Yöneylem Araştırması 1 Final 9. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Bir büroda çalışan üç görevlinin her birine, yapılacak üç işten sadece birisi atanacaktır. Her görevlinin işi tamamlamak için harcayacağı süre değişebilmektedir. Karar değişkeni Xij, i. görevlinin j. işe atanması durumunda “1”, diğer durumda “0” olarak tanımlanırsa, aşağıdakilerden hangisi atama modelinin “Üçüncü görevli sadece bir işe atanabilir” kısıtına karşı gelir?
|
|
|
|
|
Atama modelinde amaç, genellikle toplam maliyeti enküçüklemek için kaynak kullanımının bire bir dağıtımının yapılmasıdır. İşçilerin işlere atanması ya da işe en uygun kişi seçimi, atama modeliyle çözülebilecek bir konudur. Aslında atama modeli, kaynakları işçiler, hedefleri de işler olan özel bir ulaştırma modelidir. Her bir kaynaktaki sunum miktarı ve her bir hedefteki talep miktarı sürekli olarak “1” e eşittir. Problemin oluştuğu sistemin özel yapısının gerektirdiği kısıtlar dışında, problemin iki temel kısıtı vardır:
- Her iş yalnız bir işlem noktasına atanabilir.
- Her işlem noktasına yalnız bir iş atanabilir.
2.Soru
Aşağıda adımları özetlenen hangi yöntem ile başlangıç çözüm bulma gerçekleştirilmektedir?
1. Tablodaki her satır ve sütun için bir ceza puanı hesaplanır. Ceza puanı, o satır veya sütunda yer
alan boş hücrelerdeki en küçük iki maliyet arasındaki farktır.
2. Ceza puanı en yüksek olan satır veya sütun seçilir. Ceza puanı aynı olan birden fazla satır ve
sütun varsa, bunlardan herhangi biri ele alınabilir.
3. Bu satırdaki (veya sütundaki) boş hücreler içinde en düşük maliyetli olan (i, j) hücresi belirlenir.
4. Bu hücreye, i. satırdaki sunum ve j. sütundaki talep değerleri göz önüne alınarak, mümkün olan
enbüyük değer atanır.
5. Atanan miktar, i. satırın sunum ve j. sütunun talep değerlerinden çıkarılarak, Si ve dj değerleri
güncellenir.
6. Güncellenen Si ve dj değerlerinden en az biri sıfır olacaktır. Sıfır değerine karşı gelen satır veya
sütundan sadece birisi işlem dışı bırakılarak tablo daraltılır.
7. İşlem dışı bırakılmamış sadece bir satır veya sütun kaldığında algoritma sonlanır. Kalan miktarlar son satır veya sütundaki uygun yerlere, en küçük maliyet yöntemine göre atanır. Aksi halde eğer altıncı adımda i. satır işlem dışı kaldıysa sütunların, j. sütun işlem dışı kaldıysa satırların ceza puanları yeniden hesaplanır ve ikinci adıma dönülür.
En küçük maliyet yöntemi |
VAM yöntemi |
Kuzeybatı köşe yöntemi |
Dengelenmiş ulaştırma modeli |
Atlama taşı yöntemi |
Atama yapılacak hücrenin seçimi haricinde, hücrelere atanacak değerin belirlenmesi, sunum ve talep miktarlarının güncellenmesi ve işlem dışı bırakma adımları önceki iki yöntemde olduğu gibidir. VAM yönteminin adımları aşağıdaki şekilde özetlenebilir:
1. Tablodaki her satır ve sütun için bir ceza puanı hesaplanır. Ceza puanı, o satır veya sütunda yer
alan boş hücrelerdeki en küçük iki maliyet arasındaki farktır.
2. Ceza puanı en yüksek olan satır veya sütun seçilir. Ceza puanı aynı olan birden fazla satır ve
sütun varsa, bunlardan herhangi biri ele alınabilir.
