XIV-XV. Yüzyıllar Türk Edebiyatı Final 11. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Nazire kelimesini nazireler anlamında ilk defa hangisi kullanmıştır?
Edirneli Nazmi. |
Ömer İbni Mezit. |
Fahreddin bin Mahmud. |
Ahmedi Yesevi. |
Hakim Süleyman Ata. |
Fahreddin Bin Mahmud. Cevap C'dir.
2.Soru
Fâtih'in kurduğu “Sahn-ı Semân” adı verilen sekiz büyük medresede hangisi ders vermemiştir?
Ali Kuşçu |
Hayâlî Şemseddin |
Hayâlî Şemseddin |
Hocazâde Muslihiddîn Mustafa |
Cemâlî |
Fâtih, “Sahn-ı Semân” adı verilen sekiz büyük medreseyi kurmuş ve bu medreselerde Ali Kuşçu (öl. 1474), Hayâlî Şemseddin (öl. 1470), Molla Hüsrev (öl. 1480), Hocazâde Muslihiddîn Mustafa (öl. 1488), Hatîbzâde Muhyiddîn Mehmed (öl. 1495) gibi devrin en büyük âlimleri ders vermiştir.
3.Soru
Edebiyatımızda şuara tezkireleri gibi önemli eserlerden olan “nazire mecmuaları”nın Anadolu’da yazılan ilk örneğine II. Murâd devrinde rastlanır. Ömer b. Mezîd tarafından derlenen ve II. Murâd’a sunulan Mecmû’atü’n-nezâ’ir, önemi aşağıdakilerden hangisidir?
Türk şiirinin değerlendirilmesini sağlayan bir kaynağın olması |
Şu ana kadar yazılan en önemli manzum bir esere kaynaklık etmesi |
İçeriğinin sade ve Türkçe bir eser olması |
Yiğitlik ve kahramanlık konularının işlendiği ilk eserlerden olması |
Tarihi mesnevilerin yer aldığı ilk eserlerden biri olma özelliğine sahip olması |
Edebiyatımızda şuara tezkireleri gibi önemli eserlerden olan “nazire mecmuaları”nın Anadolu’da yazılan ilk örneğine II. Murâd devrinde rastlanır. Ömer b. Mezîd tarafından derlenen ve II. Murâd’a sunulan Mecmû’atü’n-nezâ’ir, II. Murâd devrine kadar Türk şiirinin değerlendirilmesini sağlayan önemli bir kaynaktır.
4.Soru
Osmanlı sarayında şairleri ilk defa kim toplamıştır?
Musa Çelebi |
II. Murâd |
Çelebi Mehmed |
I. Bâyezîd |
Emir Süleyman |
I. Bâyezîd’in büyük oğlu Emir Süleyman (1403-1410), edebiyata ve şiire meraklı olup Osmanlı sarayında şairleri ilk defa o toplamıştır.
5.Soru
Anadolu’da mesnevi nazım geleneği ile yazılmış ilk müstakil eser aşağıdakilerden hangisidir?
Hz. Ali^’nin Cenkleri |
Yu^suf u Züleyha^ |
Varaka vü Gülşa^h |
Risa^letü’n-nushiyye |
Gari^b-na^me |
Anadolu’da mesnevi nazım şekliyle yazılan ilk müstakil Türkçe eserler, XIV. asra aittir. Bu geleneğin ilk müstakil eseri ise asrın başlarında 707/1307 tarihinde Yu^nus Emre tarafından kaleme alınan Risa^letü’n-nushiyye’dir.
6.Soru
Avni mahlasıyla şiirler yazan ve Osmanlı’da ilk divanı olan ilk padişah aşağıdakilerden hangisidir?
II.Bayezid |
Mahmud paşa |
II.Murad |
Fatih Sultan Mehmed |
Kanuni Sultan Süleyman |
Fâtih Sultan Mehmed , Avnî mahlasıyla şiirler yazan ve Osmanlı’da Divan’ı olan ilk padişahtır.
7.Soru
Kaynaklarda Şeyhi’den “serdâr-ı şu’arâ” şeklinde söz edilmesinin sebebi aşağıdakilerden hangisidir?
