapça ile boy ölçüşebileceğini göstermek için 1072-1077 yılları arasında yazılan eserin adı nedir?
Kutadgu Bilig |
Atabetü’l-hakayık |
Divanü Lügati’t-türk |
Yarkend Hukuk Belgeleri |
Cevâhirü’n-nahv fi-Lugâti’t-Türk |
Divanü Lügati’t-türk, Araplara Türkçe öğretmek, Türkçenin Arapça ile boy ölçüşebileceğini göstermek ve
Türklerin diğer milletlerden sadece güç ve kuvvet yönünden üstün olmadığını, bilakis dil,
kültür ve medeniyet bakımından da büyük bir maziye ve geleceğe sahip bulunduğunu ortaya
koymak ve bu durumu Türk olmayan milletlere haber vermek amacıyla yazılmıştır.
16.Soru
Melik Ahmet Gazi'nin ve yanındakilerin kahramanlıklarının anlatıldığı eser aşağıdakilerin hangisidir?
Keşfu’l-akabe |
Mesnevi |
Dânişmend-nâme |
Dede Korkut Hikâyeleri |
Cihâd-nâme |
Danişmendliler, Tokat, Sivas, Amasya ve Çorum yörelerinin Türkleşmesi ve İslâmlaşmasını sağlamışlardır, Türk kültürü ve “Türkmencilik şuuru”na büyük önem vermişlerdir. Nitekim Melik Ahmed Gazi ve beraberindekilerin kahramanlıklarının anlatıldığı Dânişmend-nâme
bu kültürel anlayışın bir mahsulüdür.
17.Soru
Hangisi Anadolu Selçuklu dönemi şairlerinden değildir?
Kerimüddin-i Nişaburî |
Ebu Bekir bin Zekî el-Konevî |
Taceddin-i Haletî |
I. Alaaddin Keykubad |
Sa’deddin Mes’ud |
I. Alaaddin Keykubad Anadolu Selçuklu devleti sultanlarındandır.
18.Soru
Alp Arslan (1063-1072) zamanında giderek artmış olan akınlarla nerenin ele geçirilmesiyle Ermenistan ve Gürcistan’daki Bizans nüfuzu ortadan kaldırılmıştır?
Alp Arslan (1063-1072) zamanında giderek artmış olan akınlarla nerenin ele geçirilmesiyle Ermenistan ve Gürcistan’daki Bizans nüfuzu ortadan kaldırılmıştır?
Ammu^riye |
Hunas |
S¸irvan |
Malazgirt |
Ayasluk |
Batıya yapılan bu akınlar Alp Arslan (1063-1072) zamanında giderek artmış, S¸irvan’ın ele geçirilmesiyle Ermenistan ve Gürcistan’daki Bizans nüfuzu ortadan kaldırılmıştır.
19.Soru
Oğuz Türkçesinin XI. yüzyılın ikinci yarısındaki dil yapısı hakkında en doğru bilgiyi veren ve Kâşgarlı Mahmud tarafından kaleme alınan eser aşağıdakilerden hangisidir?
Garîb-nâme |
Behçetü’l-hadâyık |
Dîvan-ı Hikmet |
Mecmû’atü’n-nezâ’ir |
Dîvanü Lügati’t-Türk |
Oğuz Türkçesinin XI. yüzyılın ikinci yarısındaki dil yapısı hakkında en sağlıklı bilgiyi veren Kâşgarlı Mahmud’un Dîvanü Lügati’t-Türk’üdür.
20.Soru
1368-1369 yıllarında Hüsam Kâtip tarafından yazılmış manzum eser aşağıdakilerden hangisidir?
Cümcüme-Nâme |
Mi’râc-nâme |
Muhabbet-Nâme |
Hüsrev ü Şîrîn |
Nehcü’l-Ferâdîs |
Cümcüme-nâme ya da Dâsitân-ı Cümcüme, Altın Ordu’da 1368-1369 yıllarında Hüsam Kâtip tarafından yazılmış manzum bir eserdir. Eser Harezm Türkçesine Feridüddin Attar’ın Farsça Cümcüme-nâme adlı eserinden tercüme edilmiştir. Mesnevi tarzında yazılmış bu eserde, Hz. İsa ile Kesikbaş menkıbesi anlatılmaktadır. Doğru cevap A'dır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