XI-XIII. Yüzyıllar Türk Dili Final 33. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Harezm Türkçesinde görülen ses değişikliklerinden biri değildir?
Kelime içinde ve kelime sonundaki /b/ler çoklukla /w/ye dönüşmüştür. |
Kelime başı /b/ler ñ’li kelimelerde /m/ye dönüşmüştür. |
d’li ve y’li şekiller birlikte görülür. |
Kelime başlarındaki /t/ler genellikle korunmuştur. |
bar, bar-, bol-, bèr- gibi kelimelerdeki kelime başı /b/ ünsüzü Harezm Türkçesinde korunmamıştır. |
bar, bar-, bol-, bèr- gibi kelimelerdeki kelime başı /b/ ünsüzü Harezm Türkçesinde korunmuştur.
2.Soru
Yazılma amacı Arapçayı öğretmek olan eser aşağıdakilerden hangisidir?
Hüsrev ü Şirin |
Nebilerin Kıssaları |
Mukaddimetü ’l-Edeb |
Cennetlerin Açık Yolu |
Muhabbet-name |
Mukaddimetü ’l-Edeb Zamahşeri tarafından Arapçayı öğretmek için 1128-1144 yılları arasında yazılıp Harezm şahı Atsız [1075-1144]’a sunulmuştur.
3.Soru
"kıyandkat" kelimesinin Türkiye Türkçesindeki karşılığı aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
buzağı |
geyik |
gergedan |
inek |
at |
kıyandkat ‘gergedan’ : < kıyandkat
4.Soru
`Tabi‘in ol kimerseke ayturlarkim sahabaga satgaşmış bolsa, Paygambar ‘alayhi’s-salam yaranlarını 187/11 körmiş bolsa`.
Yukaridaki cumlede gecen satgaşmış kelimesinin anlami asagidakilerden hangisidir?
satmış |
olmuş |
getirmiş |
ulaşmış |
bitmiş |
Dogru cevap D`dir.
5.Soru
Harezm Türkçesindeki "at-gınca" zarf-fiilinin Türkçe karşılığı aşağıdakilerden hangisidir?
atınca |
atıncaya kadar |
attığında |
attığını |
atarsa |
Harezm Türkçesindeki "at-gınca" zarf-fiilinin Türkçe karşılığı "atıncaya kadar"dır. Doğru yanıt: B'dir.
6.Soru
Beyitte geçen “yañlıg” kelimesinin anlamı nedir?
gibi |
kadar |
yanlı |
nere |
yanlış |
Metinde geçen “yañlıg” kelimesi “gibi” anlamındadır.
7.Soru
"erdinileri" kelimesinin çözümlenmesi aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak verilmiştir?
er+di+nileri |
erdi+ni+ler+i |
erdini+leri |
erdini+ler+i |
er+di+ni+ler+i |
erdini+leri
8.Soru
Eserin üzerinde aşağıdakilerden hangisi çalışmamıştır?
Radloff |
W. Bang |
Arat |
Muharrem Ergin |
F. Köprülü |
Yazmanın ilk neşri (bir bölümü olmak kaydıyla) RADLOFF [1837-1918] tarafından yapıldı. W. BANG [1869-1934] ve G. R. Rachmati [ARAT] eseri Almanca olarak neşretti. ARAT [1900-1964] bu neşri 1933’te Türkçeye tercüme ederek yayımladı. Bu tercüme Muharrem ERGİN [1925-1995] tarafından kimi değişikliklerle 1000 Temel Eser serisinde yayımlandı. F. Köprülü eser üzerinde çalışmamıştır.
9.Soru
Atlıg ve yarlıklar kelimelerinin izahı sırasıyla nasıl yapılır?
|
Buyurur – getirmiş |
Atlı – buyurur |
Yedinci – içindedir |
Kula – buyurur |
atlığ ‘atlı’ : +lığ, at (< at+lığ) ve yarlıkar ‘buyurur’ : -r, yarlık+a- (< yarlık+a-r).
10.Soru
“èkegüdin” kelimesinin günümüz Türkçesinde anlamı aşağıdakilerden hangisidir?
İkisinden |
Oturur |
Yontup |
Onlara |
Evvel |
“èkegüdin” kelimesinin günümüz Türkçesindeki anlamı ‘ikisinden’dir. Açılımı ise +din, +egü, èki (< èk+egü+din) şeklindedir.
11.Soru
"çürek" kelimesinin Türkiye Türkçesindeki karşılığı aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
çayır |
yürek |
ürkek |
çürük |
köpek |
çürekige ‘yüreğine’ +ge, +i, çürek (< yürek+i+ge)
12.Soru
Üslup ve konu bakımından Nehcü'l-Ferâdis'e benzeyen yazarsız eser aşağıdakilerden hangisidir?
