Kişilerarası iletişim açık ve savunucu olarak ikiye ayrılır. Eşlerden biri ya da ikisi, karşısındaki suçlayıcı tutum içine girdiğinde savunucu iletişim gelişir ve çatışma ortaya çıkar. Açık iletişim tarzında tartışma görülmez. Bir iletişim ortamında kişilerden birisi aşağıdaki altı tavırdan birini sergilediğinde karşısındaki savunucu iletişim kurmaya itmiş olur, yani çatışmaya yol açar:
1. Yargılayan mesajlar: Bu tür mesajlar karşısında eş ya geri çekilir, ya kendisi de eleştiriye başlar
ya da savunuculuk artar.
• eleştirme, isim takma, suçlama, küçümseme (“beni hiç düşünmüyorsun”, “kendinden başka
kimseyi dinlemiyorsun”, “tembelsin, hep kendi istediklerin yapılsın istiyorsun”, “yalnız
kendini düşünüyorsun”, “aptalın tekisin, bir işi beceremiyorsun”),
• sorguya çekme, soruşturma (bütün gün neredeydin, bütün gün ne yaptın, sürekli kiminle
konuşuyorsun),
• övme (“kıyafetin muhteşem”),
2. Kontrol eden mesajlar: Bu tür mesajlar otoriter, tehditkar, dinleyenin kontrol edilmeye ihtiyacı
olduğunun düşünüldüğü, dinleyenin yetersiz algılandığına dair bir tavır içerir.
• yöneten, hükmeden, emreden (“sana söylediğimi yap”, “ben böylemi yaptım düzelt onu”,
“annenler bu eve giremez”),
• uyaran, tehdit eden, cezalandıran (“kapıdan çıkarsan bir daha giremezsin”, “bir daha geç
kalırsan kapının açılmasını bekleme”, “tartışma bitmiştir”),
• ahlak dersi veren, akıl öğreten (“iyi bir anne her zaman çocuğunun başındadır”, “kendine bir
hobi bul”)
3. Stratejik mesajlar; açıkça ifade edilemeyen bir amaç için karşısındaki kişiyi yönlendirmeyi
amaçlayan mesajlardır. Mesaj hedefine ulaşırsa sorun çıkmaz ancak eş altındaki amacı anlar ve
karşı çıkarsa sorunlar ortaya çıkacaktır.

• sözsüz manipülasyon (surat asma, küsme, iç çekme, diğerini dinlemeyip televizyon
seyretmeye gazete okumaya devam etmesi)
• sözlü manipülasyon (“beni seviyorsun değil mi…o zaman şu işi halleder misin benim için”)
4. Nötr mesajlar; duygusal yakınlık ya da çatışmadan uzaklaşmayı, kaçınmayı amaçlayan
mesajlardır.
• uzaklaştırmak, saptırmak (“bu gün tartışmak istemiyorum”, “konuyu değiştirebilir miyiz
lütfen”)
• aldırmamak, baştan savmak, telaşlanmak (“hıım ne diyordun”, “sonra konuşsak”, “tamam
hallederiz”, “dinleyemem çok acelem var”)
• yatıştırma, özür dilemek, teselli etmek, sempati göstermek (“hepsi geçecek tatlım”, “tamam
ağlama güçlü ol”, “aynı şeyi bende hissetmiştim”)
5. Üstünlük taslayan mesajlar: Bu tür mesajlar ben bilirim, ben haklıyım, beni dinlemelisin iletileri
gönderir. Karşısındaki kişiyi sorunlarını anlama ve çözme yetisini geliştirmekten yoksun bırakır
ya da çatışma yaratır.
• öğüt verme, tavsiye etme (“bu adamdan sana hayır gelmez bırak gitsin”, “sabahları daha
erken kalkmalısın”, “biraz canlanıp kendine bakmalısın”)
• teşhis koyma (“uykunu alamadığın için hırçınsın”, “aynı annene benziyorsun”, “senin
sinirlerin bozuk”)
6. Kesin mesajlar; -meli, -malı tarzında ifadelerdir. Karşısındaki kişinin farklılığını kabul edemez,
kurallar onun için daha önemlidir.
• ikna edici (“itirazın anlamı yok bu iş bu gün bitirilmeli”)
• nutuk çeken (“bir kadın her zaman önceliğini evine vermelidir”)
• tartışan (“bunun başka açıklaması yok”, “ailen konusunda haklı olduğumu biliyorum”)