XVI-XIX. Yüzyıllar Türk Dili Final 7. Deneme Sınavı

Toplam 20 Soru
PAYLAŞ:

1.Soru

Hangisi süslü nesrin özelliklerinden değildir?


Konuşma dilinde kullanılmayan bir çok Arapça ve Farsça kelime kullanılmıştır.

Arapça ve Farsça kelimeler sık sık üçlü, dörtlü, hatta beşli Farsça terkipler içinde
kullanılmıştır.

Sık sık tarihi olaylara ve şahsiyetlere telmihte bulunulmuş, soyut ve karmaşık teşbih,
istiare ve mecazlar kullanılmıştır.

Konuşma dili özelliklerine yakın daha sade, anlaşılır ve külfetsiz nesir üslubudur.

Cümleler birbirine secilerle ve edatlarla bağlanarak uzatılmış ve konunun ana fikrini
anlamak zorlaşmıştır.


2.Soru

Aşağıdaki şıklarda verilen kelime-eşanlam eşleşmelerinden hangisinde yanlışlık vardır?


Çâh-ı mâ - Su kuyusu

Yemîn - Sol

Şeb u rûz - Gece ve gündüz

Kûze - Bardak

Keştî - Gemi


3.Soru

Nesir ve nazım dilinde Arapça ve Farsça kelime ve terkiplerin yoğun olarak kullanılmaya başlanması kaçıncı yüzyıldan itibaren oretaya cıkmıştır?  


XVII. YY Sonlarında

XIV. YY. Sonlarında

XV. YY. Sonlarında

XII. YY. Sonlarında

XIII. YY. Sonlarında


4.Soru

Mesrutiyet’ten sonra sade dil ve Türkçecilik hareketi için amaç ve tüzügünde önemli/programlı hedefleri olan esaslı girişimler yapılmıştır. Aşağıdakilerden hangisi bu girişimlerden değildir?


Türk Derneği kurulması

Genç Kalemler dergisi ve Yeni Lisan

Ziya Gökalp ve faaliyetleri

Türk Yurdu dergisinin faaliyetleri

Servet-i Fünun dergisinin faaliyetleri 


5.Soru

Leksikoloji ile belirtilenlerden aşağıdakilerden hangisi doğru değildir?


Yunanca leksis ve logos kelimelerinden oluşmuş, sözcük bilgisi anlamındadır.

Leksikoloji, kelime ve kelime birliklerinin dilin anlam özelliklerini sosyal ve psikolojik bağlamını dikkate alarak inceler.

Leksikoloji (sözcükbilim) ile semantik (anlambilim) dilbilimin yapı ve sözdizimi alanlarıyla ilişki içindedir.

Leksikoloji, kelime, kelime grupları, kelime kök ve eklerini kapsayan anlam özelliklerini inceler.

Leksikoloji, anlam özelliklerini, anlam genişlemelerini ve değişmelerini dilin kültürel yapısını da değerlendirerek açıklar.


6.Soru

Osmanlı Türkçesinde ağdalı üslup en çok hangi tür metin­lerde ve ifadelerde kullanılmıştır?


Karşılıklı konuşma metinlerinde

Tasvirlerde

Duygusal ve edebî metinlerde

Dua, dinî ve edebî konularda

Kültür içerikli metinlerde


7.Soru

'Ba‘dehu' ne anlama gelir?


okumak

geçmek

sonra

bardak

andan sonra


8.Soru

Osmanlı Türkçesini konu alan dilbilgisi kitaplarının ilki Bergamalı Kadri’nin 1530’da yazdığı eser aşağıdakilerden hangisidir?   


Tasvi^r-i E a^r

Müyessiretü’l-Ulu^m

Sehlü’l-iba^re

Cemiyyet-i İlmiyye-i Osmaniyye

Kava^id-i Osma^niyye


9.Soru

Aşağıdakilerin ifadelerin hangisinde kötü şöhretli dinî ve tarihî bir şahsiyetin adı geçmektedir?


Kömür yakmada Nemrûd-ı la‘îndir kim âteş-i Nemrûd meşhurdur.

Sultân Ahmed Hân aleyhi’r-rahmeti ve’r-rıdvân eydür.

Hazret-i Ömer radiyallahu anh zamân-ı hilâfetlerinde bizzât kendüleri Kuds-i şerîfi feth édüp.

Koca Mi‘mâr Sinân, üzerine bir kubbe-i münevver etmişdir.

Ebussu‘ûd Efendi Tefsîr-i şerîf’in bu bâğda te’lîf etmişdir.


10.Soru

Daha çok eydür/eydir, eyitdüm, dedi, deyüp veya deyü kelimeleriyle ana cümleye bağlanan cümle çeşidi aşağıdakilerden hangisidir?


