Sakla kelimesi “saklamak-gizlemek” anlamlarına gelip istek-emir kipiyle çekimlenmiştir.

bar: isim, ir-: ek fiil, -miş: öğrenilen g.z 3.t.k.e.

Arapçadan Türkçeye tercüme edilmiş, konusu askerlikle ilgili olan bir eserdir. Eseri tercüme edenin kim olduğu ve tercüme edildiği yer bilinmemektedir. Günümüze ulasan tek nüsha, Gazi Altunboga adına 1446/1447 tarihinde istinsah edilmiştir (Uğurlu 1987:12). 115 yapraklık günümüze ulasan tek nüshası Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi III. Ahmed bölümündedir.

15. yüzyılın ilk yarısında Çağatayca şiirleriyle şöhret kazanan Lutfî, Çağatay edebiyatının gelişmesinde çok önemli rol oynayarak hem çağdaşlarına hem de kendisinden sonra Çağatay edebiyatını zirveye ulaştıracak olan Ali Şir Nevâyî’ye etkide bulunmuş önemli bir şairdir.

Yukarıdaki seçeneklerde yer alan eserlerden yalnızca Kitab-ı Mecmu-ı Tercüman-ı Türkî ve Acemî ve Mugalî isimli eser sözlük ve gramer türü bir eserdir. Diğerleri ise Edebiyat, din, askerlik, baytarlık vb. alanlarındaki metinler başlığı altında toplanan eserlerdir.

Tap-u kelimesi “tapmak, hizmet etmek” anlamlarına gelmektedir ve bu fiillerden türeyip isim eki alarak fiilden isim olmuştur.

+sI III. teklik Kişi iyelik eki, +(I)ñIz II. çokluk kişi iyelik eki, + nI yükleme hâli ek, +GA yönelme durumu ekidir. Çağatay Türkçesi’ndeki ilgi hâli eki +nIñ / +nUñ ekidir.

“mürid bolup turur biz” ifadesinde öğrenilen geçmiş zaman eki olan “–p turur” eki kullanılmıştır.

-p tur ve -p yapıları Kıpçak sahası metinlerinde öğrenilen geçmiş zamanı ifade etmek için kullanılmıştır. “körüp men” fiili I. tekil kişi ile öğrenilen geçmiş zamanda çekimlenmiştir.

Timür İmparatorluğu hükümdarı Hüseyin Baykara, uzun süren saltanat yıllarında çeşitli isyan ve savaşlarla ve ayrıca taht kavgalarıyla mücadele etmek zorunda kalmasına rağmen döneminde bilim ve sanat faaliyetlerine büyük önem vermiş, kendisi de bu faaliyetlere katılmıştır. Kendisi de bir şair olan ve şiirlerinde Hüseynî mahlasını kullanan Baykara, Câmî ve Nevâyî gibi dönemin büyük şair ve sanatçılarını sarayında bulundurmuş ve onlara itibar göstermiştir. Bu yüzden, Ali Şir Nevâyî’nin o mükemmel eserlerini edebiyatımıza kazandırmasında Hüseyin Baykara’nın rolü yadsınamaz. Ali Şir Nevâyî ve Hüseyin Baykara’nın sanatsal faaliyetleri dolayısıyla da, bu dönem “Nevâyî – Baykara” dönemi olarak anılmıştır.

dönisersiz ve dadısar gelecek zamanda, çalar men geniş zamanda ve getürüp durursın duyulan/farkına varılan geçmiş zamanda sözcükler iken, A seçeneğindeki görü turur şimdiki zamanda bir sözcüktür. 

Doğru yanıt A'dır. 

Doğru transkripsiyonu: “gelüp şāha muştıladılar anı” şeklindedir.

Bilgileri adlandırmak amacıyla söz türetmek için var olan sözlere ulanan biçim birimler yapım ekleri olarak adlandırılır. +çAK bir isimden isim yapma eki iken diğerleri değildir. Örneğin +çAK. oyun+cak, kök+çek, öl+çek.

Her kişi için ayrı eklerin kullanıldığı emir çekimindeki eklerde çok çeşitlilik vardır. Ayrıca üçüncü kişiler için kullanılan -dik ve –dikler emir ekleri Çağatay Türkçesine özgü eklerdir. Sart kipi -sA ekiyle yapılmakta ve kişi ifadesi için ikinci tipteki kişi ekleri kullanılmaktadır.

İlerleyici benzeşme, Önceki sesin sonraki sesi bir şekilde etkileyerek kendisine benzetmesidir. Örneğin Türkçe kökenli sözlerin kök veya gövdeleri ile çekimlenmiş şekillerinde; alıntı sözlerin ise Türkçe ek almış şekillerinde yan yana gelen ve ötümlü / ötümsüz karşılıkları bulunan ünsüzler arasında görülen düzenli ünsüz benzeşmelerine uyum denir. Genellikle ilerleyici benzeşme seklinde ortaya çıkan bu ses olayı, daha çok, sözler ile ekler arasında görülür.

İlk satırlarında 1303 tarihi yazılı olan ve 1362 yılında Petrarca tarafından Venedik Cumhuriyetine hediye edilen eserin günümüze ulasan tek nüshası, İtalya’da Venedik Saint Marcus Kütüphanesindedir. Latince olan Kodeks Kumanikus’un anlamı “Kıpçak Kitabıdır. Kodeks Kumanikus, Karadeniz’in kuzeyindeki Kıpçak Türklerinden İtalyanlar ve Almanlar tarafından derlenmiş malzemelerden oluşan iki değerin birleştirilmesiyle oluşmuş bir eserdir.

Hoca Ahmed Fakih’in Kitâbu Evsâf-ı Mesâcidi’ş-Şerîfe adlı eseri 339 beyitlik bir manzumedir. Mesnevî tarzında yazılmıştır. Şam, Kudüs, Mekke ve Medine şehirleri ve orada gördükleri anlatılmıştır. Ancak eser 13. Yüzyıl Türkçesinin nadir örneklerinden biri olması nedeniyle dil tarihinde önemli bir yer edinmiştir.

‘amelleriñizge sözcüğünün üzerindeki ekler sırasıyla +ler çokluk eki, +iñiz II. çoğul kişi iyelik eki ve + ge yönelme hâli ekidir.

Kıpçaklar, Bizans ve Latin kaynaklarında Kuman, tarihî Rus kaynaklarında Polovets, Macarlar tarafından Kun olarak adlandırılmışlardır.

Memluk Kıpçaklarının yaşadığı sahada yazılan eserlerin söz varlığı Türkçedir.