VIII-XIII. Yüzyıllar Türk Edebiyatı Final 3. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
XII.-XIII. yüzyılda Anadolu'da ilk Türkçe eser yazma geleneği hangi şehirde başlamıştır?
Erzurum |
Sivas |
Erzincan |
Amasya |
Kayseri |
Türk dili, edebiyatı ve kültürü açısından oldukça önemli olan Dede Korkut Hikâyeleri, XIV. asırda Amasya’da derlenmiştir. Anadolu’da ilk Türkçe eser yazma geleneği, yine Amasya’da başlamıştır.
2.Soru
Türkler hangi devlet vasıtasıyla Hanefî ve Sünnî mezhebini benimsemişlerdir?
Karahanlılar |
Karamanoğulları |
Samanoğulları |
Büyük Selçuklu Devleti |
Uygur Devleti |
Diğer İslâmî mezheplere nazaran, iç tutarlılığa önem veren bir aklîleşme süreci geçirmesi, içtimaî ve siyasî gerçeklik dikkate alınarak hayatın hakkını vermesi, milleti oluşturup ona millî şahsiyet veren değerlere hoşgörüyle yaklaşması, bugün bile evrensel hüviyete sahip insan hak ve özgürlükleri konusunda asırlarca önceden oldukça hassas ve duyarlı bir tavır geliştirmesinden dolayı Türkler, yine bir Türk-İslâm devleti olan Samanoğulları vasıtasıyla İslâm dininin Hanefî ve Sünnî mezhebini benimseyip ona bağlanmışlardır.
3.Soru
Altın Ordu sahasına ait metinlerde dil bakımından aşağıdakilerden hangisi öne çıkmaktadır?
Karahanlı türkçesi. |
Çağatay türkçesi. |
Oğuz- Kıpçak türkçesi. |
Azeri türkçesi. |
Kanglı türkçesi. |
Oğuz Kıpçak türkçesi. Cevap C'dir.
4.Soru
Türklerin Anadolu’ya gelmeden önce, İslâm medeniyetine girdikleri dönemde, dil ve edebiyatlarının gelişmiş bir durumda olduğunu gösteren en bariz örneklerden biri olan ve üç binin üstünde kelime kullanılarak yazılan eser aşağıdakilerden hangisidir?
Atabetü’l-hakâyık |
Felek-nâme |
Menâhic-i Seyfî
|
Mantıku’t-tayr
|
Kutadgu Bilig
|
5.Soru
Anadolu'da istihbarat amacıyla kullanılan ilim hangisidir?
Simya |
Matematik |
Astroloji |
Kozmoloji |
Astronomi |
Anadolu Selçuklu Devleti’nde aklî ilimlerde önemli gelişmeler ve değişmeler olmuştur. Bu ilimlerin, sosyal hayattaki teknik uygulamaları geliştirilirken teorik çerçeveleri zenginleştirilmiştir.
Bu ilimlerden ilk göze çarpan ve özellikle istihbarat için oldukça önemli olan astrolojidir. Çünkü astronomi ile matematiğin birleşimine dayanan astroloji, temelinde yer alan kozmolojik ilkelerden hareketle, geleceğe dair olması mümkün ya da muhtemel olayların tespiti konusunda önemlidir. Daima yeni yeni yerler fethetmeyi amaç edinen sultanların sık sık müracaat ettikleri bir ilim olan astroloji, Anadolu Selçuklu sultanları tarafından hem desteklenmiş hem de bu ilimle uğraşan kimseler himaye edilmişlerdir.
6.Soru
Türk edebiyatında Mevlana’nın şahsına eserlerinde yer veren pek çok şair ve yazar vardır. Mevlana’yı üstat ve mürşit (=rehber) olarak kabul eden şair ve yazarlar, ona olan hürmet ve hayranlıklarını söylemekten geri kalmamışlardır. Aşağıdaki beyitte Mevlana’ya yer veren kişi kimdir? Mevlana Hudâvendigâr bize nazar kılalı Anun görklü nazarı gönlümüz aynasıdır
Gülşehrî |
Şeyyad İsa |
Yunus Emre |
Elvan Çelebi |
Kastamonulu Şâzî |
Mevlana ile gençlik yıllarında görüşmüş olması muhtemel Yunus Emre (öl. 1320) onun adına şiirinde yer vermektedir.
