XVIII. Yüzyıl Türk Edebiyatı Final 7. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdaki isimlerden hangisi dönemin vakanüvisleri arasında sayılamaz?
Raşit |
Çelebizâde Âsım |
Mustafa Şefik |
Vehbî |
Süleyman İzzî |
XVIII. tarih yazıcılığının başta vakanüvisler olmak üzere müverrihler tarafından devam ettirildiği görülmektedir. Dönemin belli başlı vakanüvisleri Raşit, Çelebizâde Âsım, Mustafa Şefik, Şakir, Subhî, Samî ve Süleyman İzzî’dir. Bunların her biri kendi dönemlerinde gelişen olayları kaydedip kitap hâlinde yazmışlardır. Vehbî ise sûrnâme alanında ün yapmış bir şairdi. Bu nedenle doğru cevap D şıkkıdır.
2.Soru
Şeyh Galip'in "Hemân ey sâkî bir sâgar tutuşdur dest-i dildâran, Gazabla bezme geldi şem‘-i meclis-veş yanar âteş" beyitinde betimlenen aşağıdakilerden hangisidir?
İçki meclisi |
Aşk ateşi |
Sevgili özlemi |
Vatan özlemi |
Yıldızların ışıltısı |
Şair, bir içki meclisini tasvir etmektedir. Orada içki sunan saki ve yanan ateşiyle meclisi
aydınlatan mum vardır. Doğru cevap A'dır.
3.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Şeyh Galibin edebiyat dünyasına kazandırdığı daha çok mevlevi şairlerle ilgili teskiresiyle tanınan klasik şiirin temsilcilerinden biridir?
Beylikçi İzzet. |
Pertev. |
Esrar Dede. |
Neyyir |
Niyaz. |
Esrar Dede. Cevap C'dir.
4.Soru
Aşağıda bahsi geçen ve XVIII. yüzyılda nesir alanında eserler veren isimler arasında hangisi farklı bir alanda eserler vererek diğerlerinden ayrılır?
Safâyî |
Âtıf |
Nahîfî |
Nevres-i Kadîm |
Osmanzâde Taip |
Estetik nesirde önceki yüzyılın üstatları Veysî ve Nergisî’nin tarzı takip edilmiş ve bu tarz, asra büyük oranda damgasını vurmuştur. Naima, Raşit, İzzî, Şefik gibi yazarlar tarih kitaplarında; Koca Ragıp Paşa, Osmanzade Taip, Çelebizade Âsım, Kânî, Raşit, Nevres-i Kadîm, Âtıf, Beylikçi İzzet ve Nahifî gibi şair ve münşiler münşeat mecmualarında; Safayî, Salim ve Ramiz gibi tezkireciler ise tezkirelerinde bu tarzı benimsemişlerdir. Buradan da anlaşılacağı üzere B ,C, D ve E şıklarında bahsi geçen isimler münşeat yazarları iken, A şıkkındaki Safâyî ise tezkire yazarıdır. Bu nedenle doğru cevap A şıkkıdır.
5.Soru
Mürekkebdir vücûdu tâ ezel yek-pâre sûzişden
Anâsırdan meğer uşşâka olmuşdur dûçâr âteş
Yukarıdaki beyitte âşıkların aşk ateşi içinde çok fazla yanmaları, onların payına dört unsurdan sadece ateşin düşmesi gibi hayali bir sebebe bağlanmış, sonra "meğer" edatıyla buna şüphe karıştırılmıştır. Burada söz konusu olan sanat aşağıdakilerden hangisidir?
Leff ü neşr |
Şibh-i hüsn-i talil |
Teşbih-i beliğ |
İham-ı tenasüp |
Teşhis |
Yukarıdaki beyitte âşıkların aşk ateşi içinde çok fazla yanmaları, onların payına dört unsurdan sadece ateşin düşmesi gibi hayali bir sebebe bağlanmış, sonra "meğer" edatıyla buna şüphe karıştırılmıştır. Böylece şibh-i hüsn-i talil sanatı yapılmıştır. Doğru cevap B’dir.
