Yaşlı Psikolojisi Final 12. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Yaşlılığa ve yaşlıya dair kuşaktan kuşağa aktarılan tutumlar ve değer yargıları aşağıdakilerden hangisidir?
Yaşlının üretken değil, tüketici olduğu düşüncesi; |
Yaşın kronolojik olarak artması ve yaşlanmanın kaçınılmaz olduğu düşüncesi; |
Yaşlıların akranları ile bir arada olmayı istedikleri, gençlerle anlaşamayacakları düşüncesi; |
Yaşlı hoşgörülü ve esnek değil düşüncesi; |
Hepsi |
Doğru cevap E dir. Yaşlının üretken değil, tüketici olduğu düşüncesi, Yaşın kronolojik olarak artması ve yaşlanmanın kaçınılmaz olduğu düşüncesi, Yaşlıların akranları ile bir arada olmayı istedikleri, gençlerle anlaşamayacakları düşüncesi ve Yaşlı hoşgörülü ve esnek değil düşüncesi - bu düşüncülerin hepsi yaşlılığa ve yaşlıya dair kuşaktan kuşağa aktarılan tutumlar ve değer yargılarıdır.
2.Soru
Bir iş yeri sahibi Mehmet Bey'in 67 yaşına geldiğinde işlerini kızına devrederek köşesine çekilip yaşamını daha çok evinde dinlenerek geçirmesi aşağıdaki kuramlardan hangisiyle açıklanabilir?
Benlik bütünlüğü görevleri |
Etkinlik kuramı |
Kopma kuramı |
Süreklilik kuramı |
İş rolüne saplanma |
Örneğin bir işyeri sahibi Mehmet Bey, 67 yaşına geldiğinde işlerini kızı Ayşe’ye devrederek, köşesine çekilip yaşamını daha çok evinde dinlenerek geçirebilir. Kopma (çözülme) kuramına göre Mehmet Bey’in işlerinden elini ayağını çekmesi çok normal ve olması gereken bir durumdur.
3.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Amerikan Psikologlar Derneğinin çalışmasına göre yaşlılar konusunda oluşan mitlerden birisi değildir?
Pek çok yaşlı birbirine benzemektedir. |
Genel olarak yaşlılar tek başına ve yalnızdırlar. |
Birbirinden oldukça farklı yaşlı grupları vardır. |
Çoğunlukla zihinsel olarak kötü durumdadırlar. |
Yaşlılar üzgün ve keyifsizdirler. |
Doğru cevap C dir. Birbirinden oldukça farklı yaşlı grupları vardır fikri, Amerikan Psikologlar Derneğinin çalışmasına göre yaşlılar konusunda oluşan mitlerden birisi değil, gerçektir.
4.Soru
Aşağıdakilerden hangisi yaşlanmayla birlikte gelişen değişimlere tutarlı biçimde uyum sağlamayı vurgulayan yaşlılık kuramıdır?
Etkinlik Kuramı |
Beş Faktör Kişilik Kuramı |
Psikososyal Gelişim Kuramı |
Süreklilik Kuramı |
Kopma Kuramı |
Bu kuramda yaşlanma benliğin çeşitli parçalarında gerçekleşen gelişimi içerir. Gelişim süreklilik gösterir ve yaşlılık döneminde de birey diğer dönemlerdeki özellikleri bağlamında süreklilik gösterme eğilimine sahiptir. Süreklilik zaman içerisinde evrimsel tutarlılık ve bağlantılı olma anlamına gelmektedir. Bireyin değerleri, tutumları, inançları, benlik algısı, ilişkileri, yaşam stili süreklilik gösterir. Ancak kuram özelliklerin tamamen aynı kaldığına değil uyuma vurgu yapmaktadır. Değişim ve süreklilik eş zamanlı olarak gerçekleşir, önemli olan süreklilik ve değişim arasında dengeyi sağlamaktır. Bireyler çevre koşullarında meydana gelen değişimlere uyum sağlarlar. Bu uyum sağlama ise süreklilik oluşturmakla gerçekleştirilir (Atcheley, 1999).
5.Soru
"Yaşın kronolojik olarak ilerlemesine bağlı olarak bireyin algılama, öğrenme, problem çözme gibi bellek gücü ile kişilik kazanma alanlarında uyum sağlama kapasitelerindeki değişmeler” şeklinde açıklanan kavram aşağıdakilerden hangisidir?