3. Bu satırdaki (veya sütundaki) boş hücreler içinde en düşük maliyetli olan (i, j) hücresi belirlenir.
4. Bu hücreye, i. satırdaki sunum ve j. sütundaki talep değerleri göz önüne alınarak, mümkün olan
enbüyük değer atanır.
5. Atanan miktar, i. satırın sunum ve j. sütunun talep değerlerinden çıkarılarak, Si ve dj değerleri
güncellenir.
6. Güncellenen Si ve dj değerlerinden en az biri sıfır olacaktır. Sıfır değerine karşı gelen satır veya
sütundan sadece birisi işlem dışı bırakılarak tablo daraltılır.
7. İşlem dışı bırakılmamış sadece bir satır veya sütun kaldığında algoritma sonlanır. Kalan miktarlar son satır veya sütundaki uygun yerlere, en küçük maliyet yöntemine göre atanır. Aksi halde eğer altıncı adımda i. satır işlem dışı kaldıysa sütunların, j. sütun işlem dışı kaldıysa satırların ceza puanları yeniden hesaplanır ve ikinci adıma dönülür.
3.Soru
I. Asıl problemle ilgili önemli ekonomik açıklamalarda bulunma imkanı sağlaması
II. Duyarlılık analizleri ile ilgili işlemlere katkıda
bulunması
III. Bazı durumlarda ilgilenilen asıl problemin
çözümünü kolaylaştırması
Yukarıdakilerden hangileri doğrusal programlamada ikilliğin önemli olmasının sebeplerindendir?
Yalnız I |
I ve II |
I ve III |
II ve III |
I, II ve III |
Doğrusal programlamada ikilliğin önemli olmasının başlıca üç ana nedeni bulunmaktadır. Bunlar şöyle sıralanabilir. İkil modelin değişkenlerinden hareketle, asıl problemle ilgili önemli ekonomik açıklamalarda bulunma ve yorum yapma imkanı sağlar. Modelin yapısındaki veya parametrelerindeki değişimleri inceleyen duyarlılık analizleri ile ilgili işlemlere katkıda bulunur. Bazı durumlarda ikillik, ilgilenilen asıl problemin çözümünü kolaylaştırır.
4.Soru
2 doğrusal bağımsız denklem (m=2) ve 6 değişkenin (n=6) olduğu bir doğrusal denklem sisteminde bir çözümde, kaç temel dışı değişken yer alır?
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
Doğrusal bağımsız m tane denklem ve n değişkenin olduğu (mxn’lik ve m<n) bir sistemin çözümünde, diğer (n-m) tane değişken sıfır değerini almak üzere, ancak denklem sayısı (m) kadar değişkene değer bulunabilir. Örneğin iki bilinmeyeni çözmek için en az iki denklem olmalıdır ve bu denklemlerin doğrusal bağımsız olması gerekir. Bir başka deyişle, denklemlerin biri diğerinin belirli bir katı vb. şeklinde ifade edilememelidir. Eğer denklem sayısı yeterli değil ise, her seferinde, çözülebilecek kadar değişken dikkate alınır ve kalan değişkenler sıfır kabul edilir. 2 denklem (m=2) ve 6 değişkenin (n=6) olduğu bir sistemde, her seferinde 4 (n-m=4) değişkene sıfır değerini vererek, denklem sayısı (m=2) kadar değişken için çözüm bulunabilir. Burada, sıfır değeri verilen değişkenlere temel dışı, değer alması için çözüme alınan değişkenlere ise temel değişken denir.
5.Soru
Aşağıdakilerden hangisi güçlü ikillik özelliğidir?
