XVI-XIX. Yüzyıllar Türk Dili Final 5. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdaki kelimelerden hangisi “sonra” anlamına gelmektedir?
bûs etmek |
keştî |
ba‘de |
kûze |
seng-i mıknatîs |
Seçeneklerdeki kelimelerin anlamları şöyledir: bûs etmek “öpmek”, keştî “gemi, kayık”, kûze “bardak”, seng-i mıknatîs “mıknatîs taşı”. Sonra anlamına gelen kelime “ba’de”dir. Doğru cevap C’dir.
2.Soru
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir sıfat tamlaması örneği bulunur?
Altı kahve dükkânı vardır. |
Cânibdeki dağları serâpâ bâğlardır. |
Âyende vü revendeye temâşâgâh makdûr-ı beşer değildir. |
Bu kal’a içre yetmiş kadar toprak örtülü neferât hâneleri vardır. |
Cân havliyle gerüye nazar etdim. |
Kitabımızın 111. sayfasında yer alan sıfat tamlaması konusunda verilen örneklerden biri D seçeneğindeki cümledir. Bu nedenle çözüm D seçeneğidir.
3.Soru
“Türk Harflerinin Kabul ve Tatbiki Hakkındaki Kanun” hangi tarihte Resmî Gazete’de yayımlanarak resmen yürürlüğe girmiştir?
20 Mayıs 1928 |
6 Ağustos 1928 |
1 Kasım 1928 |
3 Kasım 1928 |
12 Temmuz 1932 |
“Türk Harflerinin Kabul ve Tatbiki Hakkındaki Kanun” 3 Kasım 1928’de Resmî Gazete’de yayımlanarak resmen yürürlüğe girmiştir.
4.Soru
“Varvar Alî Paşa”, “Kara Sefer Paşa”, “Azîz hazretleri” gibi ifadeler aşağıdaki hangi grupta yer alır?
Unvan grubu |
Aitlik grubu |
İyelik grubu |
Ünlem grubu |
Edat grubu |
Doğru cevap A şıkıdır. Ağa, beğ/bey, devletlü/devletli, efendi, han, hazretleri, paşa gibi unvanlar ve hitap ifadeleri genel olarak isimlerden sonra gelir.
5.Soru
1883 yılında çıkardığı Tercüman gazetesiyle Türkler arasında “Dilde, işte, fikirde birlik!” prensibini yaygınlaştırmaya çalışan isim aşağıdakilerden hangisidir?
Mahtum Kulu |
Ebu’l-Feth Han |
Bahâdır Şah |
İsmail Gaspıralı |
Abbas Kuli Ağa Bakıhanlı |
Kırım’da yaşayıp Osmanlı Türkçesini kullanan ama bunun yanında Kırım Türkçesinden de kelimeler kullanan isim İsmail Gaspıralı’dır. Gaspıralı Kırım’da çıkardığı “Tercüman” gazetesiyle Türklerin birleşmesi noktasında önemli prensipler sunmuştur.
6.Soru
I. Köroğlu
II. Pir Sultan Abdi
III. Fuzuli
IV. Nefi
Yukarıdakilerden hangileri 16. yüzyıl halk edebiyatının temsilcilerindendir?
I ve III |
II ve III |
I ve II |
I ve IV |
II ve IV |
Köroğlu ve Pir Sultan Abdal 16. yüzyıl halk edebiyatının temsilcilerindendir. Doğru seçenek C'dir.
7.Soru
Şinasi’nin yenilik hareketi içindeki önemi aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir?
Büyük edebi eserler yazmış olması |
Yeni bir edebi dil oluşturmuş olması |
Gazetelerde uzun yazılar yazmış olması |
Yazılarında edebi olma kaygısı gütmesi |
Gazetelerde sade ve anlaşılabilir bir dil kullanması |
Sinasi’nin yenilik hareketi içindeki önemi, onun büyük edebî eserler yazmış ya da yeni bir edebî dil oluşturmuş olmasından değil, özellikle gazetelerinde yazdığı yazılarında küçük ve kısa haberleri çok düzgün biçimde anlaşılır ve sade bir dil ile yazmış olmasından gelir. Bu yazılarında edebî olmak gibi bir kaygı gütmemiş, her zaman halkın konuştuğu dili dikkate almış ve hedefi daima halk tarafından anlaşılırlık olmuştur.
