Yaşayan Dünya Dinleri Ara 14. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Taoizmde çeşitli dinlerin ve kültürlerin etkisiyle zamanla yeni mezhepler veya ekoller ortaya çıkmıştır. Aşağıdakilerden hangisi bu mezheplerden birisi değildir?
Ch'an Mezhebi |
Ferdiyetçi ekol |
Legalist ekol |
Mistik ekol |
Kojiki |
Kojiki Japonya’nın etnik ve kültürel geleneklerine dair en eski kaynaktır ve 712 yılında İmparatoriçe Gemmei’nin emriyle Ono-Yasumaro isimli bir subay tarafından sözlü rivayetlerden derlenmiştir. Kojiki, ‘eski olayların hikayesi’ anlamına gelmektedir. Eser, dünyanın yaratılışından 628 yılına kadar Japonya’nın tarihini anlatır. Kojiki’de mitolojik bir anlatımla tanrıların kaynağı, insanların ortaya çıkışı, imparator ailesinin ve devletin ilahi kökeni hakkında bilgiler verilmektedir.
2.Soru
Dinler inanç ve öğretilerinin merkezinde yer alan ana kavram veya değer açısından da tanımlanmaya çalışılmaktadır. Bu bağlamda, aşağıda yapılan eşleştirmelerden hangisi doğru değildir?
Hristiyanlık- Kristosentrik |
İslam- Teosentrik |
Yahudilik- Etnosentrik |
Yahudilik- Teosentrik |
Hristiyanlık- Mesih merkezli |
Dinler inanç ve öğretilerinin merkezinde yer alan ana kavram veya değer açısından da tanımlanmaya çalışılmaktadır. Bu bağlamda örneğin Hıristiyanlık tüm inanç ve değerlerinde Mesih inancına ağırlıklı yer vermesi nedeniyle Kristosentrik ya da “Mesih merkezli” bir dindir. Yahudilik İsrailoğullarının seçilmişliği inancını merkeze koyan etnosentrik bir din olarak, İslâm ise taviz vermez tek tanrıcığı ya da tevhid inancını merkeze alan teosentrik (veya daha yerinde bir ifadeyle tevhid merkezli) bir din olarak değerlendirilebilir.
3.Soru
Taoizm’de ahiret inancı hangi dinin etkisinde gelişmiştir?
Sihizm |
Hinduizm |
Budizm |
Cayanizm |
Mecusilik |
Taoizm’de ahiret inancı Budizm etkisinde gelişmiştir.
4.Soru
“Kült” kavramıyla ilgili, aşağıdakilerden hangisi doğru değildir?
Kültler, bir dini gelenek içerisinde belirli bir obje ya da değere tapınmayı ön plana çıkarırlar |
Belirli bir varlık ya da obje ile ilgili inançları ve ibadet anlayışlarını ifade etmede kullanılır. |
Esoterizmi ve komün toplum/cemaat anlayışını kendilerine temel edinmiş olan akımlar için kullanılmaktadır. |
Kültler, içe dönük cemaat anlayışıyla ve gizemcilikleriyle diğer din mensuplarından ayrılırlar. |
Müstakil bir inanç sistemi ve ibadet anlayışını geliştirip temsil etmektedir. |
Son olarak dinlerle müstakil bir din olmaktan öte çoğunlukla bir dini gelenek içerisinde belirli bir obje ya da değere tapınmayı ön plana çıkaran kültler arasındaki farkı da vurgulamak gerekir. Genel kullanımı açısından kült terimi belirli bir varlık ya da obje ile ilgili inançları ve ibadet anlayışlarını ifade etmede kullanılsa da özel anlamda bu terim, genellikle esoterizmi ve komün toplum/cemaat anlayışını kendilerine temel edinmiş olan akımlar için kullanılmaktadır. Kültler, içe dönük cemaat anlayışıyla ve gizemcilikleriyle diğer din mensuplarından ayrılırlar. Örneğin son dönemlerde Batı dünyasında sayıları hızla artan çeşitli Neo-Gnostik grupları bu çerçevede değerlendirmek mümkündür. Ayrıca müstakil bir inanç sistemi ve ibadet anlayışını geliştirip temsil etmekten öte, kurulu yaygın dinsel geleneklere ve sosyal değerlere karşı bir anarşizmi, başkaldırıyı temsil eden, bütün tutum ve tavırlarını buna göre oluşturan ve bu bağlamda bazen nefret, şiddet ve teröre yer veren hareketler de kült kapsamında sayılabilir.
