Devleti diğer kurumlardan ayıran dört temel özelliği vardır:
a) En büyük ve en etkili buyurma ve yaptırım gücü. Devlet öteki toplumsal örgütlerden çok daha etkili, çok daha kapsamlı buyurma ve yaptırım gücüne sahiptir. Devlet, otorite kullanma yetkisine sahip olan kurumların toplamıdır. Devletin dışındaki hiçbir örgüt isteklerini vatandaşlara zorla kabul ettiremez.
b) Devlet özellikle kendi içindeki tüzel kişiliklere göre en büyük tüzel kişilik olup aynı zamanda en geniş kapsamlı siyasal kuruluştur. Bu anlamda devlet, öteki tüm ulusal kurum, kuruluş ve tüzel kişilikleri barındırdığı gibi, hiyerarşik yapı olarak da öteki tüm tüzel kişiliklerin en üstünde bulunur. Devletin tüzel kişiliğinin kabulü, onun diğer gerçek ve tüzel kişiler gibi hukuk kurallarına uygun hareket etmesini gerektirir. Böylece devlet, haklar ve sorumluluklar yüklenilebilen hukuksal bir varlığa dönüşmektedir.
c) Üyelerinin zorunlu vatandaşlık bağları. Devleti öteki toplumsal örgütlerden ayıran bir başka özellik, ülke içinde yaşayan tüm insanların devlet tüzel kişiliğine vatandaşlık bağları ile zorunlu olarak bağlı olmalarıdır. Devlet dışında hiçbir örgüte üyeleri zorunlu olarak bağlı tutulamaz. Sendika, dernek vb. gibi örgütlere insanlar istedikleri zaman üye olup istedikleri zaman üyelikten ayrılabilirler. Oysa insanlar bir devletin uyruğuna kendi istedikleri zaman girip istedikleri zaman çıkamazlar.
d) Ceza verme yetkisi. Devleti öteki örgütlerden ayıran temel özelliklerden birisi de, üyelerine (vatandaşlarına) meşru olarak ceza verme, zor kullanma yetkisini ve tekelini elinde bulundurmasıdır. Devlet dışındaki öteki hiçbir örgütün yasal olarak üyelerine ceza verme ve zor kullanma yetkisi yoktur