XI-XIII. Yüzyıllar Türk Dili Final 19. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Hangisinde fiil gereklilik kipinde çekimlenmiştir?
sızġurġalır |
ötey |
yırak turġu |
yaşaŋ |
bolsunı |
Yalnızca C seçeneğinde gereklilik kipi bulunmaktadır. A seçeneğinde yakın gelecek zaman çekimi; B, D ve E emir kipi bulunmaktadır.
Gereklilik Kipi: Gelecek Zaman eki olarak kullanılan -ġu/-gü (kerek) eki, gereklilik kipi olarak da kullanılır. Metinlerde genellikle üçüncü tekil kişiyle çekimlenmiş biçimleri yer alır:
akıtġu kerek “akıtmak gerek” (KB 51)
akıtġu kanı “kanı akıtmak gerek” (KB 1058)
küdezgü “korumak gerek” (KB 4526)
küdezgü kerek “korumak gerek” (KB 2766, 3765)
tutġu “tutmak gerek” (KB 4120)
yırak turġu “uzak durmak gerek” (AH 216)
azılmaġu “yanılmamalı” (AH 216)
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Mukaddimetü’l-Edeb eserindeki ifadesinin karşılığıdır?
Yarın gece |
Sakin dönem |
Önceki gece |
Seksen yıllık dönem |
İki peygamber arası dönem |
önceki gece anlamına gelmektedir. Doğru yanıt C'dir.
3.Soru
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde birleşik fiil yoktur?
ta?rı fermanıka bolgaytı yahşırak olar
|
kimi sevse ermiş kö?ül arzulap
|
tiler ermiş erdem idilerin ol
|
bu tamug ol kim va‘de kılnur erdi?izler
|
ukuşlug biliglig beg ermiş ol
|
4.Soru
Yukarıdaki kelimelerin doğru okunuşu aşağıdakilerden hangisidir?
yetinçi fasıl |
yirminci fasl |
yedinci fasl |
yedinci fasıl |
yetinç fasl |
yetinç fasl
5.Soru
"me?leri bol-mas üçün" ifadesinin Türkiye Türkçesine doğru çevrilişi hangisidir?
benleri olmadığı için |
benleri bol olduğu için |
benleri olduğu için |
benleri çok olması için |
benleri yok olduğu için |
Harezm Türkçesinin ses özelliklerinde geniş zaman sıfat-fiillerinin olumsuzu şekli şöyledir: -maz / -mez, -mas / -mes: tog-maz+dın aşnu, kör-mez yerde, me?leri bol-mas üçün "benleri olmadığı için", tüken-mes gına "tükenmez zenginlik"
6.Soru
Aşağıda sıfat fiiller hakkında verilen yargılardan hangisi doğrudur ?
Sıfat-fiiller kişi kavramı taşırlar. |
Sadece sıfatın özelliklerini taşırlar. |
Fiilin gösterdiği eylemi yapanı da gösterirler. |
Sıfat-fiiller sıfattan türemişlerdir. |
Sadece geniş zamanda çekilmektedirler. |
- Fiilden türeyen sıfat-fiiller isim çekim eklerini alabilirler.
- Fiilin sıfat biçimi oldukları için hem adın, hem sıfatın hem de eylemin özelliklerini taşıyabilirler.
- Fiilin gösterdiği eylemi yapanı da gösterirler.
- Bu tür sözcüklerin fiilden türedikleri için zaman kavramı taşıdıkları, olumsuzluk ekini aldıkları ve değişik çatılara girdiği görülür.
- Sadece kişi kavramı taşımazlar.
7.Soru
‘’Yalawaç’’ kelimesinin bugünkü Türkçedeki karşılığı aşağıdakilerden hangisidir?
Mahalle |
Düşman |
Peygamber |
Hikâye |
Gurbet |
Peygamber, nebi, yol gösterici .
8.Soru
İthalat işlemlerinde hesap kapatma yükümlülüğü ne zaman kaldırılmıştır?
8 Şubat 2008 |
22 Aralık 1995 |
9 Şubat 2007 |
6 Ocak 1996 |
31 Aralık 2005 |
9 Şubat 2007 tarih ve 26429sayılı resmi Gazete’de yayımlanan Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı Karara İlişkin 2007/32-33 Sayılı Tebliğde, ithalat işlemlerinde hesap kapatma yükümlülüğü kaldırılmıştır.
9.Soru
“tirig” kelimesinin günümüz Türkçesindeki anlamı aşağıdakilerden hangisidir?
Canlı |
Olmazdı |
Bulduysa |
Seslendim |
Çok |
“tirig” kelimesinin günümüz Türkçesindeki anlamı ‘canlı’dır. Açılımı ise < -ig, tir- (< tir-ig) şeklindedir.
10.Soru
1097’de Sultan Sencer, Kutbuddin Muhammed’i Harezm şahı tayin edince bölgede kaç yılına kadar sürecek olan Harezmşahlar hanedanı dönemi başlamıştır?
1229 |
1231 |
1310 |
1313 |
1236 |
1097’de Sultan Sencer, Kutbuddin Muhammed’i Harezm şahı tayin edince bölgede 1231 yılına kadar sürecek olan Harezmşahlar hanedanı dönemi başlamıştır.
