XVIII. Yüzyıl Türk Edebiyatı Final 9. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
' Secaat arz ederken merd-i kıpti sirkatin söyler' gibi beyit ve mısraları hala dillerde olan aynı zamanda devlet adamı şair aşağıdakilerden hangisidir?
Koca Ragıp Paşa. |
3. Selim. |
Galip. |
Neyyir. |
Esrar Dede. |
Koca Ragıp Paşa. Cevap A'dır.
2.Soru
Hemân ey sâki bir sâgar tutuşdur dest-i dildâra
Gazabla bezme geldi şem‘-i meclis-veş yanar âteş
Yukarıdaki beyitte ateş sözcüğü ile hangi sözcük arasında iham-ı tenasüp sanatı vardır?
Saki |
Sagar |
Bezm |
Şem |
Gazap |
Beyitte saki, sagar, bezm sözcükleri bir araya getirilerek içki meclisi ile ilgili bir tenasüp sanatı yapılmıştır. Şem (mum) ve ateş sözcükleri de bir başka tenasübü oluşturmaktadır. Tutuşturmak fiilinin burada kastedilmeyen bir anlamı yakmaktır. Kastedilmeyen bu anlam ile şem ve ateş sözcükleri arasında iham-ı tenasüp sanatı vardır. Doğru cevap D’dir.
3.Soru
Aruzun fe‘ilâtün, mefâ‘îlün, müstef‘ilün cüzlerinden her birinin istenildiği kadar tekrarıyla yazılan şiire ne ad verilir?
Bahr-ı tavil |
Rü’yetullâh |
Murabba |
Fenafillah |
Bekabillah |
Aruzun fe‘ilâtün, mefâ‘îlün, müstef‘ilün cüzlerinden her birinin istenildiği kadar tekrarıyla yazılan şiire Bahr-ı tavil adı verilir. Doğru cevap A'dır.
4.Soru
Ahmet Lutfî adlı bir mahkeme katibi tarafından kaleme alınan ve sadece yirmi şairin yer aldığı Tezkire-i Şuara adlı eser döneminde kaleme alınan diğer tezkirelerden hangi yönüyle ayrılır?
Belli bir yaştaki şairleri kapsaması |
Belli bir aileden gelen şairleri kapsaması |
Belli bir şiir türünde yazan şairleri kapsaması |
Belli bir şehirde yaşayan şairleri kapsaması |
Seçtiği şairlerin sadece şiirlerini kapsaması |
XVIII. yüzyıl tezkireciliğinin ilginç bir örneği de Ahmet Lutfî adlı bir mahkeme kâtibi tarafından yazılan Tezkire-i Şuara’dır. 1708-1740 tarihleri arasında Tekirdağ’da yetişen yirmi şairin biyografilerini içeren Tezkire-i Şuara, sadece belli bir şehirde yetişen şairleri kapsaması açısından ilginçtir. Bu bilgi doğrultusunda doğru cevap D şıkkıdır.
5.Soru
III. Ahmet’in şehzadeleri Sultan Süleyman, Mustafa, Mehmet ve Bayezit’in sünnet düğünleri ile kızları Ayşe Sultan ve Emetullah Sultan’ın evlenme merasimlerini anlatan bir eserin adı nedir?
Viladetname-i Hümayun |
Hazin Sûrnamesi |
Viladetname-i Hatice Sultan |
Hadis-i Erbain Tercümesi |
Sûrname-i Vehbî |
Sûrname-i Vehbî
6.Soru
İran edebiyatında sıkça kullanılan, Şeyh Galip’in şiirlerinde de geçen, ateşte yaşadığı ve oradan çıkınca öldüğü kabul edilen efsanevi hayvan türü, aşağıdakilerden hangisidir?