Enbüyükleme probleminin amaç fonksiyonu değeri, enküçükleme probleminin amaç fonksiyonu değerinden küçük eşittir
|
Enbüyükleme probleminin amaç fonksiyonu değeri, enküçükleme probleminin amaç fonksiyonu değerinden büyük eşittir
|
Enbüyükleme probleminin amaç fonksiyonu değeri, enküçükleme probleminin amaç fonksiyonu değerine eşittir
|
Enbüyükleme probleminin en iyi değeri, enküçükleme probleminin en iyi değerine eşittir
|
Enbüyükleme probleminin en iyi değeri, enküçükleme probleminin en iyi değerinden büyük eşittir
|
6.Soru
I. İşaret kısıtlarını içerebilir
II. Minimizasyon veya maksimizasyon amacıyla
kurulabilir
III. Kısıtlayıcı denklemler eşitlik şeklinde olmak
zorundadır.
Doğrusal programlama ile ilgili olarak yukarıdaki ifadelerden hangileri doğrudur?
Yalnız III |
I ve II |
I ve III |
II ve III |
I, II ve III |
Doğrusal programlama probleminin matematiksel modelini tamamlamak için her bir karar değişkeninin negatif olmama varsayımını sağlaması gerekir. Karar değişkeninin sadece pozitif değerli olduğu varsayılırsa, ilgili işaret kısıtı modele eklenir. Herhangi bir doğrusal programlama modeli, belirlenen amaç fonksiyonunu minimize veya maksimize edecek karar değişkenlerinin değerini bulmak için kurulur. Kısıtlayıcı denklemler eşitlik ya da eşitsizlik şeklinde olabilir.
7.Soru
I. Hem asıl hem de ikil modelin değişkenleri sıfırdan büyük eşit olarak tanımlanmıştırII. Asıl model kısıtlarının sağ taraf sabitleri, ikilin kısıtlarının katsayılarıdır.III. Asılın her değişkeni ikilin bir kısıtına karşı gelmektedirKanonik biçimli ve enbüyükleme amaçlı bir problemin ikilini yazarken ortaya çıkan durumlarla ilgili olarak yukarıdaki ifadelerden hangileri doğrudur?
Yalnız I |
I ve II |
I ve III |
II ve III |
I, II ve III |
Kanonik biçimli ve enbüyükleme amaçlı bir problemin ikilini yazarken ortaya çıkan durumlar şu şekilde özetlenebilir: Hem asıl hem de ikil modelin değişkenleri sıfırdan büyük eşit olarak tanımlanmıştır. Asıl model kısıtlarının sağ taraf sabitleri, ikilin kısıtlarının değil amaç fonksiyonunun katsayılarıdır. Asıl modelde n adet karar değişkeni bulunurken, ikilinde n adet kısıt yer almaktadır. Bir diğer deyişle asılın her değişkeni ikilin bir kısıtına karşı gelmektedir.
8.Soru
I. Katkı parametrelerine göre duyarlılık analizi
II. Sağ taraf sabitindeki değişime göre duyarlılık analizi
III. Yeni kısıt eklenmesi
Yukarıdakilerden hangileri ile parametrelerdeki değişime göre duyarlılık analizi
yapılır.
Yalnız I |
I ve II |
II ve III |
Yalnız III |
I, II ve III |
I. Katkı parametrelerine göre duyarlılık analizi
II. Sağ taraf sabitindeki değişime göre duyarlılık analizi
paremetrelerdeki değişime göre duyarlılık analizidir. Yeni kısıt eklenmesi ise yapısal değişikliklere göre duyarlılık analizidir.
9.Soru
X1 'in amaç fonksyonundaki olabilecek λ kadar değişimin hangi aralığı eldeki çözüm bulunur ?
4 ≤ λ ≤ 6
|
λ ≤ 3
|
λ ≥ 10
|
-5 ≤ λ ≤ 10
|
λ < 1
|
10.Soru
I.Verilerin toplanması
II. Modelin formüle edilmesi
III. Modelin çözümü
IV.Uygulama
V. Fizibilite
Yukarıda verilenlerden hangisi sırasıyla doğrusal programlamanın uygulama adımlarını oluşturmaktadır?
