Ortodoksi, genellikle egemen yaygın anlayış için kullanılmıştır. Yani, kendini çoğunluğun inancını ifade eden merkezi din anlayışıyla ve egemen siyasal güçle özdeşleştiren dinsel yorum, asıl doğru öğretiyi savunduğu ve doğru ve kanonik inançların temsilcisi olduğu iddiasıyla ortodoks olarak tanımlanmıştır. Bu durumda merkezi din anlayışının dışında kalan görüş ve akımlar ise heterodoksi olarak görülmüştür. Yani ortodoksi ve heterodoksi birbirine zıt kavramlar olup, heterodoksi, farklı dinsel gelenekleri değil, belirli bir gelenek içerisindeki farklılaşmayı ifade etmektedir.

Hz. Muhammed’in söz, fiil ve davranışlarını anlatan ifadelere hadis denmektedir. Hadisler, İslâm’da Kur’an’dan sonra en önemli dini kaynaktır. Müslümanlar, Kur’an’daki bazı ifadelerin açıklamasını veya Kur’an’da yer almayan bazı konularda Hz. Peygamber’in açıklamasını ve tavrını hadislerden öğrenmektedir.

Kur’an-ı Kerim’in Hıristiyanlığı ifade etmek için kullandığı “nasârâ” kelimesi ise, yaygın olan kanaate göre Hz. İsa’nın doğum yeri olan Kudüs yakınlarındaki “Nâsıra” kasabasına istinâden kullanılan bir isimdir. Hz. İsa bütün hayatı boyunca “Nâsıralı” adıyla anılmıştır. Nâsıra’ya ya da “Nâsûriye’ye mensup olan anlamında “nasrânî” kelimesi kullanılmış, dolayısıyla Hz. İsa’nın yolundan gidenlere de “nâsıralılar” denilmiş, Kur’an-ı Kerim de bu ismi tercih etmiştir.

Havarilerin isimleri sıralanırken hep en başta yer alan Simun Petrus’un Pavlus öncesi dönemde yayılma konusunda en etkili isim olduğu anlaşılmaktadır. Yeni Ahid’de Pentikost gününde onun konuşmasını dinleyen 3000 kişinin Hz. İsa’ya inanıp vaftiz oldukları belirtilmektedir. Bu ihtida olayından sonra Petrus, ilk Mesih topluluğunun en büyük önderlerinden birisi olmuştur.

İslam dinini tebliğ eden Hz. Muhammed’dir.  

Kur’an ayetleri, başlangıçtan itibaren son vahiy gelene kadar 23 yıllık peygamberlik görevi boyunca Hz. Peygamber tarafından bu iş ile görevlendirilmiş katiplere yazdırılmıştır.

Yahudiler, Hz. Yakup’tan Hz. Süleyman’ın vefatına kadar İsrail ve İsrail oğulları olarak anılmıştır. Hz. Süleyman’dan sonra devlet ikiye bölünmüş, on kabilenin oluşturduğu kuzeydeki krallığa İsrail, iki kabilenin oluşturduğu güneydeki krallığa ise Yahuda adı verilmiştir. İsrail krallığı M.Ö. 722’de Asurlular tarafından yıkılmış, Babil sürgünü sonrasında “Yahudi” ismi ön plana çıkmış ve İsrail oğulları, Yahudi olarak anılmaya başlamıştır ancak İsrail ismi de kullanılmaya devam etmiştir.

Peygamberlik döneminin 13 yılını kapsayan dönemde Mekke’de vahyedilen ayetlere. Mekki Ayetler denir.

İman esaslarını kalbi ile tasdik etmediği halde sadece diliyle yani sözde tasdik edene ‘münafık’ denmektedir.

Cumartesi (Şabat) günü, Yahudilerce haftanın en kutsal günü kabul edilmektedir. On Emir’de belirtildiği gibi bu günde iş yapmak yasaktır. Yahudi anlayışına göre gün, güneşin batışıyla başladığı için, Cuma günü akşam
güneşin batışından Cumartesi günü güneşin batışına kadar belli işleri yapmak yasaktır.

İslâm dinini tebliğ eden Hz. Muhammed, 571 yılında Arabistan Yarımadası’nda Mekke şehrinde dünyaya geldi. Babasının adı Abdullah, annesinin adı Amine’dir. Babası, Hz. Muhammed’in doğumundan birkaç hafta önce ölmüş, ailenin bakımını dedesi Abdülmuttalib üstlenmiştir.

Cebrail, Mikail, Azrail ve İsrafil, İslâm’da dört büyük melek olarak bilinir. Cebrail, Allah’dan aldığı ‘vahyi’ yani mesajı peygamberlere ulaştıran ve büyük meleklerin en önemlisi kabul edilen melektir. Bu nedenle Cebrail’e ‘Vahiy Meleği’ de denmektedir.

