XIX. Yüzyıl Türk Edebiyatı Final 5. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
XV. yüzyıl şairi Necatî’nin, kendisine nazire yazmış olmasından rahatsızlık duyduğu ve rakip olarak görmediğini bildirdiği kadın şair kimdir?
Mihrî Hatun |
Leyla Hanım |
Fitnat Hanım |
Adile Sultan |
Şeref Hanım |
Avrupa'da olduğu gibi Osmanlı'da da Ortaçağ'da kadın her alanda geri plandadır. Osmanlı şiiri de, kadını dışarıda bırakan İran ve Arap edebiyatlarının etkisinde gelenek hâlinde yerleşmiş, şiir sistemi kodlanmıştı. Modern anlamıyla kişisel yaratı, geleneğin önüne geçemezdi.
Bu durumun bir örneği, XV. yüzyıl şairi Necatî’nin, kendisine nazire yazan çağdaşı Mihrî Hatun’a verdiği tepkide görülmektedir. Bir kadının kendisine nazire yazmış olmasından rahatsızlık duyduğu hissedilen şair, edepsizlikle suçladığı Mihrî Hatun’u rakip olarak görmediğini bildirmiştir:
Ey benüm şi‘rüme nazîre diyen
Çıkma râh-ı edebden eyle hazer
Dime ki işte vezn ü kâfiyede
Şi‘rüm oldı Necâtîye hem-ser
(Ey benim şiirime nazire söyleyen (Mihrî Hatun), edep yolundan çıkmaktan sakın! Şiirim, vezin ve kafiye ile Necatî´’nin şiirine eşdeğer oldu, deme!)
2.Soru
Söylenmek istenen bir sözü kasten tam tersini söyleyerek ifade etme sanatıdır.
Yukarıda tanımı verilen söz sanatı aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
Tezat |
Tenasüp |
Tariz |
Tevriye |
Telmih |
Tariz: Söylenmek istenen bir sözü
kasten tam tersini söyleyerek ifade etme sanatıdır.
3.Soru
Divan şiirinde kullanılan nazım şekillerinden neredeyse hepsiyle şiir söyleyen Şeref Hanım’ın divanında toplam kaç manzumesi bulunmaktadır?
377 |
477 |
577 |
677 |
777 |
Divan şiirinde kullanılan nazım şekillerinden neredeyse hepsiyle şiir söyleyen Şeref Hanım’ın divanında toplam 677 manzume bulunmaktadır. Doğru cevap D'dir.
4.Soru
Aşağıdakilerden hangi eser Hayri'ye aittir?
Zafername. |
Mevlid. |
Mihnetkeşan. |
Yusuf-u Züleyha. |
Ateşgede. |
Zafername. Cevap A'dır.
5.Soru
Aşağıdaki eserlerden hangisi Keçecizade İzzet Molla’ya ait değildir?
Divan-ı Bahar-ı Efkâr |
Gülşen-i Aşk |
Naz u Niyaz |
Mir’at-ı Cünun |
Divan-ı Hazan-ı Âsâr |
Mir’at-ı Cünun, Yenişehirli Avni’nin davranışları normal olmayan insanları anlatan mesnevi tarzındaki eserinin adıdır.
6.Soru
Aşağıdakilerden hangisinde mesnevi geleneğinde ilk kez Şeyh Galib’in ‘’Hüsn ü Aşk’’ adlı mesnevisinde uygulanmış olan tardiye nazım şekli görülmektedir?
Ateşgede |
Yusuf u Züleyha |
Naz u Niyaz |
Sakiname |
Gülşen-i Aşk |
Tardiye, beş mısralık bentlerden oluşan musammat türüdür. Aruzun mef’ûlü mefâilün feûlün kalıbıyla oluşturulur. Mesnevi geleneği içinde ilk kez Hüsn ü Aşk mesnevisinde kullanılmıştır. Keçecizade İzzet Molla’nın Gülşen-i Aşk mesnevisinde de görülür.
7.Soru
XIX. yüzyıla damgasını vuran ve geleneğin bütün imkânlarını dönüştürerek çağının anlayışına uygun bir nesir dili yaratan yazar aşağıdakilerden hangisidir ?
Ahmet Cevdet Paşa |
Muallim Naci |
Ahmet Hamdi Tanpınar |
Ziya Paşa |
Abdülhak Hamit Tarhan |
XIX. yüzyıla damgasını vuran ve geleneğin bütün imkânlarını dönüştürerek çağının anlayışına uygun bir nesir dili yaratan yazar Ahmet Cevdet Paşa'dır.