Mukaddimetü'l-Edeb |
Kısâsü'l-Enbiyâ |
Muhabbet-nâme |
Mi'râc-Nâme |
Hüsrev ü Şîrîn |
Mi'râc-nâme üslup ve konu bakımdan Nehcü'l-Ferâdis'e benzeyen yazarsız bir eserdir.
13.Soru
Türk edebiyatındaki kırk hadis çevirilerinin ilk örneği olan Nehcü ’l-Faradis adlı eserde birinci bap aşağıdakilerden hangisini anlatmaktadır?
Hz. Peygamber |
Dört halife |
Ehli beyt |
Dört imam |
Allah’a hoş gelmeyen ameller |
Nehcü ’l-Faradis, onar fasıllı dört baptan meydana gelmektedir. Birinci bap Hz. Peygamberi, ikinci bap dört halifeyi, üçüncü bap ehli beyti ve dört imamı, dördüncü bap Allah’a hoş gelmeyen amelleri anlatır. Doğru cevap A'dır.
14.Soru
‘tükellik’ kelimesinin Türkiye Türkçesindeki anlamı aşağıdakilerden hangisidir?
tümden |
mükemmel |
tütünlük |
tamamen |
müzelik |
tükellik ‘mükemmel’ : lik, tükel (< tükel+lik).
15.Soru
Oğuz Kağan menkıbelerinin farklı ve pek çok rivayetleri vardır. Aşağıdakilerden hangisi bunlardan biri değildir?
Harezm Türkçesi Oğuz Kağan Menâkıbı |
Yazıcızâde Mehmet’in Târih-i Âl-i Selçuk adlı eseri |
Ebu’l-Gâzi Bahâdır Han’ın Şecere-i Terâkime’si |
Dede Korkut Oğuz-nâmeleri |
Reşîdü’d-dîn’in Câmi’ü’t-tevârîh adlı Farsça eserinde yer alan rivâyet |
Oğuz Kağan menkıbelerinin farklı ve pek çok rivayetleri vardır. Bunlar arasında en önemlileri şunlardır:
1. Reşîdü’d-dîn’in Câmi’ü’t-tevârîh adlı Farsça eserinde yer alan rivâyet
2. Harezm Türkçesi Oğuz Kağan Menâkıbı2
3. Ebu’l-Gâzi Bahâdır Han’ın Şecere-i Terâkime’si
4. Yazıcızâde Alî’nin Târih-i Âl-i Selçuk adlı eserinin başında Câmi’ü’t-tevârîh’ten çevrilen bölüm
5. Dede Korkut Oğuz-nâmeleri
6. Çağatay Türkçesi ile yazılmış Uzunköprü’de ele geçen manzum bir Oğuz-nâme3
16.Soru
Mukaddimetü'l-Edeb ile ilgili olarak söylenen hangi ifade yanlıştır?
Farsça öğretmek için yazılmıştır |
1128-1144 yılları arasında yazılmıştır |
Harezm Şahı Atsız'a sunulmuştur |
Sözlük türünde yazılmıştır |
En eski nüshası Yozgat şehrindedir |
Arapçayı öğretmek için yazılmıştır. Cevap A şıkkıdır.
17.Soru
"körklüg" kelimesinin Türkiye Türkçesine göre anlamı aşağıdakilerden hangisidir?
anlayış |
zerafet |
mantık |
güzellik |
bağlanma |
körklüg ‘güzellik’ : +lüg, körk (< körk+lüg)
18.Soru
Metinde geçen uġan kelimesinin anlamı nedir?
urgan |
vuran |
belirgin |
Allah |
hizmetçi |
Metinde geçen uġan kelimesi “Allah” anlamındadır.
19.Soru
Harezm türkçesi hangi yazı geleneğine bağlı kalınarak yazılmıştır?
Uygur yazı geleneğine bağlı kalınarak yazılmıştır. |
oğuz yazı geleneğine bağlı kalınarak yazılmıştır. |
kıpçak yazı geleneğine bağlı kalınarak yazılmıştır. |
Moğol yazı geleneğine bağlı kalınarak yazılmıştır. |
osmanlı yazı geleneğine bağlı kalınarak yazılmıştır. |
Harezm Türkçesi Uygur yazı geleneğine bağlı kalınarak yazılmıştır. Cevap:A
20.Soru
Çeviriyazısı "yasını" olan sözcüğün Türkiye Türkçesi karşılığı aşağıdakilerden hangisidir?
eli |
yayını |
mükemmel |
gönlümün |
ulaştır |
Çeviriyazısı "yasını" olan sözcüğün Türkiye Türkçesi karşılığı "yayını"dır (+nı, +sı, ya). Doğru yanıt B'dir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