Yaşlanma |
İhtiyarlık |
Olgunlaşma |
Psikolojik yaşlılık |
Yaşlanma kaygısı |
Soruda açıklaması verilen kavram, psikolojik yaşlılıktır. Doğru yanıt D'dir.
6.Soru
Kişilik ile ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
Her bireyin kişiliği kendine özgü olduğu için kişilik bireyi diğerlerinden ayıran özellikler ve nitelikler topluluğudur. |
Birçoğumuz tarafından oldukça karmaşık bir kavram olarak alınan kişilik araştırmacıları tarafından tek bir şekilde tanımlanmaktadır. |
Kişilik diğerleriyle benzerlik taşıyan özelliklerimizdir. |
Her bir kişilik tanımı farklı noktaları ele almaktadır. |
Kişilik tanımlarında kişiliğin sürekliliği çok önemlidir. |
Kişilik birçoğumuz tarafından oldukça anlaşılır bir kavram olabilir ancak kişilik araştırmacıları tarafından oluşturulan tek bir kişilik tanımı bulunmamaktadır. Farklı araştırmacılar kişiliğin farklı yönlerine vurgu yaparak kişiliği farklı olarak tanımlamaktadır. Bu nedenle birçok farklı kişilik kuramı ve tanımı bulunmaktadır. Ancak farklı kişilik tanımlarının ortak noktaları bulunmaktadır ve bu ortak noktalar kişiliği anlamımıza olanak sağlamaktadır. Kişilik tanımlarındaki ilk ortak nokta kişiliğin ayıredicilik özelliğidir. Her bireyin kişiliği kendine özgü olduğu için kişilik bireyi diğerlerinden ayıran özellikler ve nitelikler topluluğudur.
7.Soru
Ahmet: Tanıdık ve güven duyabildiği yardım elemanlarına ulaşabilmektedir.
Engin: Mevcut yardımların varlığına dair bilgi eksikliği bulunmaktadır.
Belma: İlk temasta saygı, şefkat, etkin dinleme ve koşulsuz kabul görmüştür.
Mehmet: Tedavi sürecine katılım konusunda denetim duygusuna sahiptir.
Derya: Hastalığının belirtilerini ve sorunlarını normalleştirme çabası içerisindedir.
Yukarıdaki bireylerden hangilerinin yardım arama davranışında olumlu tutuma sahip olabileceği söylenebilir?
Engin- Derya |
Ahmet- Belma |
Belma- Mehmet- Derya |
Ahmet- Belma- Mehmet |
Ahmet- Belma- Mehmet- Derya |
Yardım arama davranışını olumlu etkileyen etmenler;
• Tanıdık ve güven duyulan bir yardım elemanına erişim durumu,
• Yardım sunan uzmana karşı olumlu algıların olması,
• Yardım arama davranışına dair önceki olumlu deneyimler,
• İlk temasta saygı, şefkat, etkin dinleme ve koşulsuz kabul gösterilmesi,
• Yardım arama/değişim için içsel olarak güdülenmek,
• Yüksek sosyo-ekonomik düzey,
• Tedavi/müdahale sürecine katılım konusunda denetim duygusuna sahip olmak
• Maddi olarak hizmetin karşılanabilir olması şeklinde ele alınabilir. Yardım arama tutumunu olumsuz etkileyen etmenler arasında ise;
• Utanma, zayıf görünme konusundaki isteksizlik, aptal, hastalık hastası birisi olarak görülme korkusu, insanların sorunlarını kendilerinin çözmesi gerektiğine dair inançlar,
• Belirtileri, sorunları normalleştirme çabası,
• Ruhsal hastalıklarla etiketlenme/teşhis edilme korkusu,
• Bozuk, sorunlu aile geçmişi,
• Sisteme veya yardım uzmanına duyulan güvensizlik,
• Yardım arama davranışına dair önceki olumsuz deneyimler,
• Mevcut yardımların varlığına dair bilgi/farkındalık eksikliği,
• Erteleme davranışı ve
• Depresyon/kaygı/madde bağımlılığı gibi bir soruna sahip olmak gösterilmektedir. Doğru cevap D'dir.
8.Soru
Aşağıdaki durumları deneyimleyen hangi yaşlı çiftin evlilik doyumununda bir düşüş olur?