7.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Fîhi Mâ Fîh adlı eserin Türkçe çevirisi yapmıştır?
Ahmed Remzi Akyürek-Mecdut Mansuroğlu |
Mithat Bahari-Meliha Tarıkâhya |
Abdülbaki Gölpınarlı-Ahmed Remzi Akyürek |
Mecdut Mansuroğlu-Mithat Bahari |
Abdülbaki Gölpınarlı-Meliha Tarıkâhya |
Fîhi Mâ Fîh adlı eserin Abdülbaki Gölpınarlı ve Meliha Tarıkâhya tarafından yapılmış iki Türkçe çevirisi bulunmaktadır.
8.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Altın Ordu Hanlığı'nın tarih sahnesindeki yerini bıraktığı hanlıklardan biri değildir?
Küçet |
Kırım |
Kazan |
Sibir |
Astrahan |
15. yüzyılda Timur’un peşi sıra saldırılarına maruz kalan Altın Ordu Hanlığı, bu yüzyılda iyice güçten düşmüş, 1502 yılında tarih sahnesindeki yerini kendisinden doğmuş olan Kırım, Kazan, Sibir, Astrahan ve Nogay Hanlıklarına bırakmıştır.
9.Soru
Mevlana eserlerinde aşağıdakilerden hangisine önem vermez?
İlahî aşk |
Tasavvuf |
Halkın hayatı |
Varlığın birliği |
Şiirlerinin şekli |
Eserlerinde daha çok tasavvufla ilgili konular üzerinde durur. Tasavvufun temel noktası olan “vahdet-i vücud” (=varlığın birliği) ve ilahî aşk konularını geniş olarak ele alır. İnsanın kazanacağı erdemler ve yaşayacağı ilahî aşk ile “insan-ı kâmil” mertebesine ulaşacağını belirten Mevlana, anlatılarında halkın hayatına da yer verir. Şiirlerinin şekline ve sanat yönüne fazla önem vermediği görülen Mevlana’nın terci-bendinin bentlerindeki beyit sayıları birbirinden farklıdır.
10.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Atebetü’l-Hakayık'ın nüshalarından biri değildir?
Semerkand |
Ayasofya |
Topkapı |
Seyit Ali |
Fergana |
Eserin Fergana nüshası yoktur.
11.Soru
İsla^m dairesine girerken Türk edebiyatında birden bire ortaya çıkan büyük eser Kutadgu Bilig’te kaç tane Türkçe kelime vardır?
3324 |
3200 |
2925 |
2823 |
2456 |
U¨ç binin üstünde kelime kullanılarak yazılan ve İsla^m dairesine girerken Türk edebiyatında birden bire ortaya çıkan büyük eser Kutadgu Bilig’te 3200 civarında kelime vardır. Bunların 360’ı Arapça, 77’si de Farsçadır. Geriye kalan 2823 kelime de Türkçe'dir.
12.Soru
Ahmet Han bitiği aşağıdakilerden hangisiyle ilgilidir?
Altın ordu yarlık ve bitkileri. |
Muhabbet-name. |
Cümcüme- name. |
Mirac- name. |
Nechül feradis. |
AltınOrdu yarlık ve bitkileri. Cevap A'DIR.
13.Soru
Aşağıdaki dillerden hangisi Anadolu’da konuşulan dillerden değildir?
Hintçe |
Süryanice |
Rumca |
Farsça |
Türkçe |
Anadolu Selçukluları döneminde, Farsça hem resmî belge dili hem de edebî dil olarak kullanıldığı için telif edilen eserlerin büyük bir kısmı Farsça olarak yazılmıştır. Mikail Bayram, yaptığı kütüphane taramaları neticesinde, Anadolu Selçukluları zamanında, yaklaşık 230 eser kaleme alındığını, bunlardan 20 tanesinin yazarının bilinmediğini, geriye kalan eserlerin 80 yazar tarafından oluşturulduğunu belirttikten sonra, bu eserlerden 145’inin Farsça, 68’inin Arapça, 15’inin Türkçe, birkaç eserin de Süryanice ve Ermenice olduğunu belirtmiştir.
