VIII-XIII. Yüzyıllar Türk Edebiyatı Final 5. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Anadolu'da ortaya çıkan dinî-tasavvufî edebiyatın ilk temsilcileriden biridir?
Sultan Veled |
Şeyyad Hamza |
Elvan Çelebi |
Âşık Paşa |
Gülşehrî |
Anadolu'da ortaya çıkan dinî-tasavvufî edebiyatın ilk temsilcileri Mevlana, Sultan Veled ve Yunus Emre'dir. Mevlana'nın oğlu Sultan Veled Türkçe şiir söylemede bir hayli ileri gitmiş, onu Yunus Emre, Gülşehrî, Âşık Paşa, Elvan Çelebi ve Şeyyad Hamza gibi şairler izlemiştir.
2.Soru
"Mevlana’nın yedi vaazının yakın çevresi tarafından kaydedilip bir araya getirilmesiyle meydana gelen bir eserdir. Her vaazda ele alınan bir hadis, çeşitli örnekler ve hikâyelerle açıklanmıştır. Mevlana’nın bu eseri, gerek üslup ve gerekse konular yönünden diğer eserleriyle benzerlik ve bütünlük taşımaktadır. Eserde Divan-ı Kebir’den ve Mesnevî’den beyitler de bulunmaktadır."
Yukarıda bahsi geçen eser aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
Divan-ı Kebir |
Fîhi Mâ Fîh |
Mülemmaları ve Türkçe Şiirleri |
Mektûbât |
Mecâlis-i Seb’a |
Mecâlis-i Seb’a: Mevlana’nın yedi vaazının yakın çevresi tarafından kaydedilip bir
araya getirilmesiyle meydana gelen bir eserdir. Her vaazda ele alınan bir hadis, çeşitli örnekler ve hikâyelerle açıklanmıştır. Mevlana’nın bu eseri, gerek üslup ve gerekse konular
yönünden diğer eserleriyle benzerlik ve bütünlük taşımaktadır. Eserde Divan-ı Kebir’den
ve Mesnevî’den beyitler de bulunmaktadır.
3.Soru
Aşağıdakilerden hangisi zamanla gelişip batı Türk edebiyatının edebî dili olmuştur?
Oğuz Türkçesi |
Harezm Türkçesi |
Çağatay Türkçesi |
Karahanlı Türkçesi |
Kıpçak Türkçesi |
Anadolu’ya yerleşen Türklerin büyük bir kısmı Oğuz Türkleri olduğu için, burada konuşulan dilin temelini, yukarıda da belirttiğimiz gibi Oğuz lehçesi oluşturmuştur. Oğuzlar dışındaki Türk topluluklarının hem sayılarının az olması hem de Oğuz Türkçesine yakın bir dil konuşmalarından dolayı Oğuz lehçesi, Anadolu’da büyük bir değişikliğe uğramamış, zamanla gelişerek “edebî dil” hâlini almıştır.
4.Soru
Harezm bölgesinin Türkleşmesinin önünü açan hükümdar aşağıdakilerden hangisidir?
Gazneli Mahmut |
Sultan Mesut |
Cengiz Han |
Sultan Sencer |
Harezmşah Harun |
Harezm bölgesinin Türkleşmesinin, XI. yüzyılın başlarında bölgeyi ele geçiren Gazneli Mahmut ile gerçekleştiğini söylemek mümkündür. Gazneli Mahmut 1017 yılında Harezm’i ele geçirir ve idareyi komutanlarından Altuntaş’ı vali atayarak ona verir.
5.Soru
Anadolu'da Türkçenin önderleri arasında yer alan, XIV. yüzyılda yaşamış ve dilbilimi üzerine çalışmalar yapmış şair aşağıdakilerden hangisidir?
Karaman Bey |
Karaman oğlu Mehmed Bey |
Gülşehrî |
Yunus Emre |
Âşık Paşa |
Anadolu’da Türkçenin Önderleri
Türkçe eser yazanların başında Gülşehrî (öl. 1317’den sonra), Yunus Emre (öl. 1320) ve Âşık Paşa
(öl. 1332) gelmektedir.