Bağımlı birleşik cümle

Devrik cümle

Soru cümlesi

Bağımsız birleşik cümle

İç içe birleşik cümle


11.Soru

Aşağıdakilerden hangisi bağımsız birleşik cümledir?


Kal’ası ve şehir harâb olup, ancak üç yüz Urbân hânesi vardur.

Zeyd geldi mi?

Bre gider, hey Şânî Efendi bu sözü.

Bu taraf hânuŋ yolı taraflarıdır.

Müşk-bâr âdem yanlarına varsa hazz-etmezler.


12.Soru

  1. İkinci cümle ammâ, ancak, lâkin gibi edatlarla başlar
  2. Birbirini sebep-sonuç gibi özelliklerle açıklayan cümle yapılarına sahiptir.
  3. Birinci cümle diğer cümleyi şart bakımından açıklar.

 Bağımsız birleşik cümleler ile ilgili yukarıdaki ifadelerden hangileri doğrudur?


Yalnız I

Yalnız II

I ve II

I ve III

I, II ve III


13.Soru

Aşağıdakilerden hangisi isim cümlesidir?


Cümle halk hayrân kalup hazz u safâ ederdi.

Gürcî ve Moğol lisânında kal’a-i Hor Kinkevr derler.

Paşa efendimiz bu Monlâ köyünde on gün tekâ’üd etmeğe karâr verüp sâ’ir nevâhî kurâlarından zahîreler gelirdi.

Cümle üç yerde kârgîr binâ mihmânsarây-ı ra’nâ vardur.

Hudâ âlimdir ol cüsse ile ne kendüsi ve ne şîşeler zerre kadar hareket etmeyüp biri dahi münkesir olmadı.


14.Soru

Verilen özellikler aşağıdakilerden hangisine aittir?

a. Konuşma dilinde kullanılmayan bir çok Arapça ve Farsça kelime kullanılmıştır.

b. Arapça ve Farsça kelimeler sık sık üçlü, dörtlü, hatta beşli Farsça terkipler içinde kullanılmıştır.

c. Sık sık tarihi olaylara ve şahsiyetlere telmihte bulunulmuş, soyut ve karmaşık teşbih, istiare ve mecazlar kullanılmıştır.

d. Cümleler birbirine secilerle ve edatlarla bağlanarak uzatılmış ve konunun ana fikrini anlamak zorlaşmıştır.


XVI. yüzyıl şiiri

XVI. yüzyıl halk edebiyatı

Orta nesir

Mesnevi

Süslü Nesir


15.Soru

Daha çok eydür/eydir, eyitdüm, dedi, deyüp veya deyü kelimeleriyle ana cümleye bağlanan iç cümleye sahip olan cümle türü aşağıdakilerden hangisidir?


Bağımsız Birleşik Cümleler

Bağımlı Birleşik Cümleler

Şartlı Birleşik Cümle

Karma Birleşik Cümleler

İç İçe Birleşik Cümle


16.Soru

16 – 19.yy.daki Çağatay Türkçesi için Janos Eckmann tarafından yapılan dönemsel tasnif aşağıdakilerden hangisidir?


Klasik Dönem Öncesi, Klasik Dönem Sonrası
İlk Dönem, Klasik Dönem, Son Dönem
İlk Dönem, Klasik Dönem, Klasik Sonrası Dönem
Klasik Dönem Öncesi, Klasik Dönem, Klasik Dönem Sonrası
İlk Klasik Dönem, Orta Dönem, Son Klasik Dönem

17.Soru

yüzyılda Bahâdur Şâh’ın yazdığı hangi eserde hem Çağatay hem de Osmanlı Türkçesinin yanında Tatarca özellikler de bulunmaktadır?


Su Kasidesi

Vekayi

Şecere-i Türk

Arz-Nâme

Müzeyyen Der-Fıkh


18.Soru

Batı Türkçesinin genel Türkçe­nin bir lehçesi olduğunu ve bundan başka Türk lehçelerinin de bulunduğunu ortaya koy­mak için yazdığı önemli sözlüğünü Lehçe-i Osmanî adıyla neşreden yazar aşağıdakilerden hangisidir?


Ahmet Vefik Paşa

Ali Suavi

Süleyman Nazif

Şemsettin Sami

Ahmet Cevdet Paşa


19.Soru

Çağatay Türkçesi’nde yükleme hali eki olan +nI, Osmanlı Türkçesi’nde hangisine karşılık gelmektedir?


-n-

+(y)A

–(y)AIUm

+(y)I

_sUn


20.Soru

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde birleşik fiil kullanılmamıştır?


On sekiz bin âlemim seyr eyleyüp cemâlim müşâhede etsün.

Üsküdâri Mahmûd Efendi va’z u nasihate çıkmış derler.

Bu mertebe metânetin medh eder.

Ana cümle ihtiyârlar sâhib-i post olmağa revâ göreler.

Biz bu kadar asker ile Abaza’ya mukâvemet edemeziz.