14.Soru
Danişmendiye devleti kim tarafından kurulmuştur?
İbn Esir |
Şihabeddin-i Sühreverdî |
Melik Ahmed Gazi |
Rükneddin Süleymanşah |
Evhadüddin-i Kirmanî |
Danişmendiye devleti Melik Ahmed Gazi tarafından kurulmuştur.
15.Soru
Anadolu'da Türk-İslam Döneminde ilk ilmi faaliyetler hangi beylik döneminde başlamıştır?
Danişmendliler |
Saltukoğulları |
Artukoğulları |
Candaroğulları |
Mengücekliler |
Anadolu’da ilk ilmî faaliyetler, 1071-1178 yılları arasında Sivas, Tokat, Amasya, Kayseri, Malatya ve civarlarında hâkimiyet kuran Danişmendliler döneminde ve onların hâkim olduğu bölgelerde başlamıştır
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Sultan Veled'in üçüncü mesnevisidir?
İntihâ-nâme |
İbtidâ-nâme |
Divan |
Ma'ârif |
Rebâb-nâme |
8300 beyiti bulan İntihâ-nâme, Sultan Veled'in üçüncü mesnevisidir.
17.Soru
Selçuklu hükümdarı Alparslan, Malazgirt ovasında Bizans ordusunu yenerek Anadolu’nun Türk yurdu haline gelmesi, Türkleşmesi ve İslâmlaşmasının yolunu kaç yılında açmıştır?
1150 |
1230 |
1071 |
1058 |
1430 |
Selçuklu hükümdarı Alparslan, 1071’de Malazgirt ovasında Bizans ordusunu yenerek Anadolu’nun Türk yurdu haline gelmesi, Türkleşmesi ve İslâmlaşmasının yolunu açmıştır.
18.Soru
Aşağidakilerden hangisi Hoca Ahmed-i Yesevi^’nin ögrencilerindendir?
Aşağidakilerden hangisi Hoca Ahmed-i Yesevi^’nin ögrencilerindendir?
Hakim Süleyman Ata |
Necmeddin-i Daye |
Hacı Bektaş-ı Veli^ |
Bahaeddin Veled |
Baba İlyas-ı Horasani^ |
Hoca Ahmed-i Yesevi^’den (öl. 1166) sonra gelen ve onun yolunu izleyen şairlerin başında yer alan Hakim Süleyman Ata (öl. 1187), Zengi Ata, Seyyid Ata ve S¸eref Ata gibi sufi^ler Yesevilik’i devam ettirdikleri gibi Türkçe eserler de vererek halkı aydınlatmışlardır.
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisi hacca dair yazılan ilk Türkçe mesnevi olarak değerlendirilir?
Çarh-nâme |
Kitâbu Evsâfı Mesâcidi'ş-şerîfe |
İbtidâ-nâme |
Câmi'ü'n-nezâir |
Sefîne-i Mevlevîye |
Kitâbu Evsâfı Mesâcidi'ş-şerîfe hacca dair yazılan ilk Türkçe mesnevi olarak değerlendirilir.
20.Soru
Mevlana'nın şiir dili hakkında aşağıdaki yargılardan hangisine varılamaz?
Mevlana, şiirine özen gösterip beyitlerini süslememiştir. |
Şiirlerinde kafiyeye takılmamıştır. |
Şiirlerini karmaşık bir dil ve üslupla ele almış, mizahi anlatıma önem vermiştir. |
Çok iyi bildiği edebi geleneği pek önemsemiştir. |
Kullanılmayan bazı sözcük ve tabirlere yer vermiştir. |
Şiirlerini karmaşık bir dil ve üslupla ele almış, mizahi anlatıma önem vermiştir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