Bir manometreye bağlı ve gaz ile dolu kapalı kaptan oluşan a gibi bir
nesne dizgesini ele alalım. Buna göre:
(1) a gaz kitlesinin basıncı, [t1, t2] zaman aralığında 1 atmosferden 2 atmosfere
geçiyor mu? sorusu, (i) biçiminde sınamaya yol açan bir soru,
(2) Niye a gaz kitlesinin basıncı, [t1, t2] zaman aralığında 1 atmosferden 2 atmosfere
geçiyor? sorusu, (ii) biçiminde açıklamaya yol açan bir sorudur. (Dikkat edilirse (1) sorusu (i) biçimindeki “a gaz kitlesinin basıncının [t1, t2] zaman aralığında 1 atmosferden 2 atmosfere geçmesi durumu gerçek mi?” sorusuyla eşdeğerdir.) Buna göre (1) sorusu gözleme (veya deneye) yol açan bir soru, (2) sorusu da bilimsel açıklamaya yol açan bir niye-sorusudur.
Görüldüğü gibi (1) sorusu gözleme yol açan bir soru, (2) sorusu da yalın olgu
açıklamasına yol açan bir niye-sorusudur. Öte yandan,
(3) Her ideal gaz kitlesinin sabit sıcaklıktaki basıncı hacmi ile ters orantılı mı? bir hipotez sınama sorusudur. (3) sorusunun olumlu yanıtı olan bu hipotez, Boyle-Mariotte yasasını dile getiren önerme, yani “Her ideal gaz kitlesinin sabit sıcaklıktaki
basıncı hacmi ile ters orantılıdır” tümel-koşullu önermesidir. Buna karşılık,
(4) Niye her ideal gaz kitlesinin sabit sıcaklıktaki basıncı hacmi ile ters orantılıdır?
sorusu, bir düzenlilik açıklamasına yol açan bir niye-sorusudur.