Batı Türkçesinin sözdizimi (sentaksı), Türkçenin genel sözdizimi yapısı olan özne, tümleç, yüklem dizisi içinde oluşur. Bağımsız cümlelerin birbirine up/üp zarf-fiil ekiyle bağlanarak oldukça uzun cümleler şeklinde görünmesi ve Arapça ve Farsça kelimelerden oluşmuş Farsça terkiplerin yazı dilinde çok yaygın olarak kullanılması bu tarihi şivenin en belirgin özelliklerindendir. Evliya C¸elebi Seyahatnamesi’nden alınan aşağıdaki cümleler Osmanlı Türkçesi yazı dilinde kullanılan tipik cümlelerdendir.

İçinde iç cümle dediğimiz aktarma cümlesi bulunan dolaylı anlatımlarda dé- (dédi, déyü/ deyü, vb ) ve eyit- ( eyitdi, vb ) fiilleri iç cümleyi ana cümleye bağlamada kullanılır.

‘’Ol zamân senden cân kurtardık ammâ şimdi bu Hasan Ağa devletinde cân kuşu uça gibi Evliyâ Efendi’’ dedi. Hasan Ağa eyitti: ‘’Ya beğim! Bizim Evliyâ Çelebi’yi bilir misin’’ dedikde Haydaroğlu eydür: ‘’Engürü yanında bir gün on iki atlı ile bir köyde âteş başında otururduk.’’

Seçeneklerdeki birleşik fiiller şöyledir: seyr eyle-, müşâhede et-, revâ gör-, tamga vur-, medh et-. Doğru cevap E’dir.

Osmanlı Türkçesinde XIX. yüzyıldan sonra Batılı kelimeler yazıda görülmeye başlamıştır. Bu kelimeler önce bazen açıklayıcı bir kelime grubuyla veya Osmanlıcada öteden beri kullanılmakta olan kelimelerle birlikte kullanılmıştır. Bu kelimeler arasında dok - büyük havuz, eskuir - mahalle bostanı, kanal - tür’a, klüb - cem’iyyetgah, polis – zâbit gibi kelimeler sayılabilir. Karşılığı olmayan vapor (buharlı motorla çalışan araçlar), gazeta (gazete), telegrafya (telgraf) gibi kelimeler olduğu gibi kullanılmıştır. bu bilgilerden de anlaşılacağı üzere doğru cevap E şıkkıdır.

ubûr etmek “geçmek” Hân hazretleri karşu tarafa ubûr etdi

Bilezik sözcüğünde kalınlaşma vardır. Diğerlerinde ise kısalma bulunmaktadır.

Ben şahıs zamirinin fonetik gelişmesiyle ortaya çıkan bu ek Eski Türkiye Türkçesi döneminde yaygın olarak kullanılmış, zamanla yerini kendisinden gelişen +Am, +In ve +Im yapılarına terketmiştir.

Müşâhede edmek, gözlemlemek anlamındadır. Osmanlıcada konuşmada yaygın olarak Türkçe kökenli fiiller kullanılırken yazı dilinde Arapça ve Farsça kökenli kelimeler etmek, olmak, eylemek, görmek, buyurmak, vurmak gibi yardımcı fiillerle birlikte kullanılmıştır. Bugünkü Türkçe’de de bu uygulama devam etmektedir. (sabretmek, kaydetmek, hasta olmak, yardımcı olmak, emir buyurmak gibi)

Türk dili ve edebiyatının çok değerli birçok eseri bu dönemde de yazılmıştır. Bu dönemin ilk önemli şahsiyeti S¸ibanî Muhammed Han’dır. Hayatı Bâbür S¸ah ile mücadelelerle geçmiştir. 1510 yılında Safevi hükümdarı S¸ah İsmail ile yaptığı bir savaşta yenilmiş ve ölmüş- tür. Bahru’l-Hudâ adlı dinî-ahlaki mesnevisi dışında edebiyat ve dil açısından çok önemli olan bir de Divan’ı vardır.

Doğru cevap B şıkkıdır. Osmanlı yazı dilinin tasvir ve tahki­ye konusunda kullanılmış en yaygın cümle çeşidi Sıralı basit cümledir.

ki’li yan cümle ana cümlenin nesnesini açıklar. Ol zamân bildim ki cemî’i vüzerâ vü vükelâ ve erbâb-ı devlet huzûrında müdâhane ve hoş-âmed kelâm lâzım imiş. Ammâ gördüm ki huddâmlarımdan bana imdâd eder yok.

Özellikleri verilen kişi Ziya Paşa'dır. Doğru cevap B'dir.

milletçe birliktelik, beraberlik anlamı veren eşitlik hâlindeyken, diğerleri mutabıklık, uygunluk anlamındadır.

İfadelerde geçen yemîn ü yesâr  ifadeleri “sağ ve sol” anlamına gelmektedir. Doğru cevap A’dır.

Batı Türkçesinin gelişme tarihi içinde önemli bir yeri olan Türkî-i Basît akımı, kelime anlamı itibariyle “Basit Türkçe” demektir. Özellikle XV. yüzyıldan itibaren nesir ve nazım dilinde Arapça ve Farsça kelime ve terkiplerin yoğun olarak kullanılmaya başlandığı dikkat çekmektedir. Yazar ve şairlerin dil kullanmadaki becerilerini ve sanat güçlerini göstermek için başvurdukları bu yol, bazı yazar ve şairler tarafından benimsenmemiş, hatta içlerinden bazıları bu gidişe karşı bir tepki olarak anlaşılacak tarzda şiirler yazmışlardır. Bunların içinde XV. yüzyılda Tatavlalı Mahremî, Aydınlı Visalî ve Edirneli Nazmî en çok bilinenleridir.

Sa’âdetlü vezîr, senden hoşnuduz, ammâ Kudde Kethüdâ ve Emîr defterdârı istemezüz.” cümlesi bağımsız birleşik cümledir. Bu tür cümlelerde ikinci cümle ammâ, ancak, lâkin, yoksa/yohsa, zîrâ gibi edatlarla başlar.

Bahşi’nin “yürüdü” redifli koşması Sultan Selim’in Mısır Seferini anlatır.

Türk gazeteciliğinin kurucusu olan S¸inasi Bey de Aga^h Efendi ile birlikte çıkardıkla- rı Tercüman-ı Ahva^l gazetesinin ilk sayısına yazdığı mukaddimede yazılarının herkesin anlayacağı şekilde sade bir dille yazılacağını ifade etmiştir. S¸inasi Bey gerek Tercüman-ı Ahva^l ve gerekse daha sonra çıkardığı Tasvi^r-i E a^r gazetelerine yazdığı yazılarında ol- dukça açık ve sade bir dil kullanmış ve Türk nesir dili içinde bir de “gazete dili” anlayışı- nın doğmasına vesile olmuştur.

Kitabımızın 119. sayfasında verilen bilgilere göre, tüm seçenekler doğrudur. Bu nedenle çözüm E seçeneğidir.

İmlası ور – şeklinde olan fiilden fiil yapma eki ile kelimeler {-ır, -ir, -ur, -ur} şeklinde türetilmektedir. Buna örnek olabilecek kelimeler şunlardır: biturmez, gecurup, icurdi; aşurur, duşurup, ucurdılar.