5.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Cayinizmde manastıra başlayacak olan erkek için gerekli 5 emirden biri değildir?
Var olan herhangi bir canlıya zarar vermeme |
yalan, uydurma söz söylememe |
çalmama |
kanaat etme |
bekâr bir hayat sürme |
Manastır hayatına başlayacak (erkek ya da kadın) herkesten yerine
getirilmesi istenen ve “beş büyük yemin/mahabavrata” olarak da adlandırılan
eylemler vardır. Bunlar keşiş için: Var olan herhangi bir canlıya zarar
vermeme (ahimsa), yalan, uydurma söz söylememe (satya), çalmama
(asteya), bekâr bir hayat sürme (brahma-carya) ve dünyayı terk etme
(aprigraha). Keşiş olmayan laikler için ise, son ikisinin yerini iffet ve
kanaatin alması dışında aynıdır.
6.Soru
İyi ve kötü çerçevesinde bir iyilik bir de kötülük tanrısının varlığını kabullenen dinlere ne ad verilir?
Düalist |
Heterodoksi |
Heresi |
Ortodoksi |
Kristosentrik |
A şıkkı: Düalist ya da iki tanrıcı dinler genellikle iyi ve kötü düalitesi çerçevesinde bir iyilik bir de kötülük tanrısının varlığını kabullenirler; ancak kötülükten sakınmak amacıyla iyilik tanrısına tapınmayı esas alırlar.
B şıkkı: Heterodoksi, çoğunluğun ya da bazı durumlarda siyasal gücün doğru ve kabul edilebilir saydığı resmi öğretinin dışında kalan her türlü akımı ifade etmektedir.
C şıkkı: Heresi, yaygın kabul edilen inançlardan ya da çoğunlukça temsil edilen öğretilerden kesin bir ayrılık ve farklılaşmayı temsil etmektedir.
D şıkkı: Ortodoksi, genellikle egemen yaygın anlayış için kullanılmıştır. Bir başka ifadeyle, kendini çoğunluğun inancını ifade eden merkezi din anlayışıyla ve egemen siyasal güçle özdeşleştiren dinsel yorum, asıl doğru öğretiyi savunduğu ve doğru ve kabul edilebilir inançların temsilcisi olduğu iddiasıyla ortodoks olarak tanımlanmıştır.
E şıkkı: Hıristiyanlık tüm inanç ve değerlerinde Mesih inancına ağırlıklı yer vermesi nedeniyle Kristosentrik ya da “Mesih merkezli” bir dindir.
7.Soru
Yang-Tzu Taoizm’in hangi ekolini temsil eder?
Simyacı Ekol |
Ferdiyetçi Ekol |
Mistik Ekol |
Legalist Ekol |
Felsefi Ekol |
Ferdiyetçi ekolün temsilcisi, M.Ö. 4.yy.’da yaşamış olan Yang-Tzu’dur. Bu ekole göre, her şey belli bir kadere bağlı olarak hareket etmektedir. Bu nedenle, kaderin belirlediği şeyin dışında hiçbir şey olmaz.
