XVI-XIX. Yüzyıllar Türk Dili Ara 9. Deneme Sınavı

Toplam 20 Soru
PAYLAŞ:

1.Soru

I. İsmin diğer söz dizimi unsurlarıyla, durumunda değişme olmadan dilbilgisel ilişkiye geçtiği bir durumu anlatır.

II. Herhangi bir eke sahip değildir.

III. Çokluk ve iyelik eki almış kelime ve kelime grupları da onunla aynı işlevi yüklenebilir.

Yukarıda özelliklerine değinilen hâl, aşağıdakilerden hangisidir?


İlgi

Yükleme

Yönelme

Bulunma

Yalın


2.Soru

Türkçe seslerin Arap alfabesinde karşılaştığı en büyük sorun aşağıdakilerden hangisidir?


Arap alfabesinin fonetik bir alfabe olmaması

Arap alfabesinde harekelerin çokça kullanılması

Arap imlasında kısa ünlülerin gösterilmemesi

Arap harfli metinlerdeki imla kalıplaşması

Arap harfli alfabenin değişmeye başlayan telaffuzları tam olarak yansıtamaması


3.Soru

  1. Arapça ve Farsça kelimeleri içeren terkiplerle kurulmuş cümleler vardır.
  2. Açık ve anlaşılır teşbihler kullanılmıştır.
  3. Seci denilen iç kafiyeler yer alır.
  4. Ahdi ve Feridun Bey önemli inşa yazarlarındandır.

Yukarıdakilerden hangileri süslü nesir ile ilgili olarak doğrudur?


Yalnız I

Yalnız IV

I, IV

I, II, III

I, III, IV


4.Soru

Kelime tabanına yapım eklerinden sonra eklenen ilk işletme eki aşağıdakilerden hangisidir?


+lAr

+in,

+un

+an

+ha


5.Soru

I. Batı Türkçesi, Oğuz Türkçesi şivelerinin oluşturduğu gruba verilen addır.

II. Batı Türkçesi günümüzde Türkiye, Azerbaycan, Horasan, Kaşgay Türkçeleri, Irak ve Türkmenistan Türkmencesi ile bunların çeşitli bölgelerde konuşulan şivelerinden oluşur.

III. Batı Türkçesi bazı bilim adamları tarafından "Kuzey-Batı Türkçesi" olarak da adlandırılır.

IV. Bu kültür dili Tanzimat döneminden sonra "Lisan-ı Osmani" ya da "Osmanlıca" olarak adlandırılmıştır.

Batı Türkçesi ile ilgili yukarıdaki ifadelerden hangisi/hangileri doğrudur?


Yalnızca I

I ve III

Yalnızca III

I, II ve IV

I ve IV


6.Soru

Hayali’nin bir özdeyiş hâlinde Türkçede kullanılan meşhur sözü aşağıdakilerden hangisidir?


“Öldürdi bizi ah bilinmez mi bu hikmet”

“Baki kalan bu kubbede bir hoş sada imiş”

“Saçma ey göz eşkden gönlümdeki odlare su”

“Düşdüm saçı tuzağına bön üveyik gibi”

“Ol mahiler ki derya içredir deryayı bilmezler”


7.Soru

Hangisi 19. yüzyıl Türk dili ve edebiyatıyla ilgili doğru bir bilgidir?


Salim, Koca Ragıp Paşa, Haşmet ve Fıtnat Hanım dönemin önde gelen şairleri arasındadır.

Şeyh Galib, bu yüzyılda Hüsn ü Aşk mesnevisini yazmıştır.

Bu dönemin önde gelen tekke şairleri Diyarbakırlı Ahmed Mürşidi ile Erzurumlu İbrahim Hakkı’dır.

Kurulan modern eğitim kurumlarında Türkçenin zorunlu bir ders olmuştur.

Şeyhülislam Yahya ve Şeyhülislam Bahayi bu asırda başarılı şiirler yazan devlet kişileri arasında önde gelirler.


8.Soru

Aşağıdakilerden hangisi 18. yüzyılın önemli isimlerinden biridir?


Şinasi

Ziya Paşa

Enderunlu Fazıl

Şemsettin Sami

Âşık Seyrani


9.Soru

“Türkçenin bütün ünlülerini göstermeyen Arap harfli imlada dil uyumunu tespit edebilmek çok güçtür. Dil uyumu ancak artlık ve önlük özelliği taşıyan bazı harfler sayesinde tespit edilebilmektedir.”

Yukarıdaki bilgi ışığında bir kelimenin art ünlülü olup olmadığı konusunda fikir edinebilmek için kelime içerisinde hangi harfler aranmalıdır?


Kaf/Sad/Hı

Tı/Sin/Elif

Kef/Ha/Ze

Te/Hı/Zı

He/Kaf/Sad


10.Soru

“Dilde var olmayan kök ve eklerden yeni kelime yapılamaz; ancak bazı kelimelerin zamanla işlekliğini kaybedip ölmesi gibi, bazı ekler de işlekliğini kaybedebilir; ancak bir kaç kelimede, işlevi unutulmuş bir halde kalıplaşmış olarak yaşayabilir veya tamamen kullanımdan düşer.”