Hüthüt
|
Abra
|
Bahamut
|
Semender
|
Bennu
|
7.Soru
XVIII. yüzyıl Osmanlısında Avrupalıların askeri güçleri ve diplomasisi hakkında bilgi edinmek üzere Avrupaya ilk defa Osmanlı elçileri gönderilmiştir. Aşağıdakilerden hangisi bu elçilerden biri değildir?
Feyzullah Efendi |
Yirmisekiz Mehmed Çelebi |
İbrahim Paşa |
Nişli Mehmed Ağa |
Mustafa Efendi |
Avrupalıların askerî güçleri ve diplomasisi hakkında bilgi edinmek üzere ilk defa Osmanlı elçileri göndermiştir. Yirmisekiz Mehmet Çelebi Paris’e, İbrahim Paşa Viyana’ya, Nişli Mehmet Ağa Moskova’ya, Mustafa Efendi Viyana’ya, Mehmet Efendi Lehistan’a gitmiştir. Pasarofça Antlaşmasının getirdiği barış yıllarında, Avrupalılara tepeden bakma bırakılarak sadece askerî ve teknik alanda değil, sosyal ve kültürel hayatta da Batı’dan aktarmalar başlamıştır. Görüldüğü üzere bu elçiler arasında Feyzullah Efendi yoktur. Bu nedenle doğru cevap A şıkkıdır.
8.Soru
I. Daha çok Mevlevi şairlerle ilgili tezkiresiyle tanınır
II. Şairlik yeteneği Mevleviliğe intisabından sonra gün yüzüne çıkmıştır
III. Divanında kasideler fazla bir yer tutmaz, daha çok bir gazel şairidir
IV. Daha çok Tezkire-i Şu’arâ-yı Mevleviyye’siyle tanınır
Yukarıda bazı özellikleri sıralanmış 18. yüzyıl şairi aşağıdakilerden hangisidir?
Esrar Dede |
Nevres-i Kadim |
Kami |
Galip |
Nevres |
Soru kökünde bahsedilen özellikler 18.yy şairi Esrar Dede'ye aittir. Doğru cevap A.
9.Soru
18. Yüzyılda şiirde egemen olan edebi hareket aşağıdakilerden hangisidir?
Sebk-i Hindi
|
Türk-i Basit ( Mahallileşme )
|
Hikemi ( Hakimane )
|
Kudema
|
Sebk-i Horasani
|
10.Soru
Bir padişahla azat ettiği kölesinin karısı Gülruh arasında geçen yasak aşkı anlatan orijinal bir aşk mesnevîsinin ismi aşağıdakilerden hangisidir?
Firuzname |
Behcetü’l-Feyha |
Tuhfetü’z-Zevra |
Nefisetü’l- Uhreviyye |
Mehamü’l-Fukaha |
Bir padişahla azat ettiği kölesinin karısı Gülruh arasında geçen yasak aşkı anlatan orijinal bir aşk mesnevîsinin ismi Firuzname'dir. Doğru cevap A'dır.
11.Soru
Hikemi şiirin XVIII. Yüzyıldaki en büyük temsilcisi şıklardan hangisidir?
Raşit |
Seyyit Vehbi |
Münif |
Ragıp Paşa |
Esrar Dede |
Ragıp Paşa
12.Soru
Ey saki, sevgilinin eline hemen bir kadeh tutuşturuver. Çünkü o, meclisin mumu gibi gazap ateşiyle tutuşmuş bir hâlde toplantıya geldi.
Yukarıdaki beyitte tutuşturmak fiilinin kastedilmeyen bir anlamı yakmaktır. Kastedilmeyen bu anlam ile şem (mum) ve ateş sözcükleri arasında aşağıdaki sanatlardan hangisi yapılmıştır?