Yaşlılığa özgü sosyal kayıplarının üstesinden başarılı bir şekilde gelebilen |
Yaşlılığa özgü fiziksel kayıplarının üstesinden başarılı bir şekilde gelebilen |
Çocuklarının büyümesine bağlı olarak evliliklerinin daha dengeli bir düzene kavuştuğunu ve istediklerini yapabilmek için daha özgür olduklarını hisseden |
Geçmişten beri süren olumsuz duyguları ortaya çıkan ve aralarındaki uyumsuzluğun evlilik ilişkilerini zedeleyen boyutlara ulaştığını hisseden |
Yaşamın her aşamasını birlikte paylaştıktan sonra yaşlılık dönemindeki güçlüklerle de birlikte mücadele edip birbirlerine daha çok bağlandıkları hisseden |
Yaşamın her aşamasını birlikte paylaştıktan sonra yaşlılık dönemindeki güçlüklerle de birlikte mücadele eden çiftler birbirlerine daha çok bağlandıkları için evlilik doyumu da artmaktadır. Öte yandan geçmiş yıllardan beri mutsuz olan çiftler yaşlılık yıllarında daha da mutsuz olabilmektedir. Bu bireyler genellikle birbirlerine karşı yıllardır biriktirdikleri olumsuz duyguları bu dönemde açığa vurdukları için evliliklerinin sarsılması gibi sonuçlar ortaya çıkabilmektedir.
9.Soru
I. Maddi iyi oluş ve maddi güvence II. Eşle ilişkiler III. Mesleki rol IV. Yalnızlık V. Entellektüel gelişim Yukarıdakilerden hangisi ya da hangileri yaşam doyumunu etkileyen etkenler arasında yer almaktadır?
Yalnız I |
I, II ve III |
I, II, III ve IV |
I, II, III ve V |
Yalnız V |
Flanagan, yetişkinlerde yaşam doyumunu etkileyen 15 etkenden bahsetmektedir.Bu etkenler;
1. Maddi iyi oluş ve maddi güvence
2. Sağlık ve kişisel güvenlik
3. Eşle ilişkiler
4. Çocuk sahibi olmak ve yetiştirmek
5. Anne-babalarla, kardeşlerle, evlatlarla ve diğer yakınlarla ilişkiler
6. Arkadaşlarla ilişkiler
7. Diğer insanlara yardım etmeye ve onları cesaretlendirmeye yönelik etkinliklerde bulunmak
8. Yerel ve ulusal yönetimlerle ilgili etkinlilerde bulunmak
9. Entelektüel gelişim
10. Kişisel anlayış ve planlama
11. Mesleki rol
12. Yaratıcılık ve kendini ifade etme
13. Sosyalleşme
14. Rekreasyonel etkinliklere edilgen ve gözleme yoluyla katılım
15. Rekreasyonel etkinliklere aktif katılım
Görüldüğü gibi bu etkenler arasında IV numarada verilen "yalnızlık" yeralmamaktadır. Bu yüzden D seçeneği doğru yanıtdır.
10.Soru
Aşağıdakilerden hangisi yaşlılığa dair söylenen bazı yanlış inançlar arasında değildir?
Yaşlı insanlar günümüzün yaşantılarını anlamazlar ve az vericidirler. |
Tüm yaşlılar gri saçlı, gözlüklü ve işitme cihazlıdırlar. |
Yaşlılar karar vermede ve yargılamada hızlıdırlar |
Yaşlılar kendi ihtiyaçlarını karşılayamazlar ve |
Yaşlılar mutsuz, amaçsız ve cinsel aktiviteye |
gençler arasında yaşlılara ve yaşlılığa dair bazı yanlış inançların olduğu ifade edilmektedir (Fadıloğlu, 1992, akt. Özer, 2001). Bunlar aşağıda sıralanmıştır:
Yanlışlar
• Tüm yaşlılar hastadır.
• Yaşlı insanlar günümüzün yaşantılarını anlamazlar ve az vericidirler.
• Tüm yaşlılar gri saçlı, gözlüklü ve işitme cihazlıdırlar.
• Yaşlılar karar vermede ve yargılamada yavaştırlar.
• Yaşlılar kendi ihtiyaçlarını karşılayamazlar ve
kendilerini yönetemezler.
• Yaşlılar mutsuz, amaçsız ve cinsel aktiviteye
ilgisizdirler.
• Birçok yaşlı uzun süreli bakım kurumlarından
yararlanabilir, çünkü aileleri veya arkadaşları
onlara bakmazlar.