Devrin Türkçe üzerine düşünen ve yeni fikirler ortaya koyan diğer büyük şairi, şiirlerini dil bilinci ile yazan Âşık Paşa’dır. Âşık Paşa, Batılı dil bilginlerinin ancak XVIII-XIX. yüzyıllarda üzerinde durdukları “dilin oluşumu/ortaya çıkışı” konularını onlardan dörtbeş yüzyıl önce daha geniş olarak dile getirmiştir. Bu yönüyle “genel dilbilimci” özelliği taşıyan şair, anlatımı da “dille (sözlü) anlatım” ve “kalemle (yazılı) anlatım” olmak üzere ikiye ayırmıştır. Âşık Paşa, 10613 beyti bulan ve XIV. yüzyılın en büyük mesnevisi olan Garîb-nâme’de yalnız Türkçe üzerinde değil, genel dilbilimin alt dallarından biçimbilim (=morfoloji; sözcüklerin oluşumu) içerisinde yer alan konular hakkında da görüşler ileri sürmüştür.
6.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Asya kökenli dinlerden değildir?
Mazdeizm |
Budizm |
Vuduizm |
Şamanizm |
Maniheizm |
Şamanizm ve Budizm, Maniheizm, Mazdeizm Asya kökenli dinler iken Vuduizm Afrika kökenli bir dindir.
7.Soru
XIII. yüzyılda Anadolu’da edebî faaliyetler hangi dilde yazılmış eserlerle devam etmiştir?
Arapça |
Latince |
Farsça |
Rusça |
Uygurca |
XIII. yüzyılda Anadolu’da edebî faaliyetlerin Farsça eserlerle devam ettiği görülür. Bunda Genceli Nizamî (1141-1209) ve Attar gibi büyük şairlerin tesiri de vardır.
8.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Mevlana'nın eserlerinden biri değildir?
Risaletü'n Nushiye |
Divan-ı Kebir |
Mesnevî |
Fîhi Mâ Fîh |
Mecâlis-i Seb’a |
Risaletü'n Nushiye Yunus Emre'nin bir eseridir.
9.Soru
Altın Ordu Hanlığının en ihtişamlı günleri aşağıdaki isimlerden hangisinin zamanına tekabül eder?
Berke Han |
Batu Han |
Özbek Han |
Toktamış Han |
Cuci Han |
Berke Han zamanı Altın Ordu Hanlığının en ihtişamlı günleridir.
10.Soru
Hemen hemen tamamı gazel, tercî’ ve rubailerden oluşan ve duygu yüklü ve oldukça hacimli bir eser olup içinde yer alan şiirlerin büyük bir kısmı Şems-i
Tebrizî’ye duyulan sevginin ve hasretin terennümü olan Mevlana eseri aşağıdakilerden hangisidir?
Divan-ı Kebir |
Fîhi Mâ Fîh |
Mecâlis-i Seb’a |
Mesnevî |
Mektûbât |
Hemen hemen tamamı gazel, tercî’ ve rubailerden oluşan ve duygu yüklü ve oldukça hacimli bir eser olup içinde yer alan şiirlerin büyük bir kısmı Şems-i
Tebrizî’ye duyulan sevginin ve hasretin terennümü olan Mevlana eseri Divan-ı Kebir'dir.
11.Soru
Ravendî’nin 599/1203’te başlayıp 603/1206 yılında tamamlayıp Gıyaseddin Keyhüsrev’e ithaf ettiği, Büyük Selçuklular ile İsfahan Selçuklularını konu edinen tarihi eseri aşağıdakilerden hangisidir?
Risâle-i Lügat-i Mûrân |
Âvâz-i Per-i Cibrîl |
Râhatu’s-sudûr ve Âyetü’s-sürûr |
Risâle-i Sefîr-i Sîmur |
Pertev-nâme |
Ravendî’nin 599/1203’te başlayıp 603/1206 yılında tamamlayıp Gıyaseddin Keyhüsrev’e ithaf ettiği, Büyük Selçuklular ile İsfahan Selçukluları konu edinen tarihi eseri Râhatu’s-sudûr ve Âyetü’s-sürûr'dur.
12.Soru
Şemseddin Muhammed-i Tebrizî'nden ayrılmanın üzüntüsüyle kendisine şiire veren Mevlana, bu hasretle aşağıdaki eserlerden hangisini yazmıştır?
Mesnevî |
Divan-ı Kebir |
Fîhi Mâ Fîh |
Mektûbât |
Mecâlis-i Seb'a |
Şemseddin Muhammed-i Tebrizî'nden ayrılmanın üzüntüsüyle kendisine şiire veren Mevlana, bu hasretle Divan-ı Kebir adlı eserini yazmıştır.
13.Soru
"Eğirdirli Hacı Kemal’in Câmi’ü’n-nezâir adlı nazire mecmuasında yer alan, kaside nazım şekli ile yazılmış 83 beyti elimizde olan eksik bir manzumedir. Câmiü’n-nezâir’in sonundaki listeye göre 100 beyit olması gereken eserin son 17 beyti bulunan yaprağının eksik olduğu anlaşılmaktadır."