Hiciv türünün en güzel örneklerini vermesi. |
Vezin kullanmada çok başarılı olması. |
Anadolu klasik şiirinin kurucu şairlerinden olması. |
Kaside ve gazel tarzında şiirler yazması. |
Çağatay Türkçesi ile gazeller yazması. |
Şeyhî, Anadolu sahası Türk edebiyatının XV. yüzyılın ilk yarısında yaşayan en önemli şairidir. O, her ne kadar tasavvufla ilgilenmiş ve gazellerinde tasavvufî unsurlara yer vermiş olsa da mutasavvıf bir şair değildir. Şeyhî, Anadolu sahası dindışı edebiyatının kuruluşunda önemli rol oynamış, özellikle lirizm yanı öne çıkan manzumeleriyle tanınmıştır. Şeyhî, Anadolu sahasında gelişen klasik şiirin kurucu şairlerinden biridir. Bu sebeple, eski kaynaklarda kendisinden “şeyhü’ş-şu’arâ”, “serdâr-ı şu’arâ” ve “hüsrev-i şu’arâ” şeklinde söz edilmiştir. Doğru cevap C’dir.
8.Soru
Aşağıdaki ifadelerden hangisi Türk edebiyatında İbrahim peygamberin hayatının anlatıldığı bilinen tek eserdir?
Halîl-nâme |
Câmâsb-nâme |
Garîbnâme |
Çeng-nâme |
Har-nâme |
Halîl-nâme: Türk edebiyatında İbrahim peygamberin hayatının anlatıldığı bilinen tek eserdir.
9.Soru
Türk dilinin Fâtih devrine kadar geçirdiği süreç dikkate alınırsa, aşağıdakilerden hangisi bu dönemlere ait değildir?
Türkçe |
Altay |
En Eski Türkçe, |
İlk Türkçe, |
Eski Türkçe |
Türk dilinin Fâtih devrine kadar geçirdiği tarihî süreç, Altay, En Eski Türkçe, İlk Türkçe, Eski Türkçe ve Orta Türkçe şeklinde dönemlere ayrılır. Bunlardan ilk üç döneme ait metinler ele geçmemiştir. Bu sebeple bu devirler, faraziye (=varsayım) olarak görülür. Elde bulunan en eski metinler ise, Eski Türkçe (VII–XI. yüzyıllar) ile Orta Türkçe (XII-XV. yüzyıllar) dönemlerine aittir. Bu tasnife göre Fâtih devri, Orta Türkçenin son yüzyılını meydana getirir. Türkçenin bundan sonraki dönemlerine, Yeni Türkçe (XVI–XIX. yüzyıllar) ve Modern Türkçe (XX. yüzyıldan sonra) adları verilmiştir.
10.Soru
Aşağıdaki şairlerden hangisi XV. yüzyıl mutasavvıf şairleri arasında sayılamaz?
Kemâl Ümmî |
Eşrefoğlu Rûmî |
Dede Ömer Rûşenî |
Ebulhayr-i Rûmî |
Cemâl-i Halvetî |
II. Murâd zamanında Emîr Sultan (öl. 1429), Hacı Bayram-ı Velî (öl. 1429-1430) ve Kaygusuz Abdal’ın (öl. 1444) devamı olarak Türk milletinin gönlünde yaşayan, şahsı ve şiirleri ile günümüze kadar gelen, milletin velî olarak bildiği şairler de vardır. Akşemseddîn (1389-1459), Eşrefoğlu Rumî (öl. 1469), Kemâl Ümmî (öl. 1475?), Dede Ömer Rûşenî (öl. 1486), Cemâl-i Halvetî (öl. 1496), İbrahim Tennûrî (öl. 1482) ve İbrahim Gülşenî (1426-1533) bunların başında gelmektedir. Ebulhayr-i Rûmî ise Fâtih devrinin önde gelen eserlerinden biri olan Saltuk-nâme’nin yazarıdır. Saltuk-nâme, Cem Sultan’ın emri ile gaza ruhunu canlandırmak için derlenmiş bir eserdir.
11.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Çelebi Mehmed'in himaye ettiği şair aynı zamanda doktordur?
Abdülvâsi Çelebi |
Rükneddîn Ahmed |
Ahmed-i Dâ'î |
Şeyhî |
Molla Hüsrev |
Çelebi Mehmed’in himaye ettiği şairlerden biri de Şeyhî’dir. Aynı zamanda hekim (doktor) olan şair, padişahın hastalığını tedavi ettikten sonra takdirini kazanarak büyük ihsan görmüştür.
12.Soru
Karaman Savaşı sırasında hastalanan aşağıdaki padişahlardan hangisini Şeyhi tedavi ederek iyileştirmiştir?
I. Bayezid |
II. Murad |
Çelebi Mehmed |
Evliya Çelebi |
Abdülvâsi Çelebi |
1415’te Çelebi Mehmed’in Karaman Savaşı sırasında hastalanması üzerine Ankara’ya getirilen Şeyhî, padişahı tedavi etmiş, bunun karşılığında kendisine birçok hediyeyle birlikte Dokuzlar köyü tımar olarak verilmiş, ayrıca padişahın özel doktoru olarak görevlendirilmiştir. Doğru cevap C'dir.