6.Soru
Şeyh Galip’in bir terci-i bentinde sözünü ettiği ve sırrını saklamayıp açığa vurduğu için darağacına gönderilen sufî, ermiş aşağıdakilerden hangisidir?
Hallac-ı Mansur
|
Feridüddin Attar
|
Abdülkadir Geylânî
|
Beyazid-i Bistami
|
İmam Rabbanî
|
7.Soru
Osman Gazi’den II. Mustafa’ya kadar tahta çıkan Osmanlı padişahlarının hayat ve hayratlarının anlatıldığı eser aşağıdakilerden hangisidir?
Hadikatü’l-Mülûk |
Vakayi’ü’l-Fuzala |
Zeyl-i Şakayık |
Sefinetü’r-Rüesa |
Vefeyat-ı Ekâbir-i İslamiyye |
Osmanzade Ahmet Taip’in Damat İbrahim Paşa’ya sunduğu Hadikatü’l-Mülûk adlı eserinde Osman Gazi’den II. Mustafa’ya kadar tahta çıkan Osmanlı padişahlarının hayat ve hayratları anlatılmaktadır. Doğru cevap A'dır.
8.Soru
Şiirlerdeki, "Ham sofuluk ile daima içki içilen meclis arasında anlam karşıtlığı bulunmasına rağmen, bunları ayırt etmemek, ikisini bir görmek" aşağıdakilerden hangi sanatı ortaya çıkarır?
Tezat |
Tenasüp |
Teşbih |
Yerme |
Benzetme |
Ham sofuluk ile daima içki içilen meclis arasında anlam karşıtlığı bulunmasına rağmen, bunları ayırt etmemek, ikisini bir görmek tezat sanatını ortaya çıkarır. Rint ile ‘bezm-i nûş-â-nûş’ kavramları arasında da tenasüp sanatı vardır.
9.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Şeyh Galip’in en önemli eserlerinden biridir?
Hüsn-ü Aşk |
Mesnevi |
Bahr-ı tavil |
Rü’yetullâh |
Şems-veş |
Şeyh Galip’in en önemli eserleri; Divan’ı ile Hüsn-ü Aşk adlı mesnevisidir. Doğru cevap A'dır.
10.Soru
Aşağıdakilerden hangisi klasik şiirde rumuzu olmayan bir şaire ustası konumundaki bir şairin rumuz vermek üzere kaleme aldığı şiirlerdir?
Klasik üslup. |
Mahlasname. |
Hikemi üslup. |
Nevres-i kadim. |
Hikem-i bedii. |
Mahlasname. Cevap B'dir.
11.Soru
Hakayıku-l Ahbar aşağıdakilerden hangisinin eseridir?
Ahmet Lutfi. |
Ahmet Resmi. |
Vasıf Ahmet Efendi. |
Vehbi. |
Giritli Aziz Efendi. |
Vasıf Ahmet Efendi. Cevap C'dir.
12.Soru
Firuzname adlı, bir padişahla azat ettiği kölesinin karısı Gülruh arasında geçen yasak aşkı anlatan orijinal bir aşk mesnevîsinin yazarı kimdir?
Nevres |
Esrar Dede |
Kâmî |
Nabî |
Koca Ragıp Paşa |
Kâmî
13.Soru
Divan şiiri geleneğinde âşık ile sevgili arasında bozgunluk çıkarmaya çalışan kişiler aşağıdaki sözcüklerden hangisiyle ifade edilmektedir?
Ağyar |
Sipeh |
Çarh |
Harhar |
Nüvid |
Divan şiiri geleneğinde ‘ağyâr’, âşık ile sevgili arasında bozgunluk çıkarmaya çalışan kişilere karşılık gelir. Doğru cevap A’dır.
14.Soru
Terci-bentlerde her bendin sonunda aynen tekrarlanan beyte ne ad verilir?
Matla beyti
|
Şah-beyit
|
Vasıta beyti
|
Makta beyti
|
Bercesteli beyit
|
15.Soru
Aşağıdaki sözcük-anlam eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır?
Gedâ- yoksul, dilenci |
Peyâm- haber, mesaj |
Gussa-üzüntü, keder |
Fütâdegân- düşkün, çaresiz, âşık olanlar |
Berid- faydasız, yararsız |
Berid, haberci, postacı demektir. Faydasız, yararsız anlamına gelen sözcük ise “bi-sûd” sözcüğüdür. Doğru cevap E’dir.