8.Soru
Aşağıda dini inanç ve değerlerle ilgili verilen bilgilerden hangileri doğrudur? I-Dini inanç ve değerlerin insanın ahlaki yapısıyla da yakından ilgisi vardır. II-Dinler, insanın yapmaması gereken tavır ve davranışları günah kapsamında değerlendirmekte ve günahtan uzak durulması konusunda da öncelikle insanın vicdanını harekete geçirmektedir. III-Dinler, insanın sosyal ve doğal çevreyle uyum içinde olmasına özel bir önem vermektedirler. IV-Dinin, tarih boyu üstlenmiş olduğu önemli işlevlerden biri de toplumsal yapının tesisinde ve devamında oynadığı olumlu rolüdür.
I-II-III |
I-II-IV |
II-III-IV |
I-III-IV |
I-II-III-IV |
Yukarıda verilen bilgilerin hepsi doğrudur.
9.Soru
Darülfünun İlahiyat Fakültesi kaç yılına kadar varlığını sürdürmüştür?
1933 |
1935 |
1938 |
1930 |
1936 |
Cumhuriyet Döneminde 1933 yılına kadar varlığını sürdüren Darülfünun İlahiyat Fakültesinde dinler tarrihi bilim dalına dayalı dersler okutulmuştur .
10.Soru
Budizm Metinlerinde kullanılan önemli dillerden biri aşağıdakilerden hangisidir?
Japonca |
Çince |
Sanskritçe |
Tibetçe |
Hintçe |
Miladın başlarından itibaren başlayan Sanskritçe nihai olarak Budist metinlerinin önemli dillerinden biri haline gelmiştir. Çince ve Tibetçe ve Japonca’ya yapılan çeviriler sonunda söz konusu dillerde de hatırı sayılır bir Budist kutsal metin külliyatı oluşmuştur. On dokuzuncu yüzyılın ikinci yarısından itibaren Max Müller tarafından başlatılan Doğunun Kutsal Kitapları (Sacred Books of East) adlı serideki çevirilerle Budist kutsal kitapları İngilizce olarak da var olmaya başlamıştır. Farklı Budist gruplar bunlardan birini kullandıklarından, hepsi için ortak ve dolayısıyla da bir Budist kutsal dilinden söz etmek zordur.
11.Soru
Hangi eşleştirme doğru değildir?
Nirodha – Geçicilik |
Maggha – Sekiz seçkin yol |
Dukkha – Acı çekme |
Samudya – Acının kökeni |
Anatman – Ruhun yokluğu |
Nirodha (Acının kaldırılması). Buddha’yı diğer çağdaşlarından farklı kılan onun, varlığını ve sebebini tespit ettiği acının kaldırılmasının da mümkün olduğunu bulmuş olmasıdır. Eğer dukkhaya sebep olan cehaletten kaynaklanan arzu ise, arzunun ortadan kaldırılmasıyla acı da ortadan kalkacaktır.
12.Soru
Aşağıdakilerden hangisi “Milel ve Nihal” geleneği ile ilgili doğru değildir?
Farklı inançların, Müslümanların iletişim içerisinde bulunduğu farklı dinsel ve kültürel grupların tanınmasını ve anlaşılmasını konu almaktadır. |
11. Yüzyıldan itibaren kaleme alınan eserleri kapsar. |
Milel ve Nihal başlığını taşıyan ilk eserin Aldülkahir el-Bağdadi’ye ait olduğu bilinmektedir. |
Bu başlık altındaki eserler islam dini haricindeki din ve düşüncelere karşı önyargı barındırır. |
İbn Hazm (Kitabu’l-Fasl fi’lMilel ve’l-Ehvai ve’n-Nihal), Şehristani (Kitabu’l-Milel ve’n-Nihal) ve benzeri birçok kişinin bu başlıklı eserler yazdıkları bilinmektedir. |
Milel ve Nihal geleneği, farklı inançların, Müslümanların iletişim içerisinde bulunduğu farklı dinsel ve kültürel grupların tanınmasını ve anlaşılmasını konu almaktadır. Bunu yaparken –özellikle Şehristani ve Birûni’de gördüğümüz gibi- elden geldiğince objektif olmaya çalışılmakta; ele alınan gelenekler yargılanmadan tanımlanmaya gayret edilmektedir.