8.Soru
Aşağıdaki ifadelerden hangisi nasihat, öğüt cümlesidir?
Sakının Nûru’l-hüdâ celâlinden. |
Hak sizi hatâdan saklaya. |
Âkıbetin hayr olsun. |
Cümle kırsa gerekdir sizleri. |
Habîb-i Hudâ aşkına. |
Allah’ın ışığından sakının. ( Celâli isyanları ).
9.Soru
Aşağıdakilerden hangisi süslü nesrin özelliklerindendir?
Cümleler birbirine zarf öbekleriyle bağlanarak uzatılmış ve konunun ana fikrini anlamak zorlaşmıştır. |
Konuşma dilinde çok az Arapça ve Farsça kelime kullanılmıştır. |
Sık sık tarihi olaylara teşbihte bulunmuştur. |
Hoca Saadeddin’in Meşairü’ş-Şuara eseri bu türe örnektir. |
Arapça ve Farsça kelimeler sık sık üçlü, dörtlü, hatta beşli Farsça terkipler içinde kullanılmıştır. |
Süslü nesrin özelliklerini kısaca şöyle özetleyebiliriz:
A. Konuşma dilinde kullanılmayan bir çok Arapça ve Farsça kelime kullanılmıştır.
B. Arapça ve Farsça kelimeler sık sık üçlü, dörtlü, hatta beşli Farsça terkipler içinde kullanılmıştır.
C. Sık sık tarihi olaylara ve şahsiyetlere telmihte bulunulmuş, soyut ve karmaşık teşbih, istiare ve mecazlar kullanılmıştır.
D. Cümleler birbirine secilerle ve edatlarla bağlanarak uzatılmış ve konunun ana fikrini anlamak zorlaşmıştır. Doğru yanıt E'dir.
10.Soru
Aşağıdaki isimlerden hangisi kuruluş amacı genel olarak, bilimsel ve kültürel düzeyde Türklük dünyasının her türlü meselesini ele almak olan Türk Derneği’nin kurucularından biri değildir?
Ahmet Mithat |
Ahmet Hikmet |
Rıza Tevfik |
Ispartalı İsmail Hakkı |
Hüseyin Siret |
Hüseyin Siret, Servet-i Fünun şairidir.
11.Soru
Nizip Destani kimin eseridir?
Aşık Elesker |
Aşık Ali |
Süruri |
Aşık Seyrani |
Nabizade Nazım |
XIX. yüzyılın önemli eserlerinden biri olan Nizip Destanı Aşık Ali'nin eseridir. Doğru yanıt B'dir.
12.Soru
Aşağıdaki cümlelerden hangisinde zarf fiil vardır?
Koşarak caddeye yöneldi. |
Koştuğumuzu görmedi. |
Koşan kız yere düştü. |
Ayşe daima koşturur. |
Koşmamasını tembihledim. |
+arak eki fiilden zarf türeten bir zarf fiil ekidir, dolayısıyla getirildiği fiili zarfa dönüştürür. Koşarak kelimesi “koş”köküne +arak eki eklenerek türetilmiş bir zarf fiildir.
13.Soru
Kelime tekrarına dayanan cümle içinde işlev bakımından niteleme sıfatı veya yer, zaman ve tarz olarak görev yapan grup hangisidir?
Aynen tekrarlar |
Eş ve yakın anlamlı tekrarlar |
Zıt anlamlı tekrarlar |
Bağlama grubu |
Sıfat tamlaması |
Kelime tekrarına dayanan aynen tekrarlar cümle içinde işlev bakımından niteleme sıfatı veya yer, zaman ve tarz zar arı olarak görev yaparlar.
14.Soru
"Osmanlı Türkçesinde XIX. yüzyıldan sonra Batılı kelimeler yazıda görülmeye başlamıştır. Bu kelimeler önce bazen açıklayıcı bir kelime grubuyla veya Osmanlıcada öteden beri kullanılmakta olan kelimelerle birlikte kullanılmıştır."