I-II-V-IV-III |
II-III-IV |
I-V-II-III |
I-II-III-IV |
I-V-IV |
Verilerin toplanması, matematiksel model kurma ve formüle etme, modeli çözme ve uygulama yapma doğrusal programlamanın izlediği adımlarıdır.
11.Soru
Bir oyuncak atölyesinde oyuncak tren ve otobüs yapılmaktadır. Ürünlere montaj ve boyama işlemi uygulanmaktadır. İki ürün için montaj işlemine en çok 48 saat boya içinse 42 saat ayrılabilmektedir. Bir oyuncak tren için 2 saat montaj 4 saat boyama otobüs içinse 3 saat montaj 1 saat boyama gerekmektedir. Ürünlerin satışından sırasıyla 3 ve 2 Lira kar elde edilmektedir. Buna göre ikil problemde amaç nedir?
Oyuncak tren ve otobüsün satışından elde edilecek toplam kar
|
Tren ve otobüs üretim maliyetinin enküçüklenmesi
|
Montaj ve boyamanın 1 saati için ödenecek fiyat
|
1 trenin satışından elde edilecek kar
|
1 otobüsün üretiminde kullanılacak montaj saati
|
12.Soru
Bir temel çözümde, tüm değişkenler sıfır ya da sıfırdan büyük olmakla birlikte, temelde olduğu halde sıfır değerini alan bir değişken varsa elde edilen bu çözüme ne ad verilmektedir?
Dejenere çözüm
|
Sınırsız çözüm
|
Birden fazla çözüm
|
En iyi çözüm
|
Birden fazla en iyi çözüm
|
13.Soru
Bir firma ayda en fazla 60000 adet akü üretebilmektedir. Aküleri şehirdeki satıcılara koli halinde, şehir dışındaki satıcılara ise paletler halinde ambalajlayarak göndermektedir. Koliler 12 adet, paletler ise 50 adet akü taşımaktadır. Her koli için 50 TL, her palet içinse 250 TL ambalaj maliyeti oluşmaktadır. Firma aylık ambalaj için en fazla 200.000 TL harcama yapmak istemektedir. (x1: aylık kullanılan koli adeti, x2 aylık kullanılan palet adeti)
Verilere göre problemin aylık taşıma kısıtı aşağıdakilerden hangisidir?
50x1+250x2=60000 |
50x1+250x2<60000 |
50x1+250x2<=60000 |
50x1+250x2<=200000 |
50x1+250x2=200000 |
Probleme göre aylık taşıma kısıtı;
50x1+250x2<=60000
olarak bulunur.
14.Soru
Aşağıdakilerden hangisi bir karar modelinin bileşenlerinden biri değildir?
Karar değişkeni
|
Alternatif
|
Amaç fonksiyonu
|
Kısıt
|
Oranlılık
|
15.Soru
Amacın en küçükleme olduğu bir doğrusal programlama probleminde modelin en iyi çözümünde göle fiyatlar sırasıyla 12, 20, 0 ve 8 olarak elde edilmiştir. Uygunluk koşulları sağlanmak şartıyla ikinci kaynak 3 birim artarsa en iyi çözümde farklılaşma nasıl olur?
Eniyi değer 20 birim azalır. |
Eniyi değer 40 birim azalır. |
Eniyi değer 60 birim artar. |
Eniyi değer 50 birim artar. |
Eniyi değer değişmez. |
İkinci kaynağın Gölge fiyat değeri 3 ile çarplırsa sonuç 60 birim artış olur.
16.Soru
Bir sistemin kendisi yerine onun gibi davranan eşdeğerine ne ad verilir?
Model |
Fonksiyon |
Parametre |
Değişken |
Değer |
Bir sistemin kendisi yerine onun gibi davranan eşdeğerine model adı verilir.
17.Soru
Ulaştırma modelinde bir değişken temele alındığında, temelden hangi değişkenin çıkıp, temeldeki değişkenlerin hangi değerleri alacaklarını kolaylıkla hesaplamak için hangi kavramdan yararlanılır.