13.Soru
XV. yüzyılda Doğu Türk edebiyatı eserleri nerede ortaya çıkmıştır?
Irak |
Mısır |
Anadolu |
Horasan |
Azerbaycan |
XV. yüzyılda Doğu Türk edebiyatının Horasan ve Maveraünnehir’de, Batı Türk edebiyatının ise Irak, Azerbaycan ve Anadolu’da eserler verdiği görülür. Bu yüzyılda Herat ve Semerkand merkez olmak üzere Timur’un çocuklarının ve torunlarının hâkim oldukları bu yerlerde, Doğu Türkçesi ile çok parlak bir edebiyat (Çağatay edebiyatı) meydana gelmiştir. Doğru cevap D’dir.
14.Soru
Türk edebiyatında ilk nazire mecmuasını kim yazmıştır?
Şeyhi |
Ahmet Paşa |
Ömer b. Mezîd |
Necati Bey |
Ali Şir Nevâî |
Türk edebiyatında ilk nazire mecmuasını "Ömer b. Mezîd" yazmıştır. Doğru yanıt: C'dir.
15.Soru
Câmi’u’l-ahbâr adlı manzum bir evliya tezkiresi olan mesneviyi, II. Murad’a takdim eden kimdir?
Âşık Ahmed |
Germiyanlı Şeyhî |
Cemâlî |
Şemsî |
Nakkaş Sâfî |
Âşık Ahmed, 1430-1451 yılları arasında yazdığı Câmi’u’l-ahbâr adlı manzum bir evliya tezkiresi olan mesneviyi, II. Murad’a takdim etmiştir.
16.Soru
Eski kaynaklarda kendisinden “serdâr-ı şu’arâ” ve “hüsrev-i şu’arâ” şeklinde söz edilen şair kimdir?
Abdülvâsi Çelebi |
Süleyman Çelebi |
Ahmed-i Dâ’î |
Şeyhî |
Şeyhoğlu Mustafâ |
Şeyhî, Anadolu sahasında gelişen klasik şiirin kurucu şairlerinden biridir. Bu sebeple, eski kaynaklarda kendisinden “şeyhü’ş-şu’arâ”, “serdâr-ı şu’arâ” ve “hüsrev-i şu’arâ” şeklinde söz edilmiştir.
17.Soru
Türk nesrinin gerçek kurucularındandır. Cumhuriyet edebiyatına kadar gelen süslü nesrin yazarıdır.Tazarru-nâme eseriyle ün yapmıştır.
Yukarıda sözü edilen yazar aşağıdakilerden hangisidir?
Kıvâmî |
Sinan Paşa |
Aşık Paşazâde |
Molla Lütfi |
Tursun Bey |
Sinan Paşa, Türk nesrinin gerçek kurucularındandır. Cumhuriyet edebiyatına kadar gelen süslü nesrin yazarıdır.Tazarru-nâme eseriyle ün yapmıştır. Doğru yanıt: B'dir.
18.Soru
Bir eşek var idi za’îf ü nizâr
Yük elinden katı şikeste vü zâr
Şeyhi’nin ‘’Har-nâme’’ adlı mesnevisinin aruz vezin kalıbı aşağıdakilerden hangisidir?
mefâilün mefâilün feûlün |
faîlâtün faîlâtün faîlâtün |
feilâtün mefâilün feilün |
mef’ulü mefaîlün mefaîlün |
feilâtün feilâtün fe’ûl |
Şeyhi’nin öküzlere özenen bir eşeğin başına gelenleri anlattığı ünlü mesnevisi ‘’Har-nâme’’ nin aruz kalıbı Feilâtün mefâilün feilün biçimindedir.
19.Soru
Süleyman Çelebi'nin yazdığı "Mevlid" şiiri hangi şairin şiirine nazire olarak yazılmıştır?
Yunus Emre -Divan |
Âşık Paşa-Garip-name |
Şeyh Galip-Hüsn-ü Aşk |
Mevlana-Mesnevi |
Kaygusuz Abdal-Gülistan |
Süleyman Çelebi Mevlid şiirini Aşık Paşa'nın yazdığı "Garipname" şiirine nazire olarak yazmıştır. Doğru yanıt: B'dir.
20.Soru
Aşağıdakilerden hangisi 15. yüzyıl tasavvuf şairlerinden biri değildir?
Hacı Bayram Veli |
Kaygusuz Abdal |
Ahmet Paşa |
Eşrefoğlu Rumî |
Kemal Ümmi |
Ahmet Paşa, 15. yüzyıl tasavvuf şairi değildir. Divan edebiyatı çizgisinde eserler vermiştir. Doğru yanıt: C'dir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