Ch’an Mezhebi, Mahayana Budizmi’nin Çin’deki koluna verilen bir isimdir. Bu nedenle, ‘Çin Budizmi’ de denmektedir. Ch’an, Budizm ile Taoist tabiat felsefesinin karşımından meydana gelen bir sistemdir. Adından da anlaşıldığı üzere, meditasyonu ve sezgiyi temel alan bir mezheptir. Ch’an mezhebi, 6. yüzyılda Hindistan’dan Çin’e gelen Bodhidharma tarafından kurulmuştur.

Dört Seçkin Hakikat (arya-satya), orijinal metinlerde özlü bir şekilde yer alır: Dukkha, Samudaya, Nirodha ve Maggha. Dharmanın ikinci yönü ise, Dukkha, anicca (her şeyin geçici oluşu) ve anatman (her zaman var olan, değişmeyen bir ruhun yokluğu) oluşturur.

Dukkha “acı çekme”, Samudya “acının kökeni”, Nirodha “acının kaldırılması”, Anicca ise “her şeyin geçici olması” anlamına gelir. Maggha ise insanı, yaşadığı acıdan kurtulacak hale getirecek olan, kendi kendini disipline etme yolu, Budizm’in sembolü olan ve sekiz parmaklı tekerlekle gösterilen sekiz dilimli yoldur: bunlar doğru anlama, doğru konuşma, doğru eylem, doğru yaşam, doğru çaba, doğru düşünme, doğru yoğunlaşmadır.

Kral Kalasoka’nin hâkimiyeti sırasında Vesali’de ikinci konsil gerçekleştirildi. Keşişlerin en yaşlısı olan Sabbakami’nin başkanlık ettiği bu konsilde, ayrılıklar giderilerek vinaya ve dhammanın sahihliği onaylandı. Bu konsilde üzerinde uzlaşılan vinaya ve dhamma Budizm’deki bütün okullardaki öğretinin temeli kabul edildi

Mecusilikte doğum, evlilik ve cenaze törenleri dini olay olarak değerlendirilmekte ve rahipler eşliğinde törenler yapılmaktadır.

Sutta Pitaka, Buddha’nın öğretisinin ana kaynağıdır. Beş nikaya ya da derlemeden meydana gelir.

Zoroastrianizm ya da Zerdüştçülük ve inanç sisteminde önemli yer tutan ateş kültünden dolayı “Ateşperestlik” olarak da adlandırılan Mecusilik, Eski İran kökenli bir dinsel gelenektir. Doğru

Budizmin nihai hedefi olan kurtuluşu ifade etmak için kullanılan Nirvana (Palice = nibbana), ateşin sönmesi için kullanılan bir kelime olup ‘sönme, sakinleşme’ anlamına gelir.

Cayinistlerin inanç esasları üç tanedir ve “üç mücevher” olarak adlandırılır: Doğru inanç (samyagdarşana), doğru bilgi (saygcnâna) ve doğru davranış (samyakcârita). Herhangi bir canlıya zarar vermeme (ahimsa), yalan, uydurma söz söylememe (satya) ise keşiş için beş büyük yemin içerisindedir

Millî bir din olan Konfüçyanizm, Taoizm’den sonra Çin’in en önemli ikinci yerli dini kabul edilir.

Hindistan dışındaki 45 milyon bağlıdan 18 milyonu Hinduizm’i devlet dini ilan eden tek ülke Nepal’dir.

Mahayana’nın bir mezhep olarak ortaya çıkıp gelişmesiyle birlikte yeni bir takım sutralar ortaya çıkmış ve özellikle 4 tanesi oldukça popülerdir. Bunlar Prajnâparamita-sutta- Saddharma pundarika Sutra- Vimalakirtinirdesa Sutra- Sukhavati Sutra şeklindedir.

Sekiz seçkin yol’ öğretisinden dolayı bir din olduğu hususunda bugün genel bir uzlaşı vardır. Fakat bu onun diğer dinlerle aynı kategoride değerlendirildiği anlamına gelmez. Budizm bir kurtuluş yoludur; tanrıyla ya da dünyayla değil, özellikle akıllı varlıklar olan beşerin hayatıyla ve onun maruz kaldığı doğumun yol açtığı acının/ıstırabın kaldırılmasıyla ilgilenir. 

I.Purvalar (eski metinler). On dört metinden oluşur. Cayinler tarafından bu metinlerin Parşva’nın zamanına kadar gittiği kabul edilir. Bunlar, evrenin yapısı, ruhun maddenin köleliği altında oluşuna dair doktrinler, çağdaş felsefi okullara karşı polemikleri içerirler. Aynı zamanda yogik ve gizli güçlere ulaşmaya yönelik batini metotlar; Cayin astrolojisi ve astronomisi hakkında birçok şeyi de içlerinde barındırırlar.
II. Angalar (dallar). Kutsal metin külliyatının tamamlayıcıları oldukları için bu şekilde isimlendirilmişlerdir ve on iki metinden oluşur. Bunlardan yalnızca on ikinci metin artık yoktur. Bu on iki metin, içerik bakımından dört ana kategoriye ayrılabilir: Cemaatla ilgili yasa; yanlış görüşlerin denetlenmesi; doktrin ve laikleri aydınlatmaya, ahlaken yükseltmeye yönelik anlatılar.
III. Angabâhya (ikincil külliyat), ganadharalarla değil de bir sonraki dönemin gezici dilencileri olan sthaviralarla başlarlar. Kadim dönemlerde bu koleksiyon, prakirmaka (çok yönlü/çeşitli) olarak bilinmekteydi. Agabâhya beş alt gruba ayrılır: A. Upanagalar (upanga, angalara bağlı, yardımcı) on iki metinden oluşur ve çoğunluğu itibariyle laiklere yönelik olan anlatılardan oluşur. B.Chedasûtralar, yedi metinden oluşan bu kitap, keşişlerin hayatını düzenleyen metinleri içerdiğinden Cayin disiplin kitabı olarak da adlandırılır.

Hindu ibadeti; evde yapılanlar, mabette ve hususi vesilelerle yapılanlar olmak üzere ikiye ayrılabilir.

Herşey teke indirildiğinde insan ruhu atman, Bir’i yani Brahmanı bizatihi tecrübe edebilir

Hindu dini ve felsefi hareketlerin ortak hedefi mokşayı gerçekleştirmeye yönelik olup, İlk kez Bhagavat-gitada toplu olarak zikredilmiş olan üç yol vardır: Bunlar; Cnana-marga (bilgi yolu), karma-marga (amel, eylem yolu) ve bhakti-marga (aşk ile bağlanma yolu).

Tibet ve Moğol Budistlerin kullandıkları kutsal metin külliyatı 333 cilttir ve 2 grupta kümelenir. Bunlardan birincisi Kanjur; ikincisi Tanjur’dur.

Sihir ve büyüye dayalı bu ekolün en önemli temsilcisi Chiang Tao Lin’dir (M.S. 34). Sihirbazlığın ön planda olduğu bu ekolde dini ve felsefi yorumlar çok zayıftır.

Kur’an’da din terimi, “yol, hayat tarzı, hesap günü, kanun, hüküm” ve benzeri anlamlarda kullanılmaktadır.