13.Soru
Halk arasındaki yaygın kullanımında din kavramı genellikle hangi terim ile anılır ?
Halk arasındaki yaygın kullanımında din kavramı genellikle hangi terim ile anılır ?
Tutum |
Tavır |
Kutsal |
Sihir |
Pozitivist |
Halk arasındaki yaygın kullanımında din kavramı genellikle kutsal terimi ile anılır. Doğru cevap C şıkkıdır.
14.Soru
Hangisi Tao’nun kelime anlamlarından değildir?
Yol |
Yaratıcı ilke |
Yol gösterme |
Doğruyu bulma |
Söyleme |
Hem Taoizm hem de Konfüçyanizm’de merkezi bir öneme sahip olan Tao(veya Dao), kelime olarak ‘yol, yaratıcı ilke, yön, yol gösterme, söyleme’ anlamlarına gelir.
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Taoizmin en önemli kitabıdır?
Lao-Tse. |
Ying-Yang. |
Tao-te-king. |
Kvan-ti. |
Kuan. |
Tao-te-king en önemli kitaptır.Cevap C'dir.
16.Soru
Dinler tarihi ile ilgili Türkçe olarak yazılan en eski kaynak olarak kabul edilen eser hangisidir?
Esatir |
Tarih-i Edyan |
Kitabu’l Fihrist |
Tahkik ma li’l-Hind |
Asaru’l-Bakiye |
Dinler tarihi ile ilgili Türkçe olarak yazılan en eski kaynak olarak kabul edilen Şemseddin Sami’nin Esatir’i 1878’de basılmıştır.
17.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Cayinizm mezheplerindendir?
Arhatlar |
Digambaralar |
Siddhalar |
Âchâryalar |
Prakirnakasûtralar |
Cayin cemaat içindeki en eski ayrılık Digambara (hava giyinenler ya da çıplaklar) takipçileriyle Svetambara (beyaz giyinenler) bağlıları arasında oldu. Birinciler, Mahivara’nın dünyayı tam bir terkin ifadesi olarak elbiselerini çıkarması geleneğini takip ettiklerini düşünürler. Bu ayrılığa daha sonra başka farkı düşünce noktaları da ilave edilince Cayinizm’in iki ana gruba ayrılması kalıcı bir hale gelir.
18.Soru
Cayinizme göre evrenin en üstünde bulunan ebedi ikametgâha ne denir?
Lokakaşa |
Karma |
Civa |
Samsara |
Samvarada |
Samsaradan kurtulmuş olan civa, lokâkaşa olarak adlandırılan, evrenin en üstünde bulunan ebedi ikametgâhına uçar (Hriyanna, 2005). Buraya ulaşanlar tanrı olarak kabul edilir.
19.Soru
Hindu inanışına göre her bireyin brahmanla birleşmeyi gerçekleştireceği kurtuluşa kadar maruz kalacağı sosuz döngüye ne ad verilir?
Mokşa |
Samsara |
Karma |
Aşrama |
Şruti |
Samsara, her bireyin brahmanla birleşmeyi gerçekleştireceği kurtuluşa (mokşa) kadar maruz kalacağı sonsuz döngüdür.
20.Soru
I. Upanagalar II. Chedasûtralar III. Mûlasûtralar IV. Prakirnakasûtralar V. Cûlikâsûtrala Cayinizme ait yukarıda verilen metinler hangi kutsal kitap külliyatına aittir?
Angala |
Angabâhya |
Purvalar |
Svetambaralar |
Digambarala |
Farklı isimlerle bilinen Cayin kutsal kitap külliyatı (agama) 3 ana bölümden ve altmış kitaptan oluşur. I) Purvalar, II) Angalar ve III) Angabâhyalar. Yukarıda verilen metin isimleri Angabâhya grubuna aittir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