Yukarıda yer alan paragrafta Ahmet Fakih'in hangi eserinden bahsedilmektedir?
Divan |
Çarh-nâme |
Kitâbu Evsâfı Mesâcidi’ş-şerîfe |
Divan-ı Kebir |
Risaletü'n Nushiye |
Çarh-nâme, Eğirdirli Hacı Kemal’in Câmi’ü’n-nezâir adlı nazire mecmuasında
yer alan, kaside nazım şekli ile yazılmış 83 beyti elimizde olan eksik bir manzumedir.
Câmiü’n-nezâir’in sonundaki listeye göre 100 beyit olması gereken eserin son 17 beyti
bulunan yaprağının eksik olduğu anlaşılmaktadır.
14.Soru
Harezm bölgesinin Türkleşmesinin denk geldiği yüzyıl aşağıdakilerden hangisidir?
XI. |
VI. |
XIII. |
XII. |
IX |
Harezm bölgesinin Türkleşmesinin, asıl XI. yüzyılın başlarında bölgeyi ele geçiren
Gazneli Mahmut ile gerçekleştiğini söylemek mümkündür.
15.Soru
Şair kişiliği ile öne çıkarak Farsça şiirler yazan Anadolu Selçuklu hükümdarı aşağıdakilerden hangisidir?
I. Kılıç Arslan |
I. Rükneddin Mesud |
I. Gıyaseddin Keyhusrev |
I. Alaaddin Keykubâd |
I. İzzeddin Keykavus |
I. İzzeddin Keykavus, şair bir hükümdar olup Farsça şiirler yazıyordu.
16.Soru
I. Sibir
II. Astrahan
III. Deşt-i Kıpçak
IV. Nogay
Yukarıda verilenlerden hangileri Altınordu Hanlığı'nın zayıflamasıyla ortaya çıkan hanlıklardandır?
I ve II |
II ve III |
I, II ve IV |
II, III ve IV |
I, II, III, IV |
15. yüzyılda Timur’un peşi sıra saldırılarına maruz kalan Altın Ordu Hanlığı, bu yüzyılda iyice güçten düşmüş, 1502 yılında tarih sahnesindeki yerini kendisinden doğmuş olan Kırım, Kazan, Sibir, Astrahan ve Nogay Hanlıklarına bırakmıştır.
17.Soru
Harezm Türkçesi ile yazılmış ilk eser aşağıdakilerden hangisidir?
Kısasü’l-Enbiyâ |
Nehcü’l-ferâdis |
Muhabbet-nâme |
Mu’înü’l-mürîd |
Dâsitân-ı Cümcüme |
Kısasü’l-Enbiyâ, Harezm Türkçesi ile yazılmış ilk edebî eserdir. Peygamber kıssalarının bir araya getirildiği siyer-i nebî türünden bir eser olan Kısasü’l-Enbiyâ, 1310 yılında Nâsırü’d-dîn bin Burhânü’d-dîn Rabguzî ya da kısa adıyla Ribât-ı Rabguzî tarafından yazılmış ve dönemin Moğol hükümdarlarından Nâsırüddîn Tok Buga’ya sunulmuştur. Doğru cevap A'dır.
18.Soru
Anadolu'da yazılan ve felsefeye dair olan ilk eser aşağıdakilerin hangisidir?
Kifâyetü’t-tıb |
Pertevnâme |
Usûlü’l-melâhim |
Beyânu’n-nücûm |
Keşfü’l-akabe |
Anadolu'da yazılan ilk eser felsefi konuları içeren Keşfü’l-akabe'dir.
19.Soru
I. Didaktik bir eserdir.
II. Karmaşık bir dille yazılmıştır.
III. Eser on bölümden (bâb) oluşmaktadır.
Yukarıdakilerden hangisi ya da hangileri Nehcü’l-Ferâdîs için doğrudur?
Yalnız I |
Yalnız III |
I ve II |
II ve III |
I, II, III |
Didaktik bir eserdir. Açık ve akıcı bir dille yazılmıştır. Eser dört bölümden (bâb) oluşmaktadır.
20.Soru
I. Farsça
II. Türkçe
III. Rumca
IV. Arapça
Anadolu Selçuklu Devletinde genellikle hangi dillerde yazılmış şiirlere rastlanmaktadır?
I |
II |
I,II,III |
I,II ve IV |
II,III ve IV |
Bu dönemde Anadolu Selçuklu Devletinde Rumca şiirler nadiren görülür. Farsça, Arapça ve Türkçe ise daha yaygındır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