Kâşgârlı Mahmud, eserinde Azerbaycan adını az+er+bay+can sözleri ve ekleriyle eski az erlerinin, kişilerinin zengin ülkesi olarak açıklamıştır.

Mehmet Emin Resulzâde’ye göre Azerbaycan adı Makedonyalı İskender’in kurduğu imparatorluğa karşı bağımsızlığını ilan eden Satrap Atropet’in adından gelmektedir.

Cemaleddin Fegihi, Azerbaycan adını Kâtip Harezmi’nin eserine dayanarak Farsça kış ayı anlamına gelen âzer sözcüğüne, bâd (rüzgâr) ve nân (yer) eklerini getirerek kış yelinin estiği yer anlamında açıklamıştır.

Demircizade’ye göre Aturpatkan şekline giren sözü, Allah, ateş, baş sözcüklerinden yararlanarak baş ateş Tanrısı’nın ülkesi olarak vurgulanmıştır.

Arap tarihçisi Taberî, çeşitli halk rivayetlerine dayanarak ibadet edilen ateşin en büyüğünün burada bulunmasından ve Zerdüşt tapınaklarından dolayı Azerbaycan adının verildiğini ileri sürer.