XVIII. Yüzyıl Türk Edebiyatı Final 3. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşk bir şem’-i ilâhidir benim pervânesi Şevk bir zencîrdir gönlüm anın divânesi Aşağıdaki benzetmelerden hangisi, yukarıdaki beyitte yoktur?
Gönlün bir deliye benzetilmesi
|
Kendini ışığın etrafında dönen bir pervaneye benzetmesi
|
Aşkın bir muma benzetilmesi
|
Şevk ve arzunun bir zincire benzetilmesi
|
Kendini aşktan deli gibi dönen bir seyyareye benzetmesi
|
2.Soru
Gül âteş gül-bün âteş gülşen âteş cûybâr âteş
Semender-tıynetân-ı aşka besdir lâlezâr âteş
Şeyh Galib’in yukarıdaki beyitinde yer alan unsurlardan hangisinin ateş olma nedeni diğerlerinden farklıdır?
Gül |
Gülbün |
Gülşen |
Lalezar |
Cuybar |
Gül, gülbün, gülşen ve lalezarın ateş olması, bu unsurların her biri ile ateş arasında renk bakımından benzerlik bulunmasındandır. Cuybarın ateş olması ise su-ateş karşıtlığı nedeniyle çok daha net ve açık bir tezadı ortaya koymaktadır. Doğru cevap E’dir.
3.Soru
Divan şiirinde Tanrı’da/sevgilide yok olmayı konu alan kavram aşağıdakilerden hangisidir?
Bekabillah |
İnayetullah |
Fenafillah |
Rü’yetullah |
Beytullah |
Divan şiirinde Tanrı’da/sevgilide yok olmak Fenafillah kavramı ile açıklanır.
4.Soru
Fetihname-i Cezire-i Mora Gazavatnamesi aşağıdakilerden hangisine aittir?
Ahmet Lutfi. |
Ahmet Resmi. |
Vehbi. |
Vasıf Ahmet Efendi. |
Tarihçi Raşit. |
Tarihçi Raşit. Cevap E'dir.
5.Soru
Osmanlı sefaretnamelerinin edebî ve tarihî bakımdan en ünlüsü aşağıdakilerden hangisidir?
Fransa Sefaretnamesi |
Sefaretname-i Ahmet Resmî |
Viyana Sefaretnamesi |
Hamiletül’-Kübera |
İran Sefaretnamesi |
Osmanlı sefaretnamelerinin edebî ve tarihî bakımdan en ünlüsü bu yüzyılda yazılan Yirmisekiz Mehmet Çelebi’nin Fransa Sefaretnamesi’dir. Mehmet Çelebi, III. Ahmet ile Sadrazam Damat İbrahim Paşa’ya sunulan eserinde İstanbul’dan ayrıldığı günden Ekim 1721’deki dönüşüne kadar olan bütün hatıra ve gözlemlerini zarif ve orijinal bir üslupla anlatmıştır. Eserde sefirin Paris’te karşılanışından gezip gördüğü opera, hayvanat bahçeleri, hastane ve eczaneler, aldığı ve verdiği hediyelere varana kadar bütün tespitleri nakledilir. Paris ve bütün Fransa hakkında verdiği bilgiler III. Ahmet’in ilgisini çekmiştir. Matbaanın Türkiye’de kuruluşunda Yirmisekiz Mehmet Çelebi’nin eserinin önemli rolü olmuştur. Muhtelif yazma nüshaları olan eser 1757’de Fransızcaya çevrilmiştir. İki kere Arap harfleriyle basılan eser yeni harflerle de yayımlanmıştır. Doğru cevap A'dır.
6.Soru
Aşağıdaki beyitlerin hangisinde soyut ve somut kavramlar birlikte bir tamlama oluşturmamıştır?
Âlem-i âbın sevâd-ı hâki hep pür-feyz olur Çeşme-i hûrşîd-i hikmetdir hum-ı mey-hânesi
|
Nesîm âteş çıkardı gonca-i çeşm-i ümidimden Bırakdı gülşen-i âmâlime berk-i bahâr âteş
|
Bana dûzahdan ey meh dem urur gülzârlar sensiz Diraht âteş nihâl-i dil-keş âteş berg ü bâr âteş
|
Çerâğ-ı bezm-i hecri olduğum yapmış yakışdırmış Gönül pervanesine vuslat âteş intizâr âteş
|
Mürekkebdir vücudu tâ ezel yek-pâre sûzişden Anâsırdan meğer uşşâka olmuşdur dûçâr âteş
|
7.Soru
Muhayyelât-ı Aziz Efendi adlı eseri dil ve üslup bakımından divan nesriyle Tanzimat sonrasındaki şuurlu sadelik arasında "köprü" olarak değerlendiren yazar kimdir?
