İktisadî, ticarî ve teknik icaplara uymayan, olayın özelliğine göre normal ve mutad (olağan-alışılmış) sayılmayan durum­ların iddia edilmesi hâlinde bunun isbat yükü iddia sahibine düşmektedir. Nitekim, vergi idaresinin gerçeğe uygun iktisadî, ticarî ve teknik ve ekonomik şartları; normal ve mutad durumları esas alarak vergi tarh ettiğini ileri sürüp hâkimi ikna etmesi hâlinde isbat yükü, durumunun bu şartlara uymadığı iddiasında olan mükelleftedir. Normal olarak bir ücret karşılığı yürütülen vekâlet hizmetinde avukatın ücret almadığını iddia etmesi durumunda, lehine sonuç çıkarabilmesi, yani tarh işleminin iptalini sağlayabilmesi vergi mahkemesinde iddiasını isbat edebilmesine bağlıdır.

Danıştay, bölge idare mahkemeleri, idare ve vergi mahkemelerince verilen kararların yeterince açık olmaması veya birbirine aykırı hüküm fıkraları içermesi hâlinde, hükümdeki gerçek anlamın ortaya çıkartılabilmesi amacıyla, uyuşmazlığın taraflarınca başvurulan yola, açıklama ya da hükmün açıklanması yolu denilmektedir. Doğru yanıt B'dir.

Esas defterine kaydı yapılan dilekçeler, Danıştay’da daire başkanının görevlendireceği bir tetkik hâkimi; idare ve vergi mahkemelerinde ise, mahkeme başkanı veya görevlendireceği bir üye tarafından,
a. Görev ve yetki,
b. İdarî merci tecavüzü,
c. Ehliyet,
d. İdarî davaya konu olacak kesin ve yürütülmesi gereken bir işlem olup olmadığı,
e. Süre aşımı,
f. Husumet,
g. Dava dilekçesinin düzenlenmesinin ve tek dilekçe ile dava açılmasının kanuna uygun olup olmadığı,
yönlerinden sırasıyla incelenmektedir (İYUK.m.14/3)

Kesinleşmiş kararlara karşı tanınmış olan kanun yoluna, olağanüstü kanun yolu denilmektedir.  Olağanüstü kanun yolu, yargılamanın yenilenmesidir.

Kararın düzeltilmesi talebinde süre on beş gündür. Bu süre kararın yazılı bildirimini izleyen günden işlemeye başlar (İYUK.m.54/1). Bu itibarla kararın sözlü bildirimi sürenin işlemesi için yeterli değildir. Kararın düzeltilmesi süresinin son günü çalışmaya ara vermeye rastlar ise, ara vermenin sona erdiği tarihten itibaren 7 gün uzamış sayılır.

(I) ve (II) hallerinde isbat yükü idarededir.

Delil tesbiti, açılmış veya açılacak bir dava ile ilgili delillerin kanunda belirtilen şartlar altında önceden toplanıp emniyet altına alınmasını sağlayan hukukî bir kurumdur. Delil tesbiti kurumunun kabul edilmesinin temelinde, gecikme nedeniyle zaman içinde delil­lerin yok olmalarının veya mahkemeye sunulmalarının güçlükler göstermesi tehlikesini önlemek ve/ya da azaltmak amacı yatmaktadır.

İdari Yargılama Usulü Kanunu’na göre, “İdare ve vergi mahkemelerinin kararlarına karşı, başka kanunlarda aksine hüküm bulunsa dahi, mahkemenin bulunduğu yargı çevresindeki bölge idare mahkemesine, kararın tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içinde istinaf yoluna başvurulabilir. Ancak, konusu beş bin Türk lirasını geçmeyen vergi davaları, tam yargı davaları ve idari işlemlere karşı açılan iptal davaları hakkında idare ve vergi mahkemelerince verilen kararlar kesin olup, bunlara karşı istinaf yoluna başvurulamaz”  Cevabımız C seçeneğidir.

İsbat, tesbit etme; belirleme anlamına gelmektedir. Yargılama hukukunda isbat, taraflarca iddia edilen vakıaların doğruluğu hakkında deliller ileri sürmek suretiyle hâkimde kanaat uyandırma faaliyetidir. Bu itibarla isbat, uyuşmazlık konusu olayların ortaya çıkartılması ve belirlenmesi suretiyle hâkimi iknaya yönelik bir çaba olmaktadır. Vergi yargılaması hukuku açısından isbatı, bir vergi hukuku ilişkisinin temelindeki maddî vakıanın vasıta olarak delillerden yararlanmak suretiyle ortaya konulması olarak tanımlamak mümkündür.