Bu açıdan bakıldığında dildeki ekleri aşağıdaki grupların hangisine dâhil edemeyiz?


Arketip

İşlek

İşlek olmayan

Kalıplaşmış

Ölü


11.Soru

Türk edebiyatının yenileşmesi için hem fikrî alanda hem de uygulama alanında çok çalışmış bir edebiyatçı ve devlet adamıdır. "Hürriyet Kasidesi" ve "Vatan Mersiyesi" gibi eserlerinde modern kavramları eski şiir kalıpları içinde dile getirmiştir. "Vatan Yahut Silistre", "İntibah" gibi  eserleri çok tanınmıştır. Sürgüne gönderildikten sonra Avrupa’da  gazete çıkararak siyasi faaliyetlerini yürütmüştür. Yazarın diğer öneml eserleri, Gülnihal, Akif Bey, Zavallı Çocuk, Kara Bela, Celaleddin Harzemşah ve olarak sıralanabilir. Yukarıda tanıtılan edebiyatçı ve devlet adamı kimdir?


Ahmet Mithat Efendi

Şemsettin Sami

Namık Kemal

Ahmet Vefik Paşa

Abdülhak Hamit


12.Soru

Aşağıdakilerden hangisi Eski Türkiye Türkçesinde sıfat-fiillerden türemiş zarf-fiil eklerinden biridir?


-AcAK

-iken

-dIkdA

-(y)ArAk

-(y)IncA


13.Soru

Ey feyz-resa¯n-ı Arab ü Türk ü Acem 

Kıldın Ara- bı efsah-ı ehl-i a¯lem 

Etdün fusaha¯-yı Acemi İsi¯-dem 

Men Türk-zeba¯ndan iltifa¯t eyleme kem

Açıklaması: Ey Arap, Acem ve Türk milletine feyiz veren Allahım. Sen Arapları alemin en fasih konuşan milleti yaptın. Acem edebiyatçılarının sözlerine İsa nefesi gibi can verdin. Ben Türkçe konuşuyorum, benden yardımını esirgeme

Yukarıdaki mısraları söyleyen bir şair için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?


Arap şiirine aşıktır.

Farsça şiirler yazmak istemektedir. 

Türk dilinin iki dilden de üstün olduğunu kabul etmektedir.

Türkçe başyapıt eserler yazmak istemektedir. 

Şair burada bir mizansen yapmıştır. 


14.Soru

I. Bu dönemde ilk olarak, zorunlu Türkçe derslerinde okutulacak gramer kitapları yazılmıştır.

II. Divan şiiri bu dönemde eski gücünden uzaklaşmıştır.

III. Bu dönemde Batı'da roman ve tiyatro gibi yeni türler gelmiştir.

IV. Batı edebiyatında popüler olan vatan sevgisi, hürriyet, adalet, dayanışma gibi konular, divan edebiyatına ait gazel ve kaside gibi türlerle kaleme alınmıştır. 

19. yy. Türk dili edebiyatı ile ilgili yukarıdaki bilgilerden hangisi/hangileri doğrudur?


I ve II

II ve III

I, II ve IV

II, III ve IV

I, II, III ve IV


15.Soru

"Sultan Selim cülusunda

Sala dedi de yürüdü

Gidelüm Mısır’a doğru

Yola dedi de yürüdü."

Yukarıda bir kıtası verilen eser kime aittir? 


Köroğlu

Pir Sultan Abdal

Bahşi

Kul Mehmet

Nabi


16.Soru

Aşağıdaki kelimelerden hangisinin aldığı ek diğerlerinden farklıdır?


artur-

bildür-

dinil-

irgür-

dönder-


17.Soru

“Ol mahiler ki derya içredir deryayı bilmezler” hangi şairin gazelindendir?


Fuzuli

Baki

Bağdatlı Ruhi

Taşlıcalı Yahya

Hayali


18.Soru

+rAK ekinin işlevi aşağıdakilerden hangisidir?


Kalıcı olmayan, karşılaştırma ifade eden isimler türetmek

Zarf tümleci yapan bir hal eki

Meslek ismi yapma nesne ve kavram adları yapmak

Eklendiği isimle ilgili alım satım veya üretim faaliyeti yapma anlamı katmak

Sıfatlardan türemiş soyut isimler yapmak


19.Soru

Aşağıdaki eklerden hangisi Osmanlı Türkçesinde şimdiki zaman ifade etmek için kullanılmıştır?


ta’lim itdirilmekde

ma’mûr olmayısar

kırsa gerek

korkmaluyız

haber vireyim


20.Soru

Kılış bildiren geçişli fiillere geldiğinde fiildeki anlama ‘yaptırma’ işlevi katan, fiildeki hareketin ikinci bir özneye yaptırıldığını ifade eden eklere ne ad verilir?


Oldurganlık ekleri

Edilgenlik ekleri

İşteşlik eki

Dönüşlülük eki

Ettirgenlik eki