11.Soru
Mu'inü’l Mürid'den alınan aşağıdaki kelimelerden hangisinin Türkiye Türkçesindeki karşılığı yanlıştır?
neñ :şey |
köp :çok |
soñlagıl :bitir |
tèger :değer |
ulaşu :daima |
soñlagıl :tamamla
12.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Harezm tarihi için söylenemez?
Harezmşah, İslâmiyet’ten sonra bölgeye hâkim olanlara verilen unvandır. |
Araplar tarafından fethedilene kadar bölgeye Afrigoğulları hâkim olmuştur. |
Harezm, bugün Özbekistan ve Türkmenistan sınırları içinde kalmaktadır. |
Çin, Hindistan, İran, Rusya gibi ülkeleri birbirine bağlayan mühim bir ticaret merkezidir. |
1220-1231 döneminde Cengiz Han tarafından işgal edilmiştir. |
Harezmşah, İslâmiyet’ten önceki zamanlardan beri bölgeye hâkim olanlara verilen unvandır.
13.Soru
Kutb’un Hüsrev ü Şirin’inde kaç bölüm vardır?
90 |
99 |
91 |
9 |
98 |
Kutb’un Hüsrev ü Şirin’inde doksan konu başlığı yani doksan bölüm vardır.
14.Soru
Nehcü'l Ferâdîs ile ilgili verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
Eser onar fasıllı dört baptan meydana gelmektedir. |
Mahmud bin ‘Ali tarafından 1357-1358 yıllarında yazılmıştır. |
Her fasıl Arapça bir hadisle başlar. |
Eser, dünya ve ahirette mutlu olmak için gerekli Müslümanlık bilgilerinin el kitabı gibidir. |
Hem edebi yönünün kuvvetli olması hem de Türk dilinin önemli bir yadigârı olması kıymetini artırmaktadır. |
Edebi yönden çok değerli olmasa da Türk dilinin önemli bir yadigârı olması kıymetini artırmaktadır
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisinde Nehcü'l Ferâdîs'in nüshaları doğru olarak verilmiştir?
İstanbul, Paris, Berlin, Kırım |
İstanbul, Kazan, Paris, Kırım |
Roma, Kazan, Paris, Kırım |
İstanbul, Kazan, Venedik, Kırım |
İstanbul, Viyana, Paris, Kırım |
İstanbul, Kazan, Paris, Kırım
16.Soru
Mu’inü’l- Mürid ile ilgili aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
Dini şiirlerden meydana gelmiştir. |
Göçebe Türkmenlere fıkıh ve tasavvufla ilgili bilgiler vermek üzere yazılmıştır. |
Kutadgu Bilig ve Atabetü’l Hakayık ile aynı vezinde yazılmıştır. |
Eser dörtlüklerden oluşmaktadır. |
Bilinen tek basması Yozgat’ta bulunmaktadır. |
Dinî şiirlerden meydana gelen eser yaklaşık 900 beyittir. Esas olarak Arapça bilmeyen göçebe Türkmenlere fıkıh ve tasavvufla ilgili bilgiler vermek üzere yazılmıştır. Kutadgu Bilig ve ‘Atabetü’l- Hakayık’la aynı vezinde yazılan eserin dikkat çekici bir özelliği de dörtlüklerle yazılmış olmasıdır. Bilinen tek basması Bursa’da bulunmaktadır.
17.Soru
“munda” kelimesinin günümüz Türkçesinde anlamı aşağıdakilerden hangisidir?
Sıkıntıda |
Sözleştiğinde |
Mağara |
Kocanı |
Gece |
“munda” kelimesinin günümüz Türkçesinde anlamı ‘sıkıntıda’dır. Açılımı ise +da, mun (< mun+da) şeklindedir.
18.Soru
Aşağıdaki kelimelerden hangisi hem bağlaç hem de sontakı olarak kullanılmaktadır?
Apan |
Ara |
Birle |
Basa |
Taparu |
‘’Birle’’ kelimesi hem sontakı hem de bağlaç olarak kullanılmıştır. Kanı kan birle yumas - Buşaklık birle erke övke yavuz.
19.Soru
Aşağıdaki kelimelerden hangisinde sıfat-fiil eki bulunmaktadır?
cavābın |
taşdın |
ḳılıp |
yüridi |
keḏgen |
keḏgen ‘giyen’ –gen: sıfat-fiil eki
20.Soru
katıglan kelimesinin analizi aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
katıglan ‘katılan-’ : +lan, katıg (< katıg+lan-) |
katıglan ‘sıkıntı çek-’ : +katıg, +lan, (< katıg+lan-) |
katıglan ‘sıkıntı çek-’ : +lan,+ıg kat (< katı+g+lan-) |
katıglan ‘katılan-’ : +lan,+ıg kat (< katı+g+lan-) |
katıglan ‘sıkıntı çek-’ : +lan, katıg (< katıg+lan-) |
katıglan ‘sıkıntı çek-’ : +lan, katıg (< katıg+lan-)
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