8.Soru
XIX. yüzyılın ilk sefaretname müellifi kimdir ?
Mehmet Emin Karahanzade |
Abdurrahim Muhip Efendi |
Abdülhak Hamit Tarhan |
Evliya Çelebi |
Abdurrezzak Bahir |
XIX. yüzyılın ilk sefaretname müellifi Abdurrahim Muhip Efendi’dir
9.Soru
Klasik Türk edebiyatının şiir merkezli bir edebiyat olmasının temel gerekçeleri arasında aşağıdakilerden hangisi gösterilemez?
Şiir, vezin ve kafiyenin sağladığı ahenkle daha estetik bir yapı arz ettiği için sanat |
Eski eğitim sisteminde ezberin yeri büyük olduğu için tamamen öğretici eserler |
Himaye (patronaj) geleneği içinde kasideciliğin önemli yeri vardı. |
Klasik şiir geleneğini yıkmak isteyen şairlerin oluşu. |
Şiir dili nesir diline göre daha önce oluşmuştu. |
Klasik Türk edebiyatının şiir merkezli bir edebiyat olmasının temel gerekçeleri şöyle sıralanabilir:
a. Şiir, vezin ve kafiyenin sağladığı ahenkle daha estetik bir yapı arz ettiği için sanat
ortaya koymanın en doğal ve işlevsel yolu idi.
b. Eski eğitim sisteminde ezberin yeri büyük olduğu için tamamen öğretici eserler
bile kolay ezberlenebilmesi için manzum olarak yazılıyordu.
c. Edebiyatçılar şairlik kabiliyetleriyle değerlendirilirdi. Himaye (patronaj) geleneği
içinde kasideciliğin önemli yeri vardı.
d. Şiir dili nesir diline göre daha önce oluşmuştu. Bunda göçebe kültürünün hareketliliği ile şiirin ritmik akışkanlığı arasındaki paralelliğin de etkisi olabilir.
10.Soru
Aşağıdaki yazar-eser eşleştirmelerinin hangisi yanlıştır?
Muallim Naci-Esami
|
Şemsettin Sami-Tezakir
|
Mehmet Süreyya-Sicill-i Osmanî
|
Faik Reşat-Eslaf
|
Ahmet Cevdet Paşa-Belagat-ı Osmaniyye
|
11.Soru
İncitme sen ahbâbını incinmeye senden
Bu âlem-i fânîde zarâfet budur işte
Leyla Hanım'ın yukarıdaki beytinin diliçi çevisi aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?
Sen düşmanını incitme, kimse de senden incinmesin; bu geçici dünyada incelik işte budur. |
Sen dostlarını incitme, kimse de senden incinmesin; bu geçici dünyada incelik işte budur. |
Sen dostlarını incitme, kimse de senden incinmesin; bu geçici dünyada asil görev işte budur. |
Sen dostlarını incitme, kimse de sana gücenmesin ; bu yalancı dünyada incelik işte budur |
Sen düşmanını incit ki, kimse senden incinmesin; bu geçici dünyada incelik işte budur |
Sen dostlarını incitme, kimse de senden incinmesin; bu geçici dünyada incelik işte budur.
12.Soru
Hangisi Klasik Türk edebiyatının şiir merkezli bir edebiyat olmasının temel gerekçelerinden biri değildir ?
Şiir, vezin ve kafiyenin sağladığı ahenkle daha estetik bir yapı arz ettiği için sanat |
Şiir dili nesir diline göre daha önce oluşmuştu |
Eski eğitim sisteminde ezberin yeri büyük olduğu için tamamen öğretici eserler |
Edebiyatçılar şairlik kabiliyetleriyle değerlendirilirdi. Himaye (patronaj) geleneği |
Nesir dili şiir diline göre daha önce oluşmuştur. |
Nesir dili şiir diline göre daha önce oluşması Klasik Türk edebiyatının şiir merkezli bir edebiyat olmasının temel gerekçelerinden biri değildir.
