Ulus devletler arasındaki bütün­leşme hareketlerini aslında uluslararası politikada yeni bir aktörün ortaya çıkmasına yol açan bir süreç olarak değerlendirebiliriz. Bu süreç siyasi, ekonomik, sosyal ve kültürel boyutları içermek­tedir. Hatta üyeleri arasında ticarete engel olan çeşitli kısıtlamaların kaldırılmasını ve piyasaların bütünleştirilmesini hedefleyen ekonomik bütün­leşme bile kendi içinde; tercihli ticaret anlaşmaları, serbest ticaret bölgesi, gümrük birliği, ortak pazar, ekonomik ve parasal birlik, tam ekonomik bütün­leşme aşamalarını içeren, basitten daha karmaşık bir bütünleşmeye doğru yol alan bir süreci işaret etmektedir.