Türk dünyasında XIX. yüzyılda modernleşme hareketleriyle birlikte aydınlar arasında
ortaya çıkan ulusal bilinç, demokrasi ve halkçılık düşünceleri, devlet yöneticilerinin “teb’a idare edilmesi gereken bir sürüdür” anlayışını zamanla kökünden değiştirmiştir. Yönetimler, özellikle aydınların ve burjuva sınıfının baskısı ile halka değer vermeye, ona saygı göstermeye, ihtiyaçlarını karşılamaya kendilerini zorunlu hissetmişlerdir. Böylece güçlü devlet olabilmek idealiyle, ulusu cehaletten kurtarma, terbiye etme (iyi vatandaş yetiştirme) amacıyla genel bir eğitim faaliyeti başlatılmış, öncelikle ilkokullar yaygınlaştırılmıştır. Okuyucu sayısının artmasına paralel olarak basılı kitaba, gazete ve dergiye olan ihtiyaç da hızla artmıştır.