Ulaştırma modelinde bir değişken temele alındığında, temelden hangi değişkenin çıkıp, temeldeki değişkenlerin hangi değerleri alacaklarını kolaylıkla hesaplamak için hangi kavramdan yararlanılır.
Atama |
MODI |
Döngü |
Dengeleme |
Enküçükleme |
Ulaştırma modelinde bir değişken temele alındığında, temelden hangi değişkenin çıkıp, temeldeki değişkenlerin hangi değerleri alacaklarını kolaylıkla hesaplamak için döngü kavramından yararlanılır.
18.Soru
Dengelenmiş ulaştırma modeline bir başlangıç temel uygun çözüm bulmak için en çok kullanılan üç yöntem tanıtılmaktadır. Bu üç yöntem aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak verilmiştir?
Kuzeybatı köşe yöntemi- Enküçük maliyet yöntemi- VAM yöntemi
Kuzeybatı köşe yöntemi- VAM yöntemi- Simpleks algoritması yöntemi |
Kuzeybatı köşe yöntemi- Enküçük maliyet yöntemi- VAM yöntemi |
Simpleks algoritması yöntemi- Maximum maliyet yöntemi - Ardışık yöntem |
En küçükleme yöntemi- En iyilik yöntemi- Ardışık yöntem |
Maximum maliyet yöntemi- En küçükleme yöntemi- En iyilik yöntemi |
Dengelenmiş ulaştırma modeline bir başlangıç temel uygun çözüm bulmak için en çok kullanılan üç yöntem vardır. Bu yöntemler,
- Kuzeybatı köşe yöntemi (Northwest corner method)
- Enküçük maliyet yöntemi (Minimum cost method)
- VAM yöntemi (Vogel’s approximation method)
olarak sıralanabilir.
19.Soru
Bir taşımacılık şirketi, üç silodan üç işleme merkezine tahıl taşımaktadır. Taşınan ürün miktarı dolu kamyon yükü ile ifade edilmektedir. Siloların aylık gönderme kapasiteleri sırasıyla 5, 5 ve 2 kamyon yükü iken, işleme merkezlerinin aylık talepleri ise sırasıyla 4, 1 ve 5 kamyon yükü olarak bildirilmiştir. Silolardan isleme merkezlerine olan tasıma maliyetleri aşağıdaki tabloda verilmiştir.
Bu durum için dengelenmiş¸ ulaştırma tablosunu aşağıdakilerden hangisidir?
|
|
|
|
|
Ulaştırma tablosu üzerinden çözüm işlemlerini yürütebilmek için, modelin dengelenmiş olması gerekmektedir. Bir ulaştırma modeli dengelenmemiş ise, yapay kaynak ya da yapay hedef noktası eklentisiyle, model dengelenmiş hale dönüştürülebilir. Bu durumda eklenen yapay noktanın sunum ya da talep miktarı, toplam sunum ile toplam talep arasındaki fark kadar olur. Yapay noktalara karşı gelen birim taşıma maliyetleri ise aksi belirtilmedikçe sıfır olarak alınır. Bazen yapay kaynak noktasına ait taşıma maliyetlerine sıfır yerine, belirlenen ceza maliyetleri de verilebilmektedir.
20.Soru
Simpleks Algoritması eniyilik koşulları için aşağıdaki vektörlerden hangisinin değeri dikkate alınır?
CB B-1R - CR |
CR B-1R - CR |
CB B-1R - CB |
CB B-1B - CR |
CB C-1R - CR |
Simpleks Algoritması, aşağıdaki tanımlamalar ışığında ve aşağıda verilen tablo formatında uygulandığında eniyilik koşulları için CB B-1R - CR vektörünün değeri dikkate alınır. XB : Temel değişkenler vektörü XR :Temel olmayan değişkenler vektörü
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