Genellikle toplumsal bakım kaynakları gayriresmî ücretli (bireyin sahip olduğu ekonomik kaynaklardan bireysel bakım için ödeme yapılarak alınan ücretli bakım hizmeti), (eş, yetişkin çocuklar-genellikle kız çocuklar, hane halkı dışında yaşayan bir akraba-genellikle kız kardeş, arkadaş ya da komşular yakın çevre gibi) gayriresmî ücretsiz ve resmî ücretli (refah ve sağlık hizmetleri sağlayan kent kurumları, kent hizmeti olarak inşa edilmiş kurumlardan yararlanmak) olarak sınıflandırılmaktadır. Yaşlı bakımı ya kurumlar ya da aile ve akrabalar tarafından gerçekleştirilmektedir. Doğru cevap E'dir.

“Stres” Etkileşim Kuramına göre “bireyin sahip olduğu kaynaklarıyla çevre arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi ve baş edilemeyecek olarak algılanması” şeklinde tanımlanan durumdur.

Yaşlılar ile birlikte yaşamanın zorlukları ya da buna bağlı kayıpları olmaktadır. Bu zor süreci kolaylaştırmak için aşağıdakileri gerçekleştirmeye dikkat ediniz.

• Yaşlının onurunu gözetin. “Birbirinizi eleştirmeyin ve temiz duygularla ricada bu­lunun.”
• Dikkatle dinleyin. “Herkes dinlemeye hevesli olsun, fakat konuşmakta acele et­meyin.”
• Empatik olun. “Birbirinize duygudaş olarak, kardeş sevgisiyle, derin bir şefkatle, alçak gönüllülükle davranarak, aynı düşüncede birleşin. Kötülüğe kötülükle, haka­rete hakaretle” karşılık vermeyin.
• Cesaretlendirilmeye ihtiyaç duyup duymadıklarını anlamaya çalışın. “Yerinde söy­lenen söz; oyulmuş gümüşün içinde altın elmalar gibidir.”
• Faaliyetlerinize onları da dâhil edin.
• Pratik yardım sunun. “Ne sözle ne de dille; işle ve hakikatle severek destek verin.”
• Tahammüllü olun. “İçten şefkat, iyilik, alçak gönüllülük, yumuşak başlılık ve ta­hammül niteliklerini gösterin.”
• Eş ve diğer aile üyeleri gibi güvenilir kişilerin olması sizin bu sorunlarla baş etmenize yardım eder. Onlardan yardım almaya özen gösterin.
• Sosyal aktivitelerde yer alarak kendinizi toplumla iç içe tutun.
• Yaşlı bakımında destek alabileceğiniz kurumlar olduğunu unutmayın.

II – III

Aile, arkadaş ilişkileri ya da sosyal etkinliklerinden fedakarlık eden öncül bakım verenin, eğlendirici ve boş zaman aktiviteleri kısıtlanmakta, bu nedenle de sosyal destekte azalma, kendilerini bakım rolünde yalnız bırakılmış hissetme ve izolasyon yaşama olasılığı artmaktadır.

Lazarus ve diğerlerinin geliştirdiği Bakıcı Stresi ve Başa Çıkma Modeli, stres faktörlerini bakıcının özelliklerinden, yaşlının özelliklerinden, fiziksel ortamdan kaynaklı olarak ele aldığı, ara bulucu değişkenlere ve bakıcının stresi değerlendirmesine odaklandığı için diğer stresle başa çıkma modellerine göre daha kapsamlı bir model sunmaktadır.

Yük kavramı nesnel yük ve öznel yük olmak üzere iki grupta incelenmektedir. Nesnel yük; ailenin, yaşlının durumuna bağlı olarak yapmakta zorlandığı günlük islerine yardımcı olma, ulaşım gibi vakit ayırmayı gerektirecek durumlar ile gelir kaybı ve sosyal etkinliklerin kısıtlanmasına yol açacak yaşam düzenindeki değişimlerdir. Öznel yükle ise yaşlıyla ilgili olarak yaşanan öznel sıkıntı düzeyi, üzüntü, kaygı, bitkinlik gibi duygusal tepkiler anlatılmak istenilmektedir. Bakım gerektiren durumların farklı özellikleri incelendiğinde bakım gerektiren durumun özelliklerinin ve bakım sağlayan kişiden kaynaklanan faktörlerin bakım verenin yükünde etkili oldukları görülmektedir.

