XI-XIII. Yüzyıllar Türk Dili Final 36. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
“tükellik” kelimesinin günümüz Türkçesindeki anlamı aşağıdakilerden hangisidir?
Mükemmel |
Gönlümün |
Ulaştır |
Getirdim |
Nice |
“tükellik” kelimesinin günümüz Türkçesindeki anlamı ‘mükemmel’dir. Açılımı ise lik, tükel (< tükel+lik) şeklindedir.
2.Soru
Yukarıdaki kelimelerin okunuşu aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak verilmiştir?
kitabında getirmiş |
kitabında kötürmüş |
kitabında getürmüş |
kitâbında keltürmiş |
kitabunda getirmiş |
kitâbında keltürmiş
3.Soru
A. | cadidan | kita | vahn | al-laylatu’l-bariha |
|
F. | şab u roz | para-i şab | miyan-i şab | şab-i ravşan | |
T. | ? | ? | ? | ? | |
M. | söni ödür | söni niken keşik | carım söni | uridu süni |
Yukarıda farklı dillerde karşılıkları verilen kelimelerin Türkiye Türkçesi’ndeki karşılıkları aşağıdakilerin hangisinde sırasıyla ve doğru olarak verilmiştir?
Gecenin bir bölümü- önceki gece - gece gündüz - gece yarısı |
Gece gündüz- gece yarısı - gecenin bir bölümü- önceki gece |
Gecenin bir bölümü- gece yarısı- gece gündüz- önceki gece |
Önceki gece- gece gündüz - gece yarısı- gecenin bir bölümü |
Gece gündüz- gecenin bir bölümü- gece yarısı- önceki gece |
Cadidan: gece gündüz
Kita: gecenin bir bölümü
Vahn: gece yarısı
al-laylatu’l-bariha: önceki gece, anlamına gelmektedir.
4.Soru
Eski Türk yazı dilinden gelişen İslâmî Orta Asya Türk yazı dilinin ilk evresi aşağıdakilerden hangisidir?
Kıpçak Türkçesi |
Karahanlı Türkçesi |
Çağatay Türkçesi |
Özbek Türkçesi |
Uygur Türkçesi |
Karahanlı Türkçesi
5.Soru
I. Mukaddimetü 'l-Edeb II. Kışaşü'l-Enbiya III. Hüsrev ü ŞirinIV. Nehcü 'l-Feradis V. Muhabbet-name VI. Oğuz Kağan MenakıbıHarezmşah, İslamiyet’ten önceki zamanlardan beri bölgeye hakim olanlara verilen unvandır.Yukarıdakilerden hangileri Harezm Türkçesi eserlerindendir?
Yalnız II |
I ve II |
I, II, III ve V |
I, II ve III |
Hepsi |
Mukaddimetü 'l-Edeb, Kışaşü'l-Enbiya, Hüsrev ü Şirin, Nehcü 'l-Feradis, Muhabbet-name, Oğuz Kağan Menakıbı, Mu'înü 'l-Mürîd, Harezm Türkçesi eserleridir.
6.Soru
Harezm Türkçesi dönemine ait Mukaddimetü’l-Edeb adlı eseri kim yazmıştır?
Zamahşerî |
Kutb |
Rabguzî |
Genceli Nizâmî |
Mahmud bin ‘Ali |
Mukaddimetü’l-Edeb adlı eseri Zamahşerî kaleme almıştır.
7.Soru
Türk edebiyatındaki kırk hadis çevirilerinin ilk örneği olan Nehcü’l-Faradis kim tarafından yazılmıştır?
Mahmud bin ‘Ali |
İslam |
Zemahşerî |
Rabguzi |
Kutb |
Türk edebiyatındaki kırk hadis çevirilerinin ilk örneği olan Nehcü ’l-Faradis Mahmud bin ‘Ali tarafından 1357-1358 yıllarında yazılmıştır.
8.Soru
Harezm Türkçesinin gelecek zaman sıfat-filleri ile beraber düşünüldüğünde "yapılacak günahlar" ifadesinin karşılığı aşağıdakilerden hangisi olamaz.
kılgu yazuklar |
kılgaç yazuklar |
kılası yazuklar |
kıldaçu yazuklar |
kılguluk yazuklar |
Birlikte kullanıldığı fiile ""ınca/ince" gibi anlamlar veren "-gaç/-geç" eki, Harezm Türkçesinin zarf-fiil eklerindendir.
9.Soru
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde fiil belirli geçmiş zaman 1. çoğul kişiye göre çekimlenmiştir?
tiledi törütti bu bolmış ḳamuġ
|
bezedim kitabnı nevadir sözün
|
oḳır erdimiz sende öŋdin
|
sewinçin tirilgil badıŋ ḳut ḳurı
|
berdiler Taŋrıḳa ol kün boyun
|
10.Soru
Kısasü’l-Enbiya ile ilgili aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?
Peygamber kıssalarını konu alır. |
Rabguzi tarafından yazılmıştır. |
1310-1311 yılında yazılmıştır. |
Harezm Türkçesi döneminin ilk eseridir. |
Arapça bir eserin Türkçeye uyarlanmış hâlidir. |
Kısasü’l-Enbiya Harezm Türkçesi döneminin ilk eseridir. Nasiru’d-din bin Burhanu’d-din ar-Rabguzi tarafından 1310-1311 yılında yazılıp Nasiru’d-din Tok Buga’ya sunulan Farsça bir eserin Türkçeye uyarlanmış hâlidir. Peygamber kıssalarını konu alan eser-de Rabguzi, dini konuları edebi bir dille nakletmiştir.