Namık Kemal |
Ahmet Midhat Efendi |
Vasfi Mahir Kocatürk |
Muallim Naci |
Behçet Necatigil |
Muhayyelat, Batı romanıyla ancak yarım yüzyıl sonra ciddi olarak karşılaşacak olan Türk edebiyatında oldukça etkin olmuş bir eserdir. Tanzimat ve hatta Cumhuriyet ediplerine kadar süren bir etki alanı oluşturan eser, Ahmet Midhat Efendi’den Namık Kemal’e Muallim Naci’den Behçet Necatigil’e kadar pek çok yazara ilham kaynağı olmuştur. Vasfi Mahir Kocatürk ise bu eseri dil ve üslup bakımından divan nesriyle Tanzimat sonrasındaki şuurlu sadelik arasında bir “köprü” olarak değerlendirmiştir. Bu bilgi doğrultusunda doğru cevap C şıkkıdır.
8.Soru
Mevlana, mesnevisinde insanın sevgiliden (yaradan) ayrılığını hangi sembolle anlatmıştır?
Bülbül |
Ateş |
Bulut |
Pervane |
Ney |
Mevlana, insanın yaradandan ayrılık acısını "neyle" dile getirmiştir. Neyin sesi dokunaklıdır; adeta bu ayrılığın acısını ortaya çıkarır. Aslında ney semboldur; kastedilen bu acıyı ortaya koyan varlık insandır. Doğru yanıt: E'dir.
9.Soru
Kâtip Çelebi’nin Takvimü’t-Tevarih’ine zeyl olan eser şıklardan hangisidir?
Müriü’t-Tevarîh |
Mecmua-i Tevarih |
Hadikatü’l-Cevami |
Vefeyat-ı Selatin ve Meşahir-i Rical |
Gülzar-ı Suleha ve Vefeyat-ı Urefa |
Müriü’t-Tevarîh
10.Soru
Yine oldum esiri ah bir şuh-ı sitemkarın
Ki dil-ber sevmemiş bilmez belasın aşık-ı zarın
Ne kafirliklerin gördüm ben ol zülf-i siyehkarın
O ebrunun o zalim gamzenin ol çeşm-i mekkarın
Nedim’in yukarıda verilen şiirindeki “siyehka^r” sözcüğünün anlamı aşağıdakilerden hangisidir?
suçlu |
inleyen |
tutsak |
zulum eden |
düzenbaz |
Nedim’in yukarıda verilen şiirindeki “siyehka^r” sözcüğünün anlamı “suçlu”dur. Doğru yanıt A’dır.
11.Soru
"Meğer kilk-i sebük-cevlânın olmuş germ-rev Gâlib
Zemîn âteş zamân âteş bütün nakş u nigâr âteş"
(Galip! Meğer senin hızlı hareket eden kalemin de koşucu olmuş; zemin ateş, zaman ateş, bütün görünümler ateş olmuş)
Şeyh Galip aşağıdakilerden hangi sanatı kullanarak " senin hızlı hareket eden kalemin de ısınmış" sözleriyle kendi kendine seslenmektedir?
Tenasüp |
Tecrit |
Tezat |
İstiare |
Teşbih |
Şeyh Galip, tecrit sanatıyla kendine seslenerek, senin hızlı hareket eden kalemin de ısınmış, diyor
12.Soru
İbrahim Miteferrika'nın kaleme aldığı, devletin geri kalması ve çeşitli devlet yönetim şekilleri hakkında bilgi veren eseri aşağıdakilerden hangisidir?
Hülasatü'l-İtibar |
Sefaretname |
Usulü'l-Hikem fi Nizami'l-Ümem |
Kevakib-i Seb'a |
Vekaletname |
İbrahim Müteferrika, Usulü’l-Hikem fi-Nizami’l-Ümem adlı eserinde, devletin geri kalması ve çeşitli devlet yönetim şekilleri (monarşi, aristokrasi ve demokrasi) hakkında bilgi vererek, modern devletlerin akla dayanan yöntemlerle yönetildiğini, bu yönetim şeklinde din ve gelenekten ziyade bilgi ve bilimin önemli olduğunu anlatmış; devletin geri kalış sebepleri konusunda diğerlerinden farklı olarak dış dünya hakkındaki bilgisizliği göstermiştir. Bu bilgi doğrultusunda doğru cevap C şıkkıdır.
13.Soru
"Çerâğ-ı bezm-i hecri olduğum yapmış yakışdırmış
Gönül pervânesine vuslat âteş intizâr âteş"
(Sevgili, ayrılık meclisinin lambası olmamı uygun görmüş. Oysaki gönül pervanesi için kavuşmak da beklemek de ateştir)
Şeyh Galip, yukarıdaki dizelerinde aşağıdakilerden hangi sanatı uygulamıştır?
Leff ü neşr |
Teşbih-i beliğ |
Hüsn-i talil |
Şibh-i hüsn-i talil |
Tenasüp |
Gönül pervanesi tamlamasında, vuslat ve intizar ile ateş arasında ise teşbih-i beliğ sanatı yapılmıştır.
14.Soru
I. Nahifi
II. Pertev
III. Nazim
IV. Galip
Dinî-tasavvufi duyarlılıkla kaleme aldıkları şiirleriyle klasik üslup içerisinde farklı bir yönelişi temsil eden şairler hangi seçenekte doğru olarak verilmiştir?