Aşağıdaki seçeneklerden hangisinde yukarıdaki açıklamaya uymayan bir kelime vardır?
Eskuir |
Kanal |
Klüb |
Vapor |
Dok |
Osmanlı Türkçesinde XIX. yüzyıldan sonra Batılı kelimeler yazıda görülmeye başlamıştır. Bu kelimeler önce bazen açıklayıcı bir kelime grubuyla veya Osmanlıcada öteden beri kullanılmakta olan kelimelerle birlikte kullanılmıştır. Bu kelimeler arasında dok - büyük havuz, eskuir - mahalle bostanı, kanal - tür’a, klüb - cem’iyyetgah, polis – zâbit gibi kelimeler sayılabilir. Karşılığı olmayan vapor (buharlı motorla çalışan araçlar), gazeta (gazete), telegrafya (telgraf) gibi kelimeler olduğu gibi kullanılmıştır. Bu bilgiler ışığında doğru cevap D şıkkıdır.
15.Soru
Aşağıdaki dergilerden hangisi Türk Ocağı ve Türkçülük taraftarlarınca çıkarılan dergilerden biri değildir?
Türk Yurdu |
Halka Doğru |
Türk Sözü |
Yeni Mecmua |
Hürriyet |
Hürriyet, Namık Kemal ve Ziya Paşa’nın Londra’da çıkardığı gazetedir.
16.Soru
İçinde birden çok bağımlı birleşik cümle bulunan cümle çeşidi aşağıdakilerden hangisidir?
İç içe birleşik cümle |
Ki’li birleşik cümle |
Şartlı birleşik cümle |
Bağımsız birleşik cümle |
Karma birleşik cümle |
Doğru cevap E şıkkıdır. İçinde birden çok bağımlı birleşik cümle bulunan cümle çeşidi karma birleşik cümledir.
17.Soru
“Anlara merhamet edüp içlerinden bir kaçın çıkarup on altısın Evliyâ’ya verüp bunları yuvalarına kodıydım.” cümlesinin türü aşağıdakilerden hangisidir?
Şartlı birleşik cümle |
Soru cümlesi |
Ki’li birleşik cümle |
Sıralı basit cümle |
Devrik cümle |
Sıralı basit cümle öznesi aynı, birden çok yüklemli basit cümlelerdir. Yüklemler –up/üp bağlacıyla birbirini izler.
18.Soru
Aşağıdakilerden hangisi belirtisiz isim tamlamasına örnektir?
Enûşirvân’uŋ kızları. |
Tekfur Sarayı Hammâmı… |
Geçen günlerdeki meşveretimiz üzre… |
Abdurrahmân bin Ali ibn Ahmed el-Bistâmî. |
Azerbaycân hudûdı add olınur |
Belirtisiz İsim Tamlaması;Umûmen kılâ’ u büldânları Azerbaycân hudûdı add olunur.
Hâlâ eyâlet‑i Kars’da sancak beği tahtıdır.Altı kahve dükkânı vardır.Bu mahal dahi Kal’acık hâkinde yüz hâneli ve bir câmi’li Etrâk köyidür.Tekfur Sarayı Hammâmı…
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Arapça tamlama yapısıyla kurulmuştur?
vâcibü’s-seyr |
sarây-ı azîm |
mi’mâr-ı selef |
felek-i atlas |
üstâd-ı mühendis |
Sarây-ı azîm, mi’mâr-ı selef, felek-i atlas ve üstâd-ı mühendis Farsça tamlama yapısıyla kurulmuştur. vâcibü’s-seyr ise Arapça tamlama yapısıyla kurulmuştur.
20.Soru
‘’Dümen deryaya düşünce cümle keştibânlar ellerin dizlerin urup pes-i perdeden birbirleriyle helâlleşmeğe başladılar’’ cümlesinde nasıl bir duygu söz konusudur?
Kararlılık |
Utanma |
Kızgınlık |
Üzüntü |
Umutsuzluk |
Üzüntü bulunmaktadır. Gemi batmak üzereyken gemiciler üzüntülerini dile getirerek birbirlerine helallik dilemişlerdir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