Mahkeme kararlarının olağan kanun yollarına başvurulmadan veya olağan kanun yollarına başvurulması sonucunda kesinleşmesinden sonra, yani şeklî ve maddî anlamda kesin
hüküm hâline gelmiş olan kararlara karşı başvurulan kanun yollarına olağanüstü kanun
yolları denilmektedir. Mahkemenin kendi kararının değiştirilmesini sağlayabilen olağanüstü kanun yolu yargılamanın yenilenmesidir. Ancak, kararın sonuçlarını değiştirmeyen;
fakat, hukuka aykırı kararların, içtihadın yaygınlaşmasını önlemek amacıyla kabul edilen
bir başka yol daha vardır; o da kanun yararına temyizdir. Kanun yararına temyiz de kesinleşmiş kararlar hakkında başvurulabilen bir kanun yolu olduğu için olağanüstü kanun
yolu olarak nitelendirilmektedir.

Danıştay dairesinin ya da istinaf merciinin kararında bozmayı gerektiren bir eksiklik ve/veya aykırılığın bulunmaması nedeniyle temyiz talebinin reddi yönünde verilen karara onama kararı denir.

1982 Anayasası’nın 155’inci maddesinde; “Danıştay, idari mahkemelerce verilen ve kanunun başka bir idari yargı merciine bırakmadığı karar ve hükümlerin son inceleme merciidir. Kanun’da gösterilen belli davalara da ilk ve son derece mahkemesi olarak bakar” denilmek suretiyle yüksek mahkemeler arasında yer alan Danıştay’ın hem idarî mahkemelerce verilen hem de kendisinin ilk derece mahkemesi olarak verdiği kararların temyiz mercii olduğu belirtilmektedir.

Vergi yargılaması hukuku alanında, temyiz mercii Danıştay’dır. Nitekim, Danıştay dava dairelerinin nihaî kararları ile bölge idare mahkemelerinin istinaf incelemesi sonucunda ve İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 46’ncı maddesinde belirtilen davalar hakkında verdikleri kararlar Danıştay’da temyiz edilebilmektedir (İYUK.m.46/1). Bölge idare mahkemelerinin temyize tâbi kararları için temyiz mercii, Danıştay’ın ilgili Dava Dairesi; Vergi dava dairelerinin ilk derece mahkemesi olarak verdikleri nihaî kararların temyiz mercii ise, Vergi Dava Daireleri Kuruludur (DşK.m.38/2-b).

Bir mahkemece verilen ve kesinlik arzeden bir kararın belli bazı sebepler dolayısıyla aynı mahkemece kaldırılmasını ve/ya da değiştirilmesini sağlamaya yarayan bir olağanüstü kanun yolu, yargılamanın yenilenmesi yoludur. Doğru yanıt B'dir.

Kesinleşmiş kararlara karşı tanınmış olan kanun yoluna, olağanüstü kanun yolu denilmektedir.

Vergi beyannamesinde yazılı bilgilerin doğruluğunu ispat etme yükü mükelleftedir. Diğer seçeneklerde idarenin ispat yükü altında olduğu örneklere yer verilmiştir. 

Dava açma süresi içinde hata düzeltme yoluna başvurulması hâlinde, dava açma süresi durmaktadır.

Ehliyet; davacının, davada taraf olma ve dava açma ehliyetinin olup olmadığı; menfaat ilişkisinin bulunup bulunmadığı; davacının kanunlara uygun olarak temsil edilip edilmediği yönünden incelenmesini ifade eder.

İdarî/vergi yargılaması hukukunda, idare ve vergi mahkemelerinin verdikleri nihaî kararlara karşı istinaf yoluna başvuru süresi otuz gündür. Başka bir deyişle, vergi mahkemelerinin verdiği ve istinafa konu olabilen nihaî kararlarına karşı, davacı veya davalının, kararın tebliğinden itibaren otuz gün içinde istinaf başvurusunda bulunabilmesi mümkündür (İYUK.m.45/1).

Olağan kanun yolları arasında, temyiz ve istinaf (ile kararın düzeltmesi) yer almaktadır.

İdarî yargılama hukukunda kural olarak kabul edilen yazılılık ilkesi, vergi yargılaması hukukunda da geçerlidir. Bu ilkeye göre, taraflar iddia ve savunmalarını yazılı şekilde bildirirler. İncelemeler de dosya ve yazılı belgeler üzerinden yapılır. İdarî yargılama hukukunda, dolayısıyla vergi yargılaması hukukunda yargılama usûlünün kural olarak yazılılık olması, kaynağını kanundan almaktadır. İdari Yargılama Usulü Kanunu, Danıştay, bölge idare mahkemeleri, idare mahkemeleri ve vergi mahkemelerinde yazılı yargılama usûlünün uygulanacağını ve incelemenin evrak üzerinden yapılacağını (İYUK.m.1/2) belirtmek suretiyle yazılılık ilkesinden açıkça söz etmektedir.