11.Soru
Metinde geçen yumşa- fiilinin anlamı nedir?
yumuşamak |
yumulmak |
iş teklif etmek |
göndermek |
getirtmek |
Metinde geçen yumşa- fiili göndermek anlamındadır.
12.Soru
Eserde geçen "ketürmişde" kelimesinin Türkçe karşılığı aşağıdakilerden hangisidir?
getirdiler |
geldiler |
gelmişler |
getirince |
getirmiş |
Eserde geçen "ketürmişde" kelimesinin Türkçe karşılığı "getirince" dir. Doğru yanıt: D'dir.
13.Soru
Mu’inü’l Mürid eseri ile ilgili verilenlerden hangisi/hangileri doğrudur?
I. 1313-1314 yıllarında İslâm adında bir şair tarafından yazılmıştır.
II. Eser yaklaşık 900 beyittir.
III. Türkmenlerin gelenek-göreneklerini anlatmaktadır.
IV. Bilinen tek yazması Bursa Yazma ve Basma Eserler Kütüphanesindedir.
I ve II |
II ve III |
I ve IV |
I, II ve IIII |
I, II ve IV |
1313-1314 yıllarında İslâm adında bir şair tarafından Harezm bölgesinde yazı-lan ve yerli dil özelliklerini ihtiva eden bir eserdir. Şecere-i Terakime’de eserin Türk-menler arasında çok yaygın olduğu ve Türkmenlerin ona göre hareket ettikleri söylenmektedir. Dinî şiirlerden meydana gelen eser yaklaşık 900 beyittir. Esas olarak Arap-ça bilmeyen göçebe Türkmenlere fıkıh ve tasavvufla ilgili bilgiler vermek üzere yazılmıştır. Bilinen tek yazması Bursa Yaz-ma ve Basma Eserler Kütüphanesinde 1605/18. nr.lı mecmu‘atu ’r-resail içerisinde 177a-202b yaprakları arasındadır.
III. maddede verilen bilgi doğru değildir. Doğru yanıt E'dir.
14.Soru
Hangisi Karahanlı döneminde “veya, yoksa” anlamında kullanılan bağlaçtır?
azu |
bile |
apaŋ |
kalı |
takı |
Aynı görevli ya da birbiriyle ilgili sözcükleri, sözcük öbeklerini, özellikle tümceleri bağlamaya yarayan, bunlar arasında anlam ve biçim yönünden bağlantı kuran sözcüklere bağlaç denir. Bile “ile, birlikte”, takı “ve” apaŋ “eğer”, kalı “eğer”, azu “yoksa, veya” sözcükleri Karahanlı Türkçesinde bağlaç olarak kullanılmaktadır.
Azu: İki şeyi karşılaştırarak birbirine bağlayan bu bağlaç KB ve DLT’de görülmektedir.
Tilkü mü togdı azu böri mü “Tilkimi doğdu yoksa kurt mu?” (DLT, I 429)
15.Soru
Kısasü’l-Enbiya eserinin yazarı kimdir?
Nasiru’d-din bin Burhanu’d-din ar-Rabguzi |
Mahmud bin ‘Ali |
Abu Hanife |
(el-GAZZALI, Ebu Hamid Muhammed b. Muhammed et-Tusi |
Nasiru’d-din Tok Buga |
Harezm Türkçesi döneminin ilk eseridir. Nasiru’d-din bin Burhanu’d-din arRabguzi tarafından 1310-1311 yılında yazılıp Nasiru’d-din Tok Buga’ya sunulan Farsça bir eserin Türkçeye uyarlanmış hâlidir
16.Soru
“ḳayu” kelimesinin Türkiye Türkçesindeki anlamı aşağıdakilerden hangisidir?
öbür |
hangi |
bazı |
kim |
herkes |
hangi
17.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Nehcü ’l-Faradis nüshalarının bulunduğu yerlerden biri değildir?
İstanbul |
Kazan |
Paris |
Kırım |
Taşkent |
Eserin İstanbul (Yeni Cami Kütüphanesi), Paris, Kazan, Kırım’da nüshaları bulunmaktadır. Taşkent'te bir nüshası bulunmamaktadır. Doğru yanıt E'dir.
18.Soru
Mu’înü’l-Mürîd’in bilinen tek yazması nerededir?
St. Petersburg |
Bursa |
Semerkant |
Mısır |
Paris |
Mu’înü’l-Mürîd’in bilinen tek yazması Bursa’dadır.
19.Soru
Mukaddimetü’l-Edeb kaç ana bölümden oluşmaktadır?
2 |
5 |
8 |
10 |
12 |
Arapçayı öğrenmek isteyenler için kısa cümleler ve kelimelerden oluşan bir sözlük olan Mukaddimetü ’l-Edeb isimler, fiiller, isim ve fiil dışındaki dil bilgisi unsurları, isim çekimi, fiil çekimi diye beş ana bölümden oluşmaktadır.
20.Soru
" uruşunç " kelimesinin Türkiye Türkçesindeki anlamı aşağıdakilerden hangisidir?
gök |
sevgili |
ırmak |
vuruşma |
yele |
uruşunç ‘vuruşma’
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