Araştırmalar, yaşlı bakımının aile üyelerinin yaşam
kalitesini düşürmekle kalmayıp fiziksel ve psikolojik sağlığını da olumsuz etkilediğini belirtmektedirler (Belmin, 2003; Boziki ve diğerleri, 2006; Koopmanschap, 2004). Ayrıca
yaşla birlikte demans, Alzheimer gibi hastalıkları olan yaşlılara bakım vermek aile üyeleri
ve bakıcılar için özellikle zorlayıcı olabilmektedir. Öyle ki, yaşlı bakımıyla uzun süre ilgilenen aile üyelerinin ölüm riskinin diğer insanlara göre %63 daha fazla olduğu araştırma bulguları arasındadır.
Doğru cevap E seçeneğidir.

Yaşlı yakınları ve bakıcılarında, bakım verilen fiziksel çevre, bakım  alan yaşlının özellikleri, bakıcının
güçlü ya da zayıf yönleri, ailevi ve sosyal destek kaynakları, sosyokültürel faktörler stres
kaynakları olabilmektedir. Bakıcının  ekonomik koşullarının iyi olması bu faktörler arasında yer almaz.Doğru cevap D seçeneğidir.

Davranışsal özerklik, bireyin karar verme süreci ve sonrasındaki bireyin seçimlerini vurgular. Duygusal özerklik, bireyin ailesiyle olan yakın ilişkilerine ve kendi ayakları üzerinde durmasına odaklanır. Değer özerkliği, Bireyin çevresindekilerden bağımsız kendi değerlerini oluşturması ve buna göre davranmasını içerir. İlişkisellik, Bireyin başkalarıyla etkileşimde bulunma gereksinimini ortaya koyar. Yeterlik ise Bir işi yapmak için güce, bilgiye ve yeteneğe sahip olduğuna inanmadır.

İntrapsişik stress kaynakları arasında benlik kaybı ve bakıcılık yeterliliğinin olmayışı yer almaktadır

Yaşlının gence deneyim aktarması, gencin de yaşlıyı yenilemesi olasıdır. Gencin bedensel enerjisi, dinamizmi, yaşlının bilgeliği ile bütünleşerek daha üretken ve yaratıcı toplum oluşturulabilir.

Ayşe, annesinin bakımını onunla birlikte zaman geçirme fırsatı olarak gördüğü ve yaşamını hem kendisi hem de annesine göre düzenlediği için psikolojik sağlamlığının yüksek olduğu söylenirken Selin ve Ali’nin değişime dirençli, yeni koşullara uyum sağlamakta güçlük yaşamaları ve uzlaşmacı olmayan özellikleri nedeniyle psikolojik sağlamlıklarının düşük olduğu söylenebilir.

Açık Alan: Kişinin kendi tarafından da başkaları tarafından da bilinen alandır. Bu alanda insanlar umutlarını, beklentilerini ya da korkularını çekinmeden diğer insanlarla paylaşmaktadırlar. Kör Alan: Bu alan başkaları tarafından bilinen ancak kişinin bilmediği alanıdır. Başkalarının bir kişi hakkında edindiği izlenimlerle ilgilidir. Saklı Alan: Bu alan kişinin bildiği ancak başkalarının bilmediği alandır. Kişi, bilinçli olarak bazı yanlarını gizlemek istemektedir. Bilinmeyen Alan: Bu alan ise kişinin de başkalarının da bilmediği, karanlık alandır.

Bakım vermek; yardıma ihtiyacı olan birine günlük ihtiyaçlarını karşılamak ve destek olmak üzere harekete geçmek olarak tanımlanır. 

Aile üyelerine, yakınlarına bakım veren kişilerle yapılan görüşmeler sonucunda bireyin yaşam olaylarıyla baş etmesini ve iyi oluşunu arttırmasını sağlayan dört konu olduğu belirlenmiştir: bedensel sağlık, duygusal sağlık, anlamlı etkinliklere katılma, yeni beceriler öğrenme ve son olarak sosyal destek.

Nesnel yük; ailenin, yaşlının durumuna bağlı olarak yapmakta zorlandığı günlük işlerine yardımcı olma, ulaşım gibi vakit ayırmayı gerektirecek durumlar ile gelir kaybı ve sosyal etkinliklerin kısıtlanmasına yol açacak yaşam düzenindeki değişimlerdir. Örneğin özel arabası olmayan Mehmet Bey babasını tedavi için bir yere götürürken sadece taksi ile götürmek zorunda kalmaktadır. Doğru cevap A'dır.

Yaşlıların sağlık harcamalarının artması sonucu mali sorunlar yaşanabilmektedir. Yaşlılara bakım vermek, harcamaları da beraberinde getirdiği için aile bütçesini olumsuz etkilemektedir.

Rol yüklemesi, rol esareti, yakınlığın kaybı olarak isimler de alabilen stres kaynakları “Subjektif Stres Kaynakları”dır.