Tenasüp |
İstiare |
Teşbih |
İham-ı tenasüp |
Teşbih-i beliğ |
Beyitte saki, sagar, bezm sözcükleri bir araya getirilerek içki meclisi ile ilgili bir tenasüp sanatı yapılmıştır. Şem (mum) ve ateş sözcükleri de bir başka tenasübü oluşturmaktadır. Tutuşturmak fiilinin burada kastedilmeyen bir anlamı var: O da yakmaktır. Kastedilmeyen bu anlam ile şem ve ateş sözcükleri arasında iham-ı tenasüp sanatı vardır. Beyitte, öfkeli sevgili yanan muma benzetilmiş, dolayısıyla teşbih sanatı yapılmıştır.
13.Soru
Lale Devri şairlerinden, dinî-tasavvufi bir neşve ile yazdığı lirik şiirleri ve bilhassa Mesnevi tercümesi ile büyük bir şöhrete kavuşmuş, devrin en verimli şairi şıklardan hangisidir?
Feyzî |
Nahifî |
Beylikçi İzzet Bey |
Kâmî |
Beliğ |
Nahifî
14.Soru
Marifetname kimin eseridir?
Şeyh Galip |
Erzurumlu İbrahim Hakkı |
Bursalı İsmail Hakkı |
Şahidî |
Atfî Ahmed-i Bosnevî |
Marifetnama Erzurumlu İbrahim Hakkı tarafından kaleme alınmış didaktik bir eserdir.
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi son klasik dönemde sırasıyla gazel ve kasidede en çok nazire yazılmış olan şairlerdir?
Nabî, Bakî |
Bakî, Nefî |
Bakî, Nabî |
Nabî, Nefî |
Nefî, Bakî |
Son Klasik Dönem daha çok bir nazire edebiyatı görünümü arz etmektedir. Bu asırda en çok tanzir edilen şairlerin başında, gazelde Nabî, kasidede ise Nefî gelmektedir. Bu nedenle yanıt D'dir.
16.Soru
XVIII. yüzyılda zihniyet dünyasındaki çözülme en geç hangi sanat dalında gerçekleşmiştir?
Mimari |
Şiir |
Minyatür |
Hat |
Tezhip |
Osmanlı yenileşmesi en geç şiirde kendisini göstermiştir.
17.Soru
16-17yy. tezkireciliğinin örneklerinden Tezkire-i şuara aşağıdakilerden hangisine aittir?
Ahmet Lutfi. |
Vehbi. |
Giritli Aziz Efendi. |
Hafız Hüseyin Ayvansarayi. |
Erzurumlu İbrahim Hakkı. |
Ahmet Lutfi. Cevap A'dır.
18.Soru
"Hayâl-i hasret-i hâlinle âh etdikçe uşşâkın
Şeb-i fürkatda her dem ahterân eyler nisâr âteş"
(Senin âşıkların, “ben”inin özleminin hayaliyle ah ettikçe ayrılık gecesinde yıldızlar durmadan ateş saçar)
Şeyh Galip, yukarıda yer alan beyitinde aşağıdakilerden hangisini kullanmıştır?
Hüsn-i talil |
Çoklu duyulama |
Teşbih-i beliğ |
Şibh-i hüsn-i talil |
Leff-ü neşr |
Böylece hüsn-i talil sanatı yapılmıştır.
19.Soru
"Nesim âteş çıkardı gonca-i çeşm-i ümidimden
Bırakdı gülşen-i âmâlime berk-i bahâr âteş"
Yukarıdaki beyitte aşağıdaki söz sanatlarından hangisi kullanılmıştır?
İstiâre |
Mecaz-ı Mürsel |
Teşhis |
Kinaye |
Tenasüp |
Beyitte "umut" gözle; "emel" ise gülşenle somutlaştırılmıştır. Doğru yanıt: C'dir.
20.Soru
Şey Galib'in ünlü mesnevisinin adı aşağıdakilerden hangisidir?
Leylâ ile Mecnun |
Mesnev-i Şerif |
Hüsrev-ü Şirin |
Hüsn-ü Aşk |
Hâr-nâme |
Şeyh Galib'in ünlü mesnevisinin adı "Hüsn-ü Aşk"tır. Doğru yanıt: D'dir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