Yaşayan Dünya Dinleri Ara 8. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
“Kült” kavramıyla ilgili, aşağıdakilerden hangisi doğru değildir?
Kültler, bir dini gelenek içerisinde belirli bir obje ya da değere tapınmayı ön plana çıkarırlar |
Belirli bir varlık ya da obje ile ilgili inançları ve ibadet anlayışlarını ifade etmede kullanılır. |
Esoterizmi ve komün toplum/cemaat anlayışını kendilerine temel edinmiş olan akımlar için kullanılmaktadır. |
Kültler, içe dönük cemaat anlayışıyla ve gizemcilikleriyle diğer din mensuplarından ayrılırlar. |
Müstakil bir inanç sistemi ve ibadet anlayışını geliştirip temsil etmektedir. |
Son olarak dinlerle müstakil bir din olmaktan öte çoğunlukla bir dini gelenek içerisinde belirli bir obje ya da değere tapınmayı ön plana çıkaran kültler arasındaki farkı da vurgulamak gerekir. Genel kullanımı açısından kült terimi belirli bir varlık ya da obje ile ilgili inançları ve ibadet anlayışlarını ifade etmede kullanılsa da özel anlamda bu terim, genellikle esoterizmi ve komün toplum/cemaat anlayışını kendilerine temel edinmiş olan akımlar için kullanılmaktadır. Kültler, içe dönük cemaat anlayışıyla ve gizemcilikleriyle diğer din mensuplarından ayrılırlar. Örneğin son dönemlerde Batı dünyasında sayıları hızla artan çeşitli Neo-Gnostik grupları bu çerçevede değerlendirmek mümkündür. Ayrıca müstakil bir inanç sistemi ve ibadet anlayışını geliştirip temsil etmekten öte, kurulu yaygın dinsel geleneklere ve sosyal değerlere karşı bir anarşizmi, başkaldırıyı temsil eden, bütün tutum ve tavırlarını buna göre oluşturan ve bu bağlamda bazen nefret, şiddet ve teröre yer veren hareketler de kült kapsamında sayılabilir.
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi, herhangi bir dinde “üstün güç/güçler” kavramını karşılamaz?
Ata ruhları |
Yin-Yang prensibi |
Karma doktrini |
Mesih |
Evren |
Üstün güç/güçler metafizik bağlamdaki ilahi bir varlık ya da varlıklar olabileceği gibi, yaşanılan evrene ait herhangi bir obje, nesne, şahıs ya da evrensel düzlemde etkili olduğuna inanılan bir ilke de olabilir. Dinlerin inanç ve ibadet sistemlerinde yer verilen üstün güç ya da güçler genellikle tanrı veya tanrılar şeklinde karşımıza çıkar. Bununla birlikte yarı tanrısal ve ruhsal varlıklar, ata ruhları ve benzeri doğaüstü unsurlar da üstün varlıklar olarak tazim edilebilir. Ayrıca Çin dinsel geleneklerinde yer verilen Yin-Yang prensibi ve Hint dinlerinde önemli yer tutan Karma (Dharma) doktrini gibi tanrısal güce sahip bir evrensel sistem de her şeyi kuşatan üstün bir güç olarak karşımıza çıkabilir.
3.Soru
Dinler tarihinde dinin ya da dinlerin tarihsel tezahürü olduğu gibi tanımlanmaya çalışıldığı yöntem hangisidir?
Fenomenolojik |
Analitik |
Deskriptif |
Karşılaştırmalı |
Teolojik |
Dinler tarihi dinlerin teolojik ve kurumsal yapılarını dinlerin tarihsel tezahürlerini de dikkate alarak inceleyen bir bilim dalıdır. Dinin tarihsel tezahürünü geçmişten günümüze ele alan dinler tarihi, dinleri çeşitli yöntemlerle inceler. Bunlardan deskriptif yöntemle, dinin ya da dinlerin tarihsel tezahürü olduğu gibi tanımlanmaya çalışılır. Fenomenolojik yöntemle dini fenomenler anlaşılmaya çalışılır. Bu bağlamda dinler tarihçisi ele aldığı konuya ilişkin kendi duygu düşünce ve yaklaşımlarını elden geldiğince paranteze alır ve ele aldığı hususu o geleneğin içinden birisi imişçesine anlamaya çalışır. Analitik yöntemde ise dini fenomenler ve tezahürler irdelenmeye analiz edilmeye çalışılır. Ayrıca dinler tarihi çalışmalarında sıklıkla karşılaştırmalı yönteme dayalı çalışmalar da yapılır. Bu tarz çalışmalarda dini gelenekler birbiriyle ya da bir din farklı tarihsel tezahürleriyle mukayese edilme yoluna gidilir.
4.Soru
Altı darşana (altı görüş) ya da felsefi ekollerin, kast (varna) düşüncesinin, kutsal metinler arasında şruti (vahiy) ve smrti (gelenek) şeklindeki ayırımların ortaya çıktığı dönem aşağıdakilerden hangisidir?
İndus Vadisi medeniyeti dönemi |
Brahmanizm |
Klasik Hinduizm |
Ortaçağ Hinduizm |
Yeni Hinduizm |
MÖ. 500’den ms. 500’e kadarki on yüzyıllık dönem klasik Hinduizm dönemidir. Altı darşana (altı görüş) ya da felsefi ekollerin, kast (varna) düşüncesinin, kutsal metinler arasında şruti (vahiy) ve smrti (gelenek) şeklindeki ayırımların ortaya çıktığı dönemdir.
5.Soru
Hangisi Budizmin bir din olma öğretilerinden biri değildir?
Nirvana inancı |
Bu dünyadan olma |
Bu dünyadan olmama |
Sekiz seçkin yol |
Reenkarnasyon |
Budizmin ruhlara, tanrılara, kendisine hedef olarak koyduğu fakat tanımlanamaz olarak kabul ettiği nirvana inancından ve kutsal-kutsal olmayan arasındaki ayırımdan (bu dünyadan olan/lauikaka ve bu dünyadan olmayan/lokattara) ve “sekiz seçkin yol” öğretisinden dolayı bir din olduğu hususunda bugün genel bir uzlaşı vardır
6.Soru
Aşağıdaki dinlerden hangisi etnosentrik bir dindir?
İslam |
Hristiyanlık |
Yahudilik |
Hinduizm |
Budizm |
Hıristiyanlık tüm inanç ve değerlerinde Mesih inancına ağırlıklı yer vermesi nedeniyle Kristosentrik ya da “Mesih merkezli” bir dindir. Yahudilik İsrailoğullarının seçilmişliği inancını merkeze koyan etnosentrik bir din olarak, İslâm ise taviz vermez tek tanrıcığı ya da tevhid inancını merkeze alan teosentrik (veya daha yerinde bir ifadeyle tevhid merkezli) bir din olarak değerlendirilebilir.
7.Soru
Cayin toplumunun (samga), keşişler (erkek-kadın) ve keşiş olmayan laikler olmak üzere ikiye ayrılması sonucu ortaya çıkan özelliklerden birisi değildir?
Keşişlerin hayatı keşiş olmayan laiklere göre daha üstündür. |
Keşişler grubuna yönelik emirler daha keskindir. |
Cayinizm ruhun bu dünyaya sonsuz defa gidişgelişine inanır. |
Asıl Cayin cemaatini oluşturan keşişlerdir. |
Kurtuluş ancak keşiş hayatı yaşamakla elde edilebilir. |
Cayinizm’in kurtuluşa götüren yol çetin bir yol olduğu ve dünyayı terki gerektirdiği için Cayin toplumu (samga), keşişler (erkek-kadın) ve keşiş olmayan laikler olmak üzere ikiye ayrılır. Bunlardan birincilerin hayatı ikincilere göre daha üstün bir yere sahiptir ve asıl Cayin cemaatini oluşturanlar bunlardır. Çünkü kurtuluş, ancak keşiş hayatı yaşamakla elde edilebilecek bir şeydir. Bu özelliklerinden dolayı da, keşişler grubuna yönelik olan emirler daha keskindir. Bu keskinlik, yukarıda zikredilen beşinci yeminin her iki grup için gerektirdiği şeylerde açık bir şekilde görülür. Bu yeminle ilgi olarak laik kesimden beklenen şey, yalnızca içinde bulunduğu durumdan memnun olmakken, bir keşişten beklenen ise kendisine ait hiç birşeyin hatta bir keşkülünün bile olmayacağı şekilde dünyevi şeyleri terk etmesidir. İki kesim arasındaki bu keskin ayırıma rağmen, onların farklılıklarını bir tür ayırımı değil de derece ayırım yapmaya yönelik emirler de vardır. Buraya kadar belirtilenler toplumun ayrılması sonucu ortaya çıkan özellikler olarak sıralanabilir. C şıkkı ise Cayinizme ait bir özelliktir. Cayinist hayatın hedefi, karmadan kurtulmaktır. Cayinizm ezeli ve edebi ve yaratılmamış olduğunu kabul ettiği ruhun bu dünyaya sonsuz defa gidiş gelişine (reenkarnasyon) inanır.
8.Soru
Farklı inanç sistemlerinin bir arada yaşaması ve bilinçli ya da bilinçsiz şekilde birbirinden etkilenmesi nedeniyle oluşan yeni dini yorumlara ne ad verilir?
Senkretizm |
Eklektisizm |
Kült |
Henoteizm |
Panteizm |
Farklı inanç sistemlerinin bir arada yaşaması ve bilinçli ya da bilinçsiz şekilde birbirinden etkilenmesi nedeniyle oluşan yeni dini yorumlara Senkretizm adı verilir.
9.Soru
Milel ve Nihal geleneği bağlamında kaleme alınan eserlerle ilgili aşağıda verilen bilgilerin hangileri doğrudur? I-Milel ve Nihal geleneği, farklı inançların, Müslümanların iletişim içerisinde bulunduğu farklı dinsel ve kültürel grupların tanınmasını ve anlaşılmasını konu almaktadır. II-Milel ve Nihal başlığını taşıyan ilk eserin Aldülkahir el-Bağdadi’ye ait olduğu, ancak eserin günümüze kadar ulaşamadığı söylenmektedir. III-Bazı İslâm alimleri Nihal terimini temel dini akımlar ve gelenekler anlamına, Milel terimini ise alt sekteryan gruplar, hizipler ve fırkalar anlamına kullanmaktadır. IV-Milel ve Nihal geleneği farklı inanç sistemlerini ele alıp tanımlarken elden geldiğinde ilginç inanç ve düşünce sistemlerinin kendi kaynaklarına ve argümanlarına yer vermesi ve ön yargılardan uzak şekilde onları tanımlamaya çalışmasıdır.
I-II-IV |
II-IV |
I-II-IV |
I-III |
II-III-IV |
III. maddede yer alan bilgi yanlıştır. Doğrusu "Bazı İslâm alimleri Milel terimini temel dini akımlar ve gelenekler anlamına, Nihal terimini ise alt sekteryan gruplar, hizipler ve fırkalar anlamına kullanmaktadır." şeklinde olmalıdır.
10.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Hinduizm için söylenemez?
Vedaların mutlak otorite olduğunu kabul etmez. |
Tanrı inancını kendisi için merkezi olarak kabul etmez. |
Sistematik bir teolojiye sahip değildir. |
Herhangi bir şahsı kurucusu olarak görmezler. |
Herhangi bir dini metin tek başına bağlayıcı değildir. |
Hinduizm’i diğer geleneklerden ayıran bir takım ölçütler tespit etmeye yönelik teşebbüsler olmuştur. Tartışılacak yönleri olmakla birlikte, tespit edilen bu ölçütler arasında şunlar zikredilebilir. Vedaların mutlak otorite olduğunu kabul ederler. Hinduizm’in bir din olarak varlığını sürdürmesini isteyen modern Hindu düşünürler, gerçek bir lanet olduğu ve kaldırılması gerektiğini açıkça savundukları kast sistemi ve yerine getirilmesi gereken onunla ilgili kurallar. Yüzeysel bir özellik olsa da, ineğin ve Brahmanların kutsallığının kabul edilmesi de bu ölçütlerden biridir. Atman, karma, samsara ve mokşa ile ilgili inançlar da, Hinduizm söz konusu olduğunda ne evrensel ne de esas inançlar olmasa da, Hint dini-felsefi okulların hepsi tarafından gerçek olarak kabul edilirler. Cevap A'dır.
11.Soru
Aşağıdakilerden hangisi taoizm simyacı ekol ile ilgilidir?
Dini ve felsefi yorumlar çok zayıftır. |
Meditasyon ve duygunun ön plandalığı. |
Ferdin refah ve saadeti herşeyin üzerindedir. |
Mutluluk için kanunlara uymak zaruridir. |
Boditharma tarafından kurulmuştur. |
Bu mezhepte dini ve felsefi yorumlar zayıflamıştır. Cevap A'dır.
12.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Taoizmin kutsal kitaplarından birisi değildir?
Engi-Shiki |
Yin-Chih Wen |
Tao-Ta King |
Tai-shang Kan-Ying P'ien |
Tao Tsang |
Engi-Shiki Shintoizm'in ikinci derecede önemli kabul edilen ve dini bilgilerin yer aldığı kutsal kitaplar arasındadır.
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Cayinizm mezheplerindendir?
Arhatlar |
Digambaralar |
Siddhalar |
Âchâryalar |
Prakirnakasûtralar |
Cayin cemaat içindeki en eski ayrılık Digambara (hava giyinenler ya da çıplaklar) takipçileriyle Svetambara (beyaz giyinenler) bağlıları arasında oldu.
14.Soru
Aşağıdakilerden hangisi “kutsal” kavramının temel özellikleri arasında yer almaz?
Sıradışı |
Olağanüstü |
Farklı bir değer taşıyan |
İnsanlara özgü |
Evrene ait |
Birçok araştırıcı kutsalın çeşitli tariflerini yaparlar. Bu tariflerde üzerinde ittifak edilen temel özellikler arasında kutsalın sıra dışılığı, olağanüstülüğü ya da diğer şeylerden farklı bir değer taşıması, bambaşkalığı, bu evrenin dışından bir anlam taşıması gibi hususlar dikkati çekmektedir.
15.Soru
Meditasyonu ön plana çıkaran ve bedeni ve zihni sıkı bir terbiyeye tutan mezhep aşağıdakilerden hangisidir?
Kyoha |
Zen Budizmi |
Jinja |
Minkan |
Koshito |
Meditasyonu ön plana çıkaran bir mezhep olan Zen Budizmi’ne göre, bedenini ve nefesini sıkı bir terbiyeye tabi tutan kişinin zihni, birden bire mantık bağlarından kurtulur ve ani bir aydınlanma gerçekleşerek hakikate dair ilhama kavuşur.
16.Soru
Japonya’nın günü gününe yazılmış tarihsel defteri anlamına gelen kutsal kitap hangisidir?
Kojiki |
Mong Tse |
Lun Yü |
Nihongi |
Li King |
Sözlü rivayetlerden hareketle 720 yılında derlenmesi tamamlanan ve ‘Japonya’nın günü gününe yazılmış tarihsel defteri’ anlamına gelen Nihongi,31 cilttir.
17.Soru
Şintoizm’in türediği Şinto kelimesi ne anlama gelmektedir?
Tanrıların gücü |
Tanrılara ibadet |
Tanrıların yolu |
Tanrıların yüceliği |
Tanrıların affediciliği |
‘Tanrıların Yolu’ veya ‘Kamilerin Yolu’ anlamına gelen Şinto kelimesinden türetilen Şintoizm, Japonya’nın yerli en eski dinlerindendir.
18.Soru
İslâm, Yahudilik ve Hıristiyanlık gibi dinler için kullanılmakta olan sıfat aşağıdakilerden hangisidir?
Semavi |
Politeizm |
Panteizm |
Düalizm |
Henoteizm |
Hak/semavi/ilahi dinler İslâm, Yahudilik ve Hıristiyanlık için kullanılmakta bunların dışındakiler ise farklı bir kategoriye oturtulmaktadır
19.Soru
Veda dininde Veda metinlerinde kurbanla ilgili uygulamaya yönelik yorumlar ve mitolojik ayrıntıları içeren, ritüalizmin hâkim olduğu metine ne ad verilir?
Samhita |
Upanişadlar |
Rig Veda |
Samsara |
Brahmanlar |
Brahmanalar, kurbanla ilgili uygulamaya yönelik yorumlar ve mitolojik ayrıntıları içeren metinlerdir. Burada ritüalizm hâkimdir. Yani artık insanın refahı ve kozmosun düzenini sağlayan devaların insanın duasına cevabı değil, bizatihi kurbanların doğru bir takdimidir.
20.Soru
Aşağıdakilerden hangisi, Budizm’in nihai hedefi olan kurtuluşu ifade etmenin yanı sıra, ateşin sönmesi için kullanılan bir kelime olup “sönme,“sakinleşme” anlamına gelmektedir?
Düalizm |
Teizm |
Nirvana |
Monoteist |
Reenkarnasyon |
Budizm’in nihai hedefi olan kurtuluşu ifade etmek için kullanılan Nirvana (Palice=nibbana), ateşin sönmesi için kullanılan bir kelime olup “sönme, “sakinleşme” anlamına gelir. Doğru cevap C'dir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