11.Soru
Bir problemin farklı yollarla çözülebileceğine ilişkin düşünce gelişminin oluştuğu dönem aşağıdakilerden hangisidir?
Somut İşlemler Dönemi |
Duyusal Motor Dönem, |
İşlem Öncesi Dönem, |
Soyut İşlemler Dönemi |
Soyut Sonrası Dönemi |
Soyut işlemler döneminde bir problem durumuna ilişkin tek bir doğru yanıt aranırken soyut sonrası düşüncede bir problemin farklı yollarla çözülebileceğine ilişkin düşünce gelişmiştir.
12.Soru
Bilgeliğe ilişkin bilgilerden hangisi doğru değildir?
Yaşla birlikte artmaktadır. |
Eğitimle artmaktadır. |
Yaşam deneyimleri ile artmaktadır. |
Yaratıcılık gibi kişilik özellikleri ile artmaktadır. |
Düşük zeka düzeyi ile azalmaktadır. |
Bilgelik yaştan bağımsızdır her yaşta artabilir.
13.Soru
- Öz-disiplin
- Dışadönüklük
- Uyumluluk
- Nevrotizm
Yukarıdaki kişilik özelliklerinden hangileri daha çok kişiler arası ilişkileri temel almaktadır?
I ve II |
I ve III |
II ve III |
II ve IV |
I, II ve IV |
Bu kişilik özellikleri nevrotiklik, dışa dönüklük, açıklık, uyumluluk ve öz-disiplindir. Nevrotizm kişilik özelliği daha çok olumsuz duyguları yaşamakla ilgilidir. Bu kişilik özelliğine yüksek düzeyde sahip bireyler yaşamı zor, tehdit edici ve problemli olarak algılayan, çabuk kaygı ve stres yaşayan kişilerdir. Bu kişilik özelliğinin diğer ucunda duygusal denge gelmektedir. Diğer bir temel kişilik özelliği dışa dönüklüktür. Dışa dönüklük özelliği yüksek olan bireyler konuşkan, neşeli ve sosyal bireylerdir. Dışa dönüklüğün diğer ucunda ise içe dönüklük yer almaktadır. Açıklık kişilik özelliği ise deneyime açık olmakla ilişkilidir. Bu kişilik özelliğine yüksek düzeyde sahip kişiler yeni fikirlere, deneyimlere açık, yaratıcı kişilerdir. Uyumluluk kişilik özelliğine sahip bireyler ise diğer insanlar ile iş birliğine dayalı ilişkiler kuran, diğer insanlara güven duyan bireylerdir. Öz-disiplin kişilik özelliği ise davranışlarda ısrarcı olma ve dürtüyü kontrol etmekle ilgilidir. Bu özelliğe yüksek düzeyde sahip bireyler sorumlu davranan, düzenli bireylerdir. Bu kişilik özelliklerinden dışa dönüklük ve uyumluluk daha çok kişiler arası ilişkileri temel alan kişilik özellikleridir. Doğru yanıt C’dir.
14.Soru
Yaşlılık dönemindeki yaşlıların yaşamı gözden geçirmeleri nasıl bir süreç olarak kabul edilmektedir?
Olumsuz süreç |
Evrensel süreç |
Yaşamdan kopma süreci |
Kendini yenilene süreci |
Kriz durumu |
Yaşlıların sık sık geçmişi yâd ettiklerini, anılarını anlattıklarını gözlemlemişsinizdir. Bu süreç ve etkiler psikoloji biliminin de üzerinde çalıştığı alanlardan birisi olmuştur. Bu konuda çalışmalar yapan Butler (1963’ten akt. Erber, 2013) yaşamı gözden geçirmenin yaşlılığın aktif ve önemli bir parçası olduğunu vurgulamıştır. Yaşamı gözden geçirme evrensel bir süreç olarak kabul edilmektedir. Bir çok kuramcı da yaşamın gözden geçirilmesini yaşlılık döneminin gelişimsel bir görevi olarak tanımlamışlardır.
15.Soru
Yaşlılıkla birlikte kişilik özelliklerinde genellikle görülen değişime ilişkin aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
Özdisiplin azalır. |
Dışa dönüklük artar. |
Açıklık artar. |
Uyumluluk azalır. |
Nevrotizm değişiklik göstermez. |
Alanda yapılan araştırmalar, açıklığın yaşlılıkla birlikte azaldığını, dışa dönüklüğün ve nevrotikliğin yaşlılıkla çok değişiklik göstermezken, uyumluluk ve sorumluluğun arttığını ortaya konmuştur. Doğru yanıt E'dir.