I-II |
II-III |
I-III |
II-IV |
III-IV |
Nahifî veNazim dinî-tasavvufi duyarlılıkla kaleme aldıkları şiirleriyle klasik üslup içerisinde farklı bir yönelişi temsil ederler. Doğru cevap C.
15.Soru
Rubaisinde “çınarın gönlünde gizli ateş gördünse şaşırma” diyen şair aşağıdakilerden hangisidir?
Edhemi |
Nabi |
Mevlana |
Hallac-ı Mansur |
Şems-i Tebrizi |
Divan şairleri çınar ağacının kendi kendine tutuşup içten içe yandığına inanırlardı. Bu yüzden çınar, divan şiirinde sessiz ve derinden yanıp yakılan âşığın simgesi olmuştur. Edhemi’nin “Yârin yolunda yanmayı öğren çınârdan” mısrasındaki tavsiyesi, Nabi’nin rubaisinde “çınarın gönlünde gizli ateş gördünse şaşırma” diye gönlüne seslenişi bundandır. Çünkü Nabi’nin dediğine göre, sinesinde güzellerin adları resmedilen kişide gönül yangını eksik olmaz. Âşık da çınarı örnek alıp onun gibi için için yanmalıdır. Doğru cevap B’dir.
16.Soru
18. Yüzyılda Osmanlı’da ortaya çıkan Batılılaşma hareketleri ilk olarak hangi sanat dalında hissedilmeye başlanmıştır?
Şiir
|
Musiki
|
Resim
|
Heykel
|
Mimari
|
17.Soru
III. Ahmet’in şehzadeleri Sultan Süleyman, Mustafa, Mehmet ve Bayezit’in sünnet düğünleri ile kızları Ayşe Sultan ve Emetullah Sultan’ın evlenme merasimlerini anlatıldığı eser aşağıdakilerden hangisidir?
Sûrname-i Vehbî |
Zafername |
Fetihname-i Cezire-i Mora |
Mora Seferi |
Tebriziyye-i Hekimoğlu Ali Paşa |
Sûrname-i Vehbî: III. Ahmet’in şehzadeleri Sultan Süleyman, Mustafa, Mehmet ve Bayezit’in sünnet düğünleri ile kızları Ayşe Sultan ve Emetullah Sultan’ın evlenme merasimlerini anlatan bir eserdir. Bu eserin diğer sûrnameler arasında özel bir yeri ve benzerlerinden ayrı bir önemi vardır. Eser, o devirdeki kıyafetler, gösteriler, esnaf alayları, eğlenceler ve hediyeleri anlatması açısından devrin saray ve toplum hayatının canlı bir aynası gibidir. Eserin ne kadar ilgi gördüğü sadece İstanbul kütüphanelerinde yirmiden fazla el yazması nüshasının bulunmasından anlaşılmaktadır. Doğru cevap A'dır.
18.Soru
Aşağıdaki yazarlardan hangisi " şarkı şairi" olarak tanınmıştır?
Enderunlu Fazıl |
Nedim |
Süruri |
Enderunlu Vasıf |
Gazali |
Nedim’in bentlerden oluşan nazım biçimleri (musammat) arasında en çok tercih ettiği biçim, murabbadır. Murabbaların şarkı formunda bestelenmesinden ötürü Nedim "şarkı şairi" olarak da tanınmıştır. Doğru cevap B seçeneğidir.
19.Soru
Müverrih Sürûrî'nin şairliğinin ilk beş yılında ve hiciv ve hezel türündeki eserlerini yazarken kullandığı mahlasları aşağıdaki seçeneklerden hangisinde sırasıyla doğru olarak verilmiştir?
Nef'î - Gamî |
Behâyî - Bihiştî |
İlhâmî - Murâdî |
Hüznî - Hevâyî |
Sultânî - Refîkî |
Tarih düşürme sanatındaki ustalığından ötürü “müverrih” sıfatıyla anılan Sürûrî’nin asıl adı Osman’dır. Şairliğinin ilk beş yılında Hüznî mahlasını kullandıktan sonra hamisi Şeyhülislam Yahyâ Tevfik Efendi’nin tavsiyesiyle Sürûrî’yi tercih eder. Hiciv ve hezel türündeki şiirlerinde ise Hevâyî mahlasını kullanır. Bu bilgi doğrultusunda doğru cevap D şıkkıdır.
20.Soru
Sabah esintisi, umut gözümün goncasından ateş çıkardı. Baharın şimşeği emellerimin gül bahçesine ateş bıraktı.
Yukarıdaki beyitte şair soyut birer kavram olan umudu gözle, emelleri ise gül bahçesi ile somutlaştırmıştır. Bu yolla şair aşağıdaki sanatlardan hangisini yapmıştır?
Tenasüp |
Teşbih |
Teşbih-i beliğ |
Teşhis |
İstiare |
Şair, soyut birer kavram olan umudu gözle, emelleri ise gül bahçesi somutlaştırmıştır. Bu yolla teşhis sanatı yapılmıştır. Göz, kanlı olarak düşünüldüğü için goncaya teşbih edilmiştir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