13.Soru
Osmanlı’da bir önceki yüzyılın sonlarına kadar yabancı ülkelere daimi elçi görevlendirilmemiş, elçiler lüzum görüldüğünde ve geçici olarak gönderilmiştir. Bu elçilerin gittikleri yerlerde gördüklerini ve yaşadıklarını, oradaki siyasî gelişmeleri ve yaptıkları çalışmalarla ilgili sundukları bir tür rapor da kabul edilebilecek eserlere verilen isim aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
Gazavatname |
Seyahatname |
Sefaretname |
Sûrname |
Münşeat |
Osmanlı’da bir önceki yüzyılın sonlarına kadar yabancı ülkelere daimi elçi görevlendirilmemiş, elçiler lüzum görüldüğünde ve geçici olarak gönderilmiştir. Bu elçilerin gittikleri yerlerde gördüklerini ve yaşadıklarını, oradaki siyasî gelişmeleri ve yaptıkları çalışmalarla ilgili sundukları bir tür rapor da kabul edilebilecek eserlere sefaretname denir.
14.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Mihnetkeşan’da kullanılan nazım şekillerinden biri değildir ?
Kaside |
Mersiye |
Şitaiye |
Kudimiyye |
Aruz |
Aruz Mihnetkeşan’da kullanılan nazım şekillerinden biri değildir.
15.Soru
Keçecizade İzzet Molla’nın oldukça genç yaşta kaleme aldığı ilk eseri aşağıdakilerden hangisidir?
Gülşen-i Aşk |
Hüsn-ü Aşk |
Mesnevi |
Ateşgede |
Mir’at-ı Cünun |
Keçecizade İzzet Molla’nın oldukça genç yaşta kaleme aldığı ilk eseri Gülşen-i Aşk'tır.
16.Soru
Osmanlı kadın şairlerinin eserlerine toplu bir bakışta ilk göze çarpan özellik aşağıdakilerden hangisidir?
Kişisel duyguları ifade etme çabaları |
Erkek şairlerle aynı dil ve sembollerle şiir söylemiş olmaları |
Erkek şairlerden farklı sevgili imgesi etrafında şiir söylemeleri |
Kendi seslerini ortak bir tonda yansıtmaları |
Süreklilik arz eden bir üsluba sahip olmaları |
Osmanlı kadın şairlerin eserlerine toplu bir bakışta ilk göze çarpan özellik, genellikle erkek şairlerle aynı dil ve sembollerle şiir söylemiş olmaları, bir kadın olarak gerçek duygu ve düşüncelerini ifade etmekten uzak gibi görünmeleridir. Bu, güçlü bir gelenek hâline gelmiş olan divan şiiri estetiğinin, kişisel duyguları ifade etmeye pek izin vermemesinden kaynaklanmaktadır. Edebiyat, bir gelenek meselesidir ve divan şairinden beklenen, daha önce Fars edebiyatında kalıplaşmış mazmun ve istiareleri ustalıkla kullanarak hünerini ispat etmektir. Dolayısıyla kadın şairlerin de özellikle âşıkane gazellerde bu alışılmış kalıpları kullanmış olmaları, erkek şairlerle aynı sevgili imgesi etrafında şiir söylemeleri geleneğin bir sonucu olarak değerlendirilmelidir.
17.Soru
Osmanlı hanedanında divan sahibi tek kadın şair aşağıdakilerden hangisidir?
Leyla Hanım |
Hazinedarzade Fıtnat Hanım |
Hubbi Hatun |
Şeref Hanım |
Adile Sultan |
Otuzuncu Osmanlı padişahı II. Mahmut’un kızı olarak 29 Mayıs 1826’da İstanbul’da doğan Adile Sultan, Osmanlı hanedanında divan sahibi tek kadın şairdir.
18.Soru
.Aşağıdaki şairlerden hangisinin bazı şiirleri bestelenmiştir?
Adile Sultan |
Leyla Hanım |
Şeref Hanım |
Hubbî Hatun |
Fıtnat Hanım |
Hayırsever kişiliğiyle bilinen Adile Sultan’ın bazı şiirleri bestelenmiştir.
19.Soru
Rakip medeniyetin maddi ve manevi silahlarını kullanmayı öğrenmek aşağıdakilerden hangisiyle tanımlanır?
Zelotizm. |
Herodianizm. |
Batılılaşma. |
Yenilik. |
Değişim. |
Herodianizm. Cevap B'dir.
20.Soru
Cevdet Paşa tarafından asrının “yegâne tabip ve filozofu” olarak nitelenen kimdir?
Şanizade Mehmet Ataullah Efendi |
Ataullah Efendi |
Mehmet Şakir Recai Efendi |
Antepli Asım Ahmet Efendi |
Ömer Amir Bey |
Mütercim Asım’ın vefatından sonra, Cevdet Paşa tarafından asrının “yegâne tabip ve filozofu” olarak nitelenen Şanizade Mehmet Ataullah Efendi vakanüvis olmuştur.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