16.Soru
Yaşlının yaşamını sınırlama, yaşlıya yönelik olumlu ayrımcılık ve yaşlıya yönelik olumsuz ayrımcılık olmak üzere üç farklı tutumun belirlenmesine hizmet eden ölçeğe ne denir?
Yaşlının yaşamını sınırlama, yaşlıya yönelik olumlu ayrımcılık ve yaşlıya yönelik olumsuz ayrımcılık olmak üzere üç farklı tutumun belirlenmesine hizmet eden ölçeğe ne denir?
Yaşlılara Yönelik Tutum O¨lçeği |
Yaşlı Ayrımcılığı Tutum O¨lçeği |
Yaşlanmaya Dair Tutum Ölçeği |
Yaşlanma Kaygısı Tutum Ölçeği |
Yaşlanma Korkusu Tutum Ölçeği |
Yaşlılara ve yaşlanmaya yönelik tutumları, önyargıları belirlemek amacıyla bazı ölçme araçları kullanılmaktadır. Bunlardan birisi yaşlılara yönelik farklı tutumları temsil eden 23 maddeden oluşan Yaşlı Ayrımcılığı Tutum O¨lçeğidir. Bu ölçek, yaşlının yaşamını sınırlama, yaşlıya yönelik olumlu ayrımcılık ve yaşlıya yönelik olumsuz ayrımcılık olmak üzere üç farklı tutumun belirlenmesine hizmet et- mektedir
17.Soru
Yetişkinlik yıllarında bilişsel gelişimi kapsamlı bir şekilde ele alan kuram ve model nedir ?
Skinner- Şartlanma Modeli |
Piaget - Bütüncül Model |
Schaie - Aşamalı Model |
Maslow- İhtiyaç Modeli |
Bloom- Zihinsel İşlem Modeli |
Yetişkinlik yıllarındaki bilişsel gelişimi kapsamlı biçimde ele alan kuram ise Schaie’nin Bilişsel Gelişimin Aşamalı Modelidir. Doğru cevap C’dir.
18.Soru
Psikososyal Gelişim Kuramı aşağıdakilerden hangisine/hangilerine aittir?
Peck |
Erikson |
Atchley |
Henry ve Cumming |
Havighurst ve Albrecht |
Kişiliğin yaşam boyu gelişimine ilişkin kapsamlı açıklamalardan birisi olan psikososyal gelişim kuramı Erik Erikson (1950)’a aittir.
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisi yaşlanma ile beyinde gerileme gözlenen açılardan biri değildir?
Kortikal kalınlıkta |
Snaptik yoğunlukta |
Myelinleşmenin bazı yönlerinde |
Beyin korteksine kan akışında |
Hormonol düzenlenmelerde |
Bilişsel işlevlerin yaşlılık dönemindeki değişiminde yaşlanmayla birlikte beyinde gerçekleşen değişimler oldukça önemlidir. Yaşlanma ile beyinde şu açılardan gerileme gözlenir (Santrock, 2014; Polat ve Kumral, 2010 ):
- Bölgesel beyin hacminde
- Kortikal kalınlıkta
- Snaptik yoğunlukta
- Myelinleşmenin bazı yönlerinde
- Dopamin ve serotonin gibi nörotransmiterlerin fonksiyonlarında
- Beyin korteksine kan akışında
- Nöronlarda karışıklığın toplanmasında.
20.Soru
Aşağıdakilerden hangisi yaşlı bireylerin yaşlı olmaya dair yükledikleri olumsuz inançlar arasında gösterilebilir?
Kronik hastalıklar |
Değişen sosyal roller |
İşe yaramıyorum düşüncesi |
Yakın kayıpları |
Yalnızlık |
Yaşanılan duygusal yoğunluklar, yakın kayıpları, yalnızlık, hastalıklar, güç ve yeti yitimleri, değişen sosyal roller, kronik hastalıkların yaşanılması, ölüm kaygısı gibi ve benlik değerindeki azalma yaşlı bireyleri depresif belirtilere daha yatkın kılmaktadır. Yaşlı bireylerin yaşlı olmaya dair yükledikleri olumsuz anlamlar, inançlar (işe yaramıyorum, sevilmiyorum, değer görmüyorum vb.) depresif belirtileri yoğunlaştırmaktadır. Doğru cevap C'dir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