16.Soru
Kâni'ye dair aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?
1712 yılında Tokat'ta doğmuştur. |
Mevlevilik Tarikatına girerek uzun yıllar Tokat Mevlevihanesi'nde bulunmuştur. |
Divan kâtipliği görevine getirilmiştir. |
Mizah ustası olarak ün salmıştır. |
Limni Adası'na sürgün edildikten sonra burada hayatını kaybetmiştir. |
Kâni 1712 yılında Tokat’ta doğmuş olup asıl adı Ebubekir’dir. İlk gençlik yıllarında derbeder bir hayat süren Kânî, Mevlevilik tarikatına girmiş ve uzun yıllar boyunca Tokat Mevlevihanesi’nde bulunmuştur. İstanbul’da Divan Kalemi’ne giren Ebubekir Kânî, Ali
Paşa’nın bir yıl sonra sadrazamlıktan ayrılmasıyla Silistre valisine divan kâtipliği yapmıştır. Nüktedan, kibar ve hoşsohbet, hemen her sözünde nükte bulunan ve çevresinde çok
sevilen Kânî, bir mizah ustası olarak tanınmıştır. Saray adap ve teşrifatına aykırı davranışlarda bulunduğu ve bazı devlet sırlarını ifşa ettiği iddiasıyla Limni adasına sürgün edilmiştir. Kânî Efendi, burada pek çok sıkıntı ve mahrumiyet içinde uzun yıllar yaşamıştır. Affedilerek İstanbul’a dönmesinden kısa bir müddet sonra, 1792 yılı Şubat ayında vefat etmiştir. Kabri Eyüp’te Feridun Paşa türbesinin bitişiğindedir.
17.Soru
Aruzun fe‘ilâtün, mefâ‘îlün, müstef‘ilün cüzlerinden her birinin istenildiği kadar tekrarıyla yazılan şiir aşağıdakilerden hangisidir?
Gazel |
Bahr-ı tavil |
Tardiyye |
Musammat |
Terci-bent |
Bahr-ı tavil: Aruzun fe‘ilâtün, mefâ‘îlün, müstef‘ilün cüzlerinden her birinin istenildiği kadar tekrarıyla yazılan şiirdir.
18.Soru
Anlam karşıtlığı bulunan iki unsuru ayırt etmemek ve ikisini bir görmek hangi sanatı ortaya çıkarır?
Tezat |
Teşhis |
İham-ı tenasüp |
Teşbih-i beliğ |
Kapalı istiare |
Şeyh Galip’in “Zühd-i huşku bezm-i nûş-â-nûşdan fark eylemez/Böyledir erbâb-ı hâlin meşreb-i rindânesi” beyitinde ham sofuluk ile daima içki içilen meclis arasında olduğu gibi, anlam karşıtlığı bulunan iki unsuru ayırt etmemek, ikisini bir görmek tezat sanatını ortaya çıkarır. Doğru cevap A’dır.
19.Soru
Hangi şık ünlü biyografi ustası Hafız Hüseyin Ayvansarayî’nin yazmış olduğu eserlerdendir?
Gülzar-ı Suleha ve Vefeyat-ı Urefa |
Mecmua-i Tevarih |
Hadikatü’l-Cevami |
Vefeyat-ı Selatin ve Meşahir-i Rical |
Güldeste-i Riyaz-ı İrfan ve Vefeyat-ı Danişveran-ı Nadiredan |
Vefeyat-ı Selatin ve Meşahir-i Rical
20.Soru
Bu gün gülşende gördüm kim oturmuş pâdişâh-ı gül
Durup hidmetde bülbül der ki şâh-ı kâm-yâbımsın
Nedim’in yukarıdaki dizelerinde “pâdişâh-ı gül” tamlamasıyla yapılan sanat hangisidir?
Teşbih-i beliğ |
Açık istiare |
Kapalı istiare |
Telmih |
Mufassal (tam) teşbih |
Teşbih-i beliğ sanatı yapılmıştır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