Zâtî sıfatlar 6 tanedir ve şunlardır: Vücut (yokluğu düşünülemez olan), Kıdem (varlığının başlangıcı olmayan), Bekâ (varlığının sonu olmayan), Vahdaniyet (benzeri olmayan anlamında tek olan), Muhalefetün Li’l-Havâdis (yaratılmışlara benzemeyen), Kıyam Binefsihî (varlığı için başkasına muhtaç olmayan). Tekvin ise Allah’ın Subûtî sıfatlarından olup ‘herşeyi yaratan’ anlamına gelmektedir.

Mişna, Tevrat’ta genellikle dağınık halde yer alan hükümlerin yanı sıra, bu hükümlere yönelik ilave açıklamaların sistematik olarak ele alındığı bir nevi şeriat kitabı niteliğindedir. Dili İbranice’dir ve altı bölümden oluşmaktadır: Zeraim (zirai uygulamalar), Moed (bayramlar), Naşim (kadınlar, nikah ve evlilik), Nezikin (sivil ve cezai hükümler), Kodaşim (Mabedle ilgili uygulamalar) ve Tohorot (Ritüel temizlik). Gemara ise Mişna da özet biçiminde ele alınan ve kimi zaman kapalı kalan hükümlerin açıklanmasıdır.

İslâm'da iman edilecek temel hususlar 6 başlık altında toplanmaktadır. Bunlar: Allah'a iman, meleklere iman, kitaplara iman, peygamberlere iman, ahiret gününe iman ve kadere imandır. Bunların tamamına 'Amentü' de denmektedir. İman, iman esaslarını özetleyen 'icmali iman' ve iman esaslarını ayrı ayrı ifade eden 'tafsili iman' diye iki kısma ayrılır. Kelime-i şehadet ve kelime-i tevhid, icmali imandır. Amentüde belirtilen iman esaslarının tamamı ise 'tafsili iman'dır. Kelime-i şehadet: 'Ben Allah'tan başka ilah olmadığına ve Hz. Muhammed'in O'nun kulu ve elçisi olduğuna şahitlik ederim' (Eşhedü ellâ ilâhe illellâh ve eşhedü enne Muhammeden abdühû ve rasûlüh) sözüdür. Kelime-i tevhid ise, 'Allah'tan başka ilah yoktur, Muhammed O'nun elçisidir' (Lâ ilâhe illallah, Muhammedün rasûlüllah) sözüdür.

Hıristiyanlık’ta dinî ve fizikî anlamda bir cemaat, bir ibadet yeri ve bir müessese olarak ortaya çıkan Kilise’yi ifade etmek üzere gahal, ekklesia, church, katakomp, chapel gibi isimler kullanılmıştır.

Paskalya Bayramı dışındaki bütün bayramlar Yahudi bayramıdır. Paskalya ise en büyük Hıristiyan bayramlarından biridir. İnsanı ebedî ölümden kurtaracağına inanılan Hz. İsa’nın yeniden dirilişi olayı Kilise’nin ve her Hıristiyan’ın hayatının merkezi sayılmaktadır.

İncillerde ve Rasullerin İşleri’nde formüle edilen hiyerarşi aşağıdan yukarı şöyledir: Diyakos, rahip, piskopos ve papa. Diyakos ile piskopos arasında görev yapan din adamlarına rahip ya da papaz denir. Papa, piskoposlar arasından seçimle gelir. Bu hiyerarşiyi belirleme yetkisi sadece piskoposa aittir. Çünkü Rahip takdisi Sakramenti sırrına tam olarak yalnız o vakıftır.

Yahudiler, Hz. Yakup’tan Hz. Süleyman’ın vefatına kadar İsrail ve İsrail oğulları olarak anılmıştır. Hz. Süleyman’dan sonra İsrail devleti ikiye bölünmüş, on kabilenin oluşturduğu kuzeydeki krallığa İsrail, iki kabilenin oluşturduğu güneydeki krallığa ise Yahuda adı verilmiştir. İsrail krallığı M.Ö. 722’de Asurlular tarafından yıkılmış, Babil sürgünü sonrasında “Yahudi” ismi ön plana çıkmış ve İsrailoğulları, Yahudi olarak anılmaya başlamıştır ancak İsrail ismi de kullanılmaya devam etmiştir.

Kuzeydeki İsrail Krallığının yıkılmasından bir buçuk asır sonra, güneydeki Yahuda Krallığı da, tüm dini reform denemelerine rağmen, aynı akıbete uğramış ve Buhtunnasr (Nebukadnetsar) yönetimindeki Babilliler tarafından M.Ö.587’de yıkılmıştır. Buhtunnasr, Yahuda Krallığını yıkmış, Kudüs yakılıp yıkılmış, bu esnada Süleyman Mabedi de tahrip olmuş, böylece I. Mabet dönemi sona ermiştir.