XIV-XV. Yüzyıllar Türk Dili Final 7. Deneme Sınavı
Toplam 7 Soru1.Soru
Orta Asya’daki yazın dilinde yönelme hâli eki olan +GA Anadolu Oğuzcasında hangi şekle dönüşmüştür?
–(y)Asl |
dA |
+ra |
+(y)A |
–gAn |
Eski Anadolu Türkçesi göçler sonucunda Anadolu’da kurulup gelişmiş Oğuzcaya dayalı bir yazı dili olmuştur. Kendi lehçelerine dayanan bir yazı dili oluşturduklarından dolayı bazı hususlarda eski edebi yazı dilinden uzaklaşmışlardır. Örneğin Orta Asya’daki yazın dilinde Köktürkçede olduğu gibi yönelme hali eki +GA iken, Anadolu Oğuzcasında kendi şekilleri olan +(y)A kullanılmıştır.
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi fiilden fiil yapan eklerden değildir?
-DIr- |
-ala- |
-mA- |
-der- |
-Af- |
-DIr-, -ala-, -mA- ve -der- fiilden fiil yapan eklerdendir. Ancak -Af- olmayan bir ektir.
3.Soru
"tâ’ata meşgûl olalum zikrile"
Yukarıda verilen cümlede aşağıdaki hal eklerinden hangisi vardır?
Eşitlik |
Bulunma |
Yükleme |
Yalın |
Yönelme |
Bugünkü yazı dilimizde “vasıta hâli eki” ile kullanmakta olduğumuz “meşgul ol-” fiili, Eski Anadolu Türkçesi metinlerinde pek çok kez “yönelme hâli” eki ile kullanılmıştır: eyregi gâfil ve uykuya meşgûl ola (Kıs.Enb.); anı ‘imâret kılmaga meşgûl ola (Mrzb.); tâ’ata meşgûl olalum zikrile (Aş.Paş.Fkr.); andan şâh durup savma’asına vardı ‘ibâdete meşgûl oldı (KVz.).
Doğru yanıt E'dir.
4.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Ali Şir Nevâyî'nin eserlerinden biri değildir?
Fevâyidü’l-kiber |
Ferhâd ü Şîrîn |
Çihil Hadis |
Târîh-i mülûk-i Acem |
Dehnâme |
Dehnâme’nin yazarı Yusuf Emiri'dir. Doğru cevap E şıkkıdır.
5.Soru
“Ölerde kalamagay irdi köñülde bu hasret” cümlesinde geçen “köñülde” kelimesi ismin hangi hal ekini almıştır?
Bulunma hali |
Eşitlik hali |
Yönelme hali |
Yükleme hali |
Vasıta hali |
Bulunma hâli, fiillerle ilişkide olan ismin bulunduğu yeri bildirir. İsimle fiil arasında mekân ilişkisi gösteren bulunma hâli, Çağatay Türkçesinde +DA ekiyle yapılır ve ek, ünsüz uyumuna uyar. Yukarıdaki cümlede geçen “köñülde” kelimesi ismin bulunma hal ekini almıştır.
6.Soru
“Baba sini diydürler ki birevni öltürüp-sin.”
Yukarıdaki cümlede altı çizili fiil hangi zamanda çekimlenmiştir?
Geniş Zaman |
Gelecek Zaman |
Duyulan Geçmiş Zaman |
Şimdiki Zaman |
Bilinen Geçmiş Zaman |
Çağatay Türkçesinde kullanılan şimdiki zaman ekleri -AdUr /-ydUr; -A / -y şeklindedir.
7.Soru
Aşağıdaki sözcüklerden hangisinde fiilden isim türemiştir?
Dinlen |
Yazu |
Görklüsi |
Gönül |
Muşhaflarun |
B seçeneğinde yaz- kökü –u fiilden isim türetme ekiyle isme dönüşmüştür